career in forensic science: फॉरेन्सिक सायन्सचा उपयोग फौजदारी प्रकरणांच्या तपासासाठी आणि कायदेशीर प्रक्रियेसाठी केला जातो. फॉरेन्सिक सायन्समध्ये रसायनशास्त्र, जीवशास्त्र, भौतिकशास्त्र, भूविज्ञान, मानसशास्त्र, सामाजिक विज्ञान, अभियांत्रिकी इत्यादी क्षेत्रांचा समावेश होतो. या क्षेत्रात काम करणाऱ्या व्यावसायिकांना फॉरेन्सिक सायन्स सायंटिस्ट किंवा फॉरेन्सिक सायन्स एक्सपर्ट म्हणतात. फॉरेन्सिक सायन्स शास्त्रज्ञ गुन्ह्याच्या ठिकाणी पुरावे तपासण्यासाठी आणि गुन्हेगारांना पकडण्यात मदत करण्यासाठी तंत्रज्ञानाचा वापर करतात. यासाठी ते गुन्ह्याची दृश्ये, रक्ताचे नमुने, डीएनए प्रोफाइलिंग इत्यादी तपासतात.
अभ्यासक्रम
फॉरेन्सिक सायन्समध्ये करिअर करण्यासाठी बारावी सायन्स असणे आवश्यक आहे. तुम्ही फॉरेन्सिक सायन्स अँड क्रिमिनोलॉजी किंवा फॉरेन्सिक सायन्स अँड लॉ मध्ये एक वर्षाचा डिप्लोमा करू शकता. तुम्ही फॉरेन्सिक सायन्स 3 वर्षे बीएससी, 2 वर्षे एमएससी देखील करू शकता. जर तुम्हाला या क्षेत्रात स्पेशलायझेशन आणि संशोधन करण्याची इच्छा असेल तर तुम्ही फॉरेन्सिक सायन्समध्ये पीएचडी आणि एमफिल देखील करू शकता.
आवश्यक कौशल्ये
फॉरेन्सिक सायन्स शास्त्रज्ञ जिज्ञासू असणे आवश्यक आहे आणि त्याला साहसात स्वारस्य असणे आवश्यक आहे. या क्षेत्रात प्रत्येक पायरीवर आव्हान आहे, त्यामुळे तुम्ही मानसिकदृष्ट्या खंबीर असले पाहिजे. यासोबतच तुमच्यासाठी मजबूत संभाषण कौशल्य असणंही खूप महत्त्वाचं आहे. फॉरेन्सिक सायन्स शास्त्रज्ञाला अनेक प्रकारचे चाचणी अहवाल लिहावे लागतात, त्यामुळे तुमचे लेखन कौशल्यही चांगले असावे.
नोकरीची संधी -
या क्षेत्रात सरकारी आणि खाजगी नोकऱ्या मोठ्या प्रमाणात आहेत. फॉरेन्सिक सायन्सची पदवी पूर्ण केल्यानंतर तुम्हाला पोलिस, कायदेशीर यंत्रणा, तपास सेवा यासारख्या ठिकाणी नोकरी मिळू शकते. तर, कोणतीही खाजगी एजन्सी तुम्हाला फॉरेन्सिक सायंटिस्ट म्हणून नोकरी देऊ शकते. योग्य पात्रता असल्यास फॉरेन्सिक सायंटिस्ट इंटेलिजन्स ब्युरो आणि सीबीआयमध्येही नोकरीची संधी मिळू शकते. याशिवाय तुम्ही कोणत्याही फॉरेन्सिक सायन्स शैक्षणिक संस्थेत शिक्षक म्हणून शिकवून चांगला पगार मिळवू शकता.
पगार
पात्रतेनुसार, तुम्हाला सुरुवातीला 20-50 हजार रुपये दरमहा पगार मिळू शकतो. कालांतराने अनुभव घेऊन तुम्ही दरमहा 6 ते8 लाख रुपये कमवू शकता.
