भगवान गणेशाला गणांचा स्वामी असल्यामुळे गणपती म्हणतात. त्याला गजानन म्हणतात कारण त्याचा चेहरा हत्तीसारखा आहे. त्यांना एकच दात असल्यामुळे एकदंत देखील म्हटतात. त्याचप्रमाणे, त्यांचे अनेक नावे आहेत, परंतु ही सर्व नावे उपाधी आहेत, मग त्याचे खरे नाव काय आहे? पौराणिक कथेनुसार त्याचे नाव काय आहे ते जाणून घ्या-
1. असे म्हटले जाते की गणपतीचे मस्तक किंवा शिरच्छेद करण्यापूर्वी त्याचे नाव विनायक होते. पण जेव्हा त्याचे डोके कापले गेले आणि नंतर त्यांच्यावर हत्तीचे डोके ठेवले गेले, तेव्हा सर्वजण त्याला गजानन म्हणू लागले. मग जेव्हा त्यांना गणांचे प्रमुख बनवण्यात आले तेव्हा त्याने त्याला गणपती आणि गणेश म्हणण्यास सुरुवात केली.
2. पौराणिक कथेनुसार, असे म्हटले जाते की जेव्हा माता पार्वतींनी त्यांची उत्पत्ती केली, तेव्हा त्यांचे नाव विनायक ठेवले गेले. विनायक म्हणजे वीरांचा नायक, विशेष नायक.
3. एका पौराणिक कथेनुसार, शनीच्या दर्शनामुळे बाळ गणेशाचे डोके जळून राख झाले. यावर ब्रह्मदेव दुःखी पार्वतीला म्हणाले (सती नाही) - 'ज्याचं डोके सर्वात आधी मिळेल, ते गणेशाच्या डोक्यावर ठेवा.' पहिले डोके फक्त एका हत्तीच्या बाळाला सापडले. अशा प्रकारे गणेश 'गजानन' झाला.
4. दुसऱ्या कथेनुसार, पार्वतीजींनी गणेशाला दारात बसवल्यानंतर स्नान करायला गेल्या. मग शिव आले आणि पार्वतीच्या घरात प्रवेश करू लागले. गणेशजींनी त्याला थांबवल्यावर रागाच्या भरात शिवाने त्यांचे डोके कापले. या गणेशांची उत्पत्ती पार्वतीजींनी चंदनाच्या मिश्रणातून केली होती. जेव्हा पार्वतीने पाहिले की त्यांच्या मुलाचा शिरच्छेद करण्यात आला आहे, तेव्हा त्या रागवल्या. त्यांचा राग शांत करण्यासाठी भगवान शिवाने हत्तीच्या बाळाचे डोके गणेशाच्या डोक्यावर ठेवले आणि तो जिवंत झाला. - स्कंद पुराण
