India Tourism : मध्य प्रदेश मधील इंदूरच्या राजवाडा येथील १९३ वर्षे जुने महालक्ष्मी मंदिर मल्हारराव द्वितीय यांनी बांधले आहे. इंदूरमधील राजवाडासमोर असलेले महालक्ष्मी मंदिर १८३२ मध्ये मल्हारराव होळकर द्वितीय यांनी स्थापन केले होते. तसेच १९३३ मध्ये आगीत हे मंदिर जळून खाक झाले, परंतु मूर्ती तशीच राहिली. १९४२ आणि २०१४ मध्ये त्याचे नूतनीकरण करण्यात आले. हे व्यापारी आणि भक्तांसाठी श्रद्धेचे केंद्र आहे, तसेच येथे दिवाळी आणि नवरात्रात विशेष उत्सव साजरे केले जातात.
वैशिष्ट्ये-
इंदूरचा अभिमान असलेला राजवाडा होळकर राजांच्या काळात बांधण्यात आला होता. ज्या काळात समोरासमोर कोणतीही इमारत नव्हती, त्या वेळी ते कृष्णपुरा येथील राम मंदिर आणि कान्ह नदीचे विहंगम दृश्य दाखवत असे. नंतर, बोझनकेट मार्केट आणि छत्री बांधण्यात आले. राजवाड्याच्या उजव्या बाजूला स्टेट बँक ऑफ इंडिया जवळ कोपऱ्यावर असलेले देवी महालक्ष्मीचे मंदिर शहरातील लोकांसाठी श्रद्धेचे केंद्र आहे. महालक्ष्मीची पूजा करण्याची परंपरा महाराष्ट्रात प्रचलित आहे. इंदूरची स्थापना करणारे होळकर राजे देखील महाराष्ट्रातील होते. त्यांनी शहराची संपत्ती आणि समृद्धी सुनिश्चित करण्यासाठी राजवाड्यासमोर महालक्ष्मी मंदिराची स्थापना केली. तेव्हापासून हे मंदिर शहरातील रहिवाशांच्या भक्तीचे केंद्र राहिले आहे.
इतिहास-
राजवाड्यासमोरील महालक्ष्मी मंदिर १९३ वर्षांपूर्वी १८३२ मध्ये मल्हारराव होळकर दुसरे (१८११-१८३३) यांच्या कारकिर्दीत स्थापन झाले. १८१८ मध्ये मंदसौरच्या तहानंतर, इंदूर होळकर राज्याची राजधानी बनले. राजधानी झाल्यानंतर, राज्याची कार्यालये आणि राज्य अधिकाऱ्यांच्या बैठका राजवाड्यात होऊ लागल्या. सुरुवातीच्या काळात, महालक्ष्मी मंदिर एका जुन्या घरात होते. राजधानी झाल्यानंतर, शहरात अनेक इमारती आणि मंदिरे बांधण्यात आली आणि या मंदिराचा जीर्णोद्धार करण्यात आला.
तसेच राजवाड्यातील महालक्ष्मी मंदिरात, देवी लक्ष्मी कमळावर विराजमान आहे आणि समृद्धीचे प्रतीक असलेले हत्ती स्थापित केले आहे. मंदिरात भगवान हनुमान, भगवान शिव, गणेश, रिद्धी-सिद्धी आणि देवी लक्ष्मी यासारख्या देवतांचे दर्शन घडते. १९३३ मध्ये आगीत मंदिर नष्ट झाले. तथापि, देवीची मूर्ती सुरक्षितपणे जतन करण्यात आली
महालक्ष्मी मंदिर जीर्णोद्धार
यशवंतराव होळकर द्वितीय (१९२६-१९४८) यांच्या कारकिर्दीत १९४२ मध्ये मंदिराचे नूतनीकरण करण्यात आले. स्वातंत्र्यानंतर, २०१४ मध्ये मंदिराचे पुन्हा नूतनीकरण करण्यात आले. राजस्थानातील किशनगढ येथून लाल दगड आणण्यात आला. दुकाने तळमजल्यावर हलवण्यात आली आणि मंदिराचे स्वरूप प्रतिबिंबित होईल अशा प्रकारे बांधण्यात आले. महालक्ष्मीची मूर्ती अशा प्रकारे ठेवण्यात आली होती की पर्यटक रस्त्यावरून देवीला सहजपणे पाहू शकतात. देवी अहिल्या खाजगी ट्रस्ट या मंदिराचे व्यवस्थापन करते.
भक्तांच्या श्रद्धेचे केंद्र
राजेशाही काळात, राजवाड्यात काम करणारे कर्मचारी कामावर जाण्यापूर्वी लक्ष्मी मंदिरात जात असत. राजघराण्यातील सदस्यही देवीचे दर्शन घेण्यासाठी मंदिरात जात असत. शहराच्या व्यापारी जिल्ह्याच्या जवळ असल्याने, व्यापारी देखील त्यांचे दैनंदिन काम सुरू करण्यापूर्वी मंदिरात येतात. महालक्ष्मीच्या दर्शनाने त्यांच्या व्यवसायात संपत्ती वाढेल असा त्यांचा विश्वास आहे. मंदिर शहराच्या मध्यभागी आणि सर्वात वर्दळीच्या परिसरात असूनही, मंदिर भाविकांनी गजबजलेले असते.
दिवाळीवरील पाच दिवसांचा उत्सव
दिवाळीवरील मंदिरात विशेष पूजा आणि अभिषेक केला जातो. तसेच पाच दिवसांच्या उत्सवात लक्ष्मीपूजन किंवा दिवाळीच्या संध्याकाळी भाविकांची सर्वाधिक गर्दी असते. नवरात्रातही भाविक महालक्ष्मीला भेट देतात. शुक्रवारी नेहमीपेक्षा जास्त गर्दी असते.
महालक्ष्मी मंदिर इंदूर जावे कसे?
विमान मार्ग-मंदिरापासून सर्वात जवळचे विमानतळ हे अहिल्याबाई होळकर विमानतळ आहे. विमानतळावरून रिक्षा किंवा कॅब मदतीने मंदिरापर्यंत सहज पोहचता येते.
रेल्वे मार्ग- इंदूर जंक्शन हे अनेक रेल्वे मार्गांना जोडलेले आहे. रेल्वे स्टेशनवर उतरल्यानंतर रिक्षा किंवा कॅब किंवा स्थानिक बस मदतीने मंदिरापर्यंत पोहचता येते.
रस्ता मार्ग-इंदूर हे शहर अनेक शहरांना रस्ता मार्गाने जोडलेले आहे. इंदूरसाठी अनेक खासगी बस देखील उपलब्ध आहे. तसेच खासगी वाहनाने देखील सहज मंदिरापर्यंत पोहचता येते.
