चंद्राचे महत्त्व केवळ वैज्ञानिक दृष्टिकोनातूनच नाही तर धार्मिक आणि ज्योतिषशास्त्रीय दृष्टिकोनातूनही महत्त्वाचे आहे. सनातन धर्मात चंद्राची पूजा केल्याशिवाय सण-वार होत नाही. यामध्ये चतुर्थीचा प्रामुख्याने सहभाग असतो. भाविक चंद्र उगवल्यानंतरच आपले व्रत पूर्ण करतात असे मानतात. त्याच वेळी पौर्णिमेच्या दिवशी चंद्र पाहणे देखील अनेक धार्मिक महत्त्वांशी संबंधित आहे. या दिवशी चंद्र दिसल्याने जीवनात सुख-समृद्धी येते असे म्हणतात. पण तुम्हाला माहिती आहे का, हिंदू कॅलेंडरमध्ये असा एक दिवस असतो जेव्हा चंद्र दिसणे अशुभ मानले जाते. वर्षातून एकदा येणाऱ्या भाद्रपदाच्या शुक्ल पक्षातील चतुर्थीच्या दिवशी चंद्र दिसणे अशुभ मानले जाते. असे म्हटले जाते की या दिवशी चंद्राकडे पाहिल्यास माणसावर खोटा कलंक लागतो. तर चला जाणून घेऊया की या दिवशी चंद्र का पाहू नये.
गणेश चतुर्थीला आपण चंद्रदर्शन का करत नाही?
पौराणिक कथेनुसार असे मानले जाते की, माता पार्वतीच्या आज्ञेनुसार श्रीगणेश मुख्य दरवाजाचे रक्षण करत होते. तेव्हा भगवान शिव तिथे आले आणि आत जाण्यासाठी पावले टाकू लागले. तिथे उपस्थित गणेशजींनी शिवजींना आत जाण्यापासून रोखले. पण तरीही भगवान शिव पुन्हा पुन्हा आत जाण्याचा आग्रह करू लागले. गणेशजींनी समजावल्यानंतरही भगवान शिव राजी झाले नाहीत. शेवटी संतापलेल्या शिवाने गणेशाचे मस्तक कापले. त्याचवेळी माता पार्वती तेथे आल्या. आई पार्वतीने भगवान शंकरांना सांगितले की हा पुत्र गणेश आहे. आपण त्यांना लवकरच पुनरुज्जीवित केले पाहिजे. तेव्हा भगवान शंकराने गणेशाला गजानन मुख देऊन जीवन दिले.
सर्व देवता श्रीगणेशाला पुन्हा जीवन मिळावे म्हणून आशीर्वाद देत होते. मात्र तेथे उपस्थित चंद्रदेव हसत उभे होते. तेव्हा गणेशजींना समजले की हा चंद्रदेव त्यांच्या तेजस्वी चेहऱ्यावर हसत आहे. त्यामुळे संतापलेल्या गणेशजींनी चंद्रदेवांना शाप दिला की, 'तू कायमचा काळा होशील'. गणेशाच्या या शापामुळे चंद्रदेव काळे झाले. तेव्हा चंद्रदेवांना आपली चूक लक्षात आली आणि त्यांनी श्रीगणेशाकडे क्षमा मागितली, गणेशाने सांगितले की एक दिवस सूर्यप्रकाश मिळाल्यावर तू पूर्ण होशील, परंतु चतुर्थीचा हा दिवस तुला शिक्षा करण्यासाठी नेहमी स्मरणात राहील. भगवान गणेशाने चंद्राला शाप दिला होता की जो कोणी भाद्रपदाच्या शुक्ल पक्षाच्या चतुर्थीच्या दिवशी तुला बघेल त्याच्यावर खोटा आरोप केला जाईल.
याला कलंक चतुर्थी का म्हणतात?
तुम्हाला माहीत आहे का की भगवान श्रीकृष्णाने चतुर्थीच्या दिवशी चंद्राचे दर्शन घेतले होते. याच कारणावरून त्याच्यावर पैसे चोरीचा खोटा आरोप करण्यात आला. म्हणून भाद्रपदाच्या शुक्ल पक्षातील चतुर्थीला 'कलंक चतुर्थी' असेही म्हणतात. त्यामुळे या दिवशी चंद्र पाहण्यास सर्वांना मनाई आहे.
चुकून चंद्र दिसला तर काय करावे?
भाद्रपदाच्या शुक्ल पक्षाच्या चतुर्थीच्या दिवशी तुम्हाला चंद्र दिसला तर तुम्ही या मंत्राचा जप करू शकता. या मंत्राचा जप केल्याने कलंक लागत नाही असे मानले जाते.
सिंहः प्रसेन मण्वधीत्सिंहो जाम्बवता हतः।
सुकुमार मा रोदीस्तव ह्मेषः स्यमन्तकः।।
