आयुध पूजा बद्दल
देवी दुर्गाला समर्पित नवरात्रीच्या पवित्र दिवसांमध्ये, आपण भक्ती आणि उत्सवाचे अनेक प्रकटीकरण पाहतो. आयुध पूजाचे स्वतःचे महत्त्व आहे. भारताच्या अनेक भागांमध्ये आयुध पूजा विशेषतः साजरी केली जाते. या काळात, शस्त्रे आणि शस्त्रे दोन्हीची पूजा केली जाते, जरी या उत्सवात शस्त्रांच्या पूजेला विशेष महत्त्व आहे.
आयुधाचा अर्थ
साधारणपणे, आयुध म्हणजे युद्धात वापरल्या जाणाऱ्या उपकरणांचा संदर्भ देते. म्हणून बाण आणि तलवारींपासून ते मोठ्या तोफांपर्यंत सर्व उपकरणांना आयुध (शस्त्रे) म्हणतात. आपण त्यांना शस्त्रे म्हणून देखील ओळखतो. शिवाय, दैनंदिन जीवनात वापरल्या जाणाऱ्या वस्तू, अवजारे आणि वाद्ये यांना आयुध देखील म्हणतात. आयुध पूजेद्वारे, आपण या साधनांचा आदर करतो आणि त्यांच्याबद्दल कृतज्ञता व्यक्त करतो, कारण त्यांचे आपल्या जीवनात खूप महत्त्व आहे.
आयुध पूजा आणि त्याचा इतिहास
पौराणिक कथेनुसार, आयुध पूजेशी संबंधित एक कथा देवी दुर्गेने राक्षस महिषासुराचा पराभव केल्याबद्दल आहे. या राक्षसाचा पराभव करण्यासाठी, सर्व देवांनी देवी दुर्गेला त्यांची शस्त्रे, प्रतिभा आणि शक्ती अर्पण केल्या. हे युद्ध नऊ दिवस चालले. नवमीच्या संध्याकाळी, देवी दुर्गेने महिषासुराचा वध केला, त्याला मोक्ष मिळवून दिला आणि युद्धाचा अंत केला. अशा प्रकारे, हा दिवस महानवमी म्हणून साजरा केला जातो आणि दुसऱ्या दिवशी, आयुध पूजेचा विधी केला जातो. आयुध पूजा प्रामुख्याने कर्नाटक, तामिळनाडू, आंध्र प्रदेश, तेलंगणा आणि केरळमध्ये साजरी केली जाते. लोक या दिवशी त्यांच्या शस्त्रांची पूजा करतात. दक्षिण भारतातील विश्वकर्मा पूजेप्रमाणेच, लोक त्यांच्या हत्यारांची आणि शस्त्रांची पूजा करतात.
आयुध पूजा कधी आहे?
शास्त्रानुसार, हा उत्सव आश्विन महिन्याच्या शुक्ल पक्षाच्या दहाव्या दिवशी साजरा केला जातो.
यावेळी, तो १ ऑक्टोबर २०२५ रोजी साजरा केला जाईल.
आयुध पूजा विजय मुहूर्त - दुपारी १:४६ ते २:३४.
एकूण कालावधी ४८ मिनिटे असेल.
आता दसरा (विजयादशमी) कधी आहे ते जाणून घेऊया?
दसरा (विजयादशमी) गुरुवार, २ ऑक्टोबर २०२५ रोजी साजरा केला जाईल.
दशमी तिथी बुधवार, १ ऑक्टोबर २०२५ रोजी सायंकाळी ७:०१ वाजता सुरू होईल.
दशमी तिथी गुरुवार, २ ऑक्टोबर २०२५ रोजी सायंकाळी ७:१० वाजता संपेल.
दशहरा पूजा वेळ दुपारी १२:५८ ते पहाटे ३:२१ पर्यंत असेल.
श्रवण नक्षत्र गुरुवार, २ ऑक्टोबर २०२५ रोजी सकाळी ९:१३ वाजता सुरू होईल.
श्रवण नक्षत्र शुक्रवार, ३ ऑक्टोबर २०२५ रोजी सकाळी ९:३४ वाजता संपेल.
या दिवसासाठी इतर शुभ काळ
या दिवशी ब्रह्म मुहूर्त पहाटे ४:१४ ते ५:०२ पर्यंत असेल.
सकाळी संध्या मुहूर्त पहाटे ४:३८ ते ५:५० पर्यंत असेल.
अभिजित मुहूर्त सकाळी ११:२३ ते १२:११ पर्यंत असेल.
विजय मुहूर्त पहाटे १:४६ ते २:३३ पर्यंत असेल.
या दिवशी गोधूलि मुहूर्त संध्याकाळी ५:४४ ते ६:०८ पर्यंत असेल.
या दिवशी संध्याकाळचा संध्या मुहूर्त संध्याकाळी ५:४४ ते ६:५६ पर्यंत असेल.
३ ऑक्टोबर रोजी अमृत काल मुहूर्त रात्री ११:०१ ते १२:३८ पर्यंत असेल.
निशिता मुहूर्त ३ ऑक्टोबर रोजी रात्री ११:२३ ते १२:११ पर्यंत असेल.
दसऱ्यानिमित्त, रवि योग दिवसभर प्रभावी राहील.
या दिवशी हे दोन विशेष योग तयार होत आहेत:
रवि योग - संपूर्ण दिवस
आयुध पूजा कशी करावी?
या दिवशी लवकर उठा. तुमचे शौचालय आणि इतर कामे पूर्ण करा आणि तुमची शस्त्रे स्वच्छ करा.
शुभ मुहूर्ताच्या आधी शस्त्र पूजेची तयारी करा. पूजा करताना, शस्त्रावर गंगाजल शिंपडा. त्यानंतर, महाकाली स्तोत्राचे पठण करा.
आता, तुमच्या शस्त्रावर कुंकू आणि हळदीचा तिलक लावा. त्यावर फुलांचा हार घाला.
नंतर, स्वस्तिक काढा आणि धूप, दिवा आणि अगरबत्ती अर्पण करा, तुमच्या प्रयत्नात यश मिळावे म्हणून देवाला प्रार्थना करा.
आता, शस्त्रावर धूप अर्पण करा आणि प्रसाद म्हणून मिठाई अर्पण करा. पूजा झाल्यानंतर, हा प्रसाद वाटून घ्या.
भारतात हा उत्सव मोठ्या थाटामाटात साजरा केला जातो. या दिवशी लोक त्यांच्या उपकरणे आणि वाहनांची मोठ्या भक्तीने पूजा करतात.
आयुध पूजेमध्ये शस्त्र पूजेचे महत्त्व
असे मानले जाते की देवी दुर्गाने राक्षसांचा नाश करण्यासाठी वापरलेली सर्व शस्त्रे आणि अवजारांनी तिचा उद्देश पूर्ण केला. आणि आता त्यांचा सन्मान करण्याची आणि त्यांना त्यांच्या संबंधित देवतांकडे परत करण्याची वेळ आली आहे. अशाप्रकारे, युद्ध संपल्यानंतर, सर्व शस्त्रांची पूजा केली गेली आणि तेव्हापासून, हा दिवस आयुध पूजा म्हणून साजरा केला जातो.
देवी दुर्गेला समर्पित नवरात्रीच्या पवित्र दिवसांमध्ये, आपण भक्ती आणि उत्सवाच्या अनेक प्रकटीकरणांचे साक्षीदार होतो, त्यापैकी आयुध पूजेचे स्वतःचे महत्त्व आहे. दक्षिण भारतात आयुध पूजा विशेषतः साजरी केली जाते. या काळात, शस्त्रे आणि शस्त्रे दोन्हीची पूजा केली जाते, जरी या उत्सवात अस्त्र पूजेचे विशेष महत्त्व आहे.
