यावेळी देवशयनी एकादशी 29 जून गुरुवारी आहे. या दिवशी भगवान विष्णूची पूजा करावी आणि व्रत करावे. हे व्रत केल्याने पाप नष्ट होऊन स्वर्गप्राप्ती होते. एकदा धर्मराज युधिष्ठिरांनी भगवान श्रीकृष्णांना आषाढ शुक्ल एकादशीच्या व्रताची पद्धत आणि महत्त्व विचारले. तेव्हा श्रीकृष्णाने सांगितले की नारदजींनी ब्रह्मदेवांनाही या व्रताबद्दल विचारले होते, तेव्हा त्यांनी सांगितले होते की, हे व्रत सर्व एकादशीमध्ये चांगले मानले जाते कारण हे व्रत केल्याने कलियुगात राहणार्‍या जीवांना स्वर्ग प्राप्त होतो. या व्रताने तो नरकात जातो.
भगवान श्रीकृष्णाने सांगितले की आषाढ शुक्ल एकादशीला पद्म एकादशी म्हणतात. या दिवसापासून भगवान विष्णू योग निद्रामध्ये जातात, म्हणून याला देवशयनी एकादशी असेही म्हणतात. देवशयनी एकादशी व्रताची कथा पुढीलप्रमाणे आहे.
देवशयनी एकादशी व्रत कथा
सूर्यवंशात एक महान प्रतापी आणि सत्यवादी राजा मांधाता होता. तो चक्रवर्ती राजा होता. तो आपल्या मुलांप्रमाणे प्रजेची सेवा करत असे. सगळे आनंदात होते. पण एकदा त्यांच्या राज्यात सलग 3 वर्षे पाऊस पडला नाही, त्यामुळे अन्नधान्य नव्हते आणि दुष्काळ पडला. अन्नाबरोबरच यज्ञ वगैरे अन्नही नव्हते.
लोक त्यांच्या राजाकडे यायचे आणि त्याला या दुष्काळाचा सामना करण्याची विनंती करायचे. पण राजालाही विवंचना होता. त्यांना आपल्या प्रजेची अवस्था दिसत नव्हती. एके दिवशी ते सैन्यासह जंगलात गेले. ते अनेक ऋषी-मुनींच्या आश्रमात गेले. बर्‍याच दिवसांनी ते ब्रह्मदेवांचा पुत्र अंगिर ऋषींच्या आश्रमात गेले. अंगिरा ऋषींना नमस्कार करून राजाने येण्याचे प्रयोजन सांगितले.
राजाने अंगिरा ऋषींना सांगितले की, दुष्काळामुळे त्यांच्या राज्यात हाहाकार माजला आहे. लोक अन्न आणि अन्नासाठी व्याकूळ आहेत. पावसाअभावी पिकांची वाढ होत नाही. तुम्ही मला या संकटातून बाहेर पडण्याचा काही मार्ग सांगा.
तेव्हा अंगिरा ऋषी म्हणाले की हे राजन ! या संकटातून बाहेर पडण्याचा उत्तम मार्ग म्हणजे आषाढ शुक्ल एकादशीला पद्म एकादशीचे व्रत पद्धतशीरपणे पाळणे. त्याच्या पुण्य प्रभावामुळे तुमच्या राज्यात पाऊस पडेल. त्यामुळे समृद्धी येईल, जनता सुखी होईल आणि अन्न संकट दूर होईल. या एकादशीचे व्रत केल्याने सर्व प्रकारचे उपद्रव दूर होऊन सर्व प्रकारची सिद्धी प्राप्त होते. हे व्रत तुमच्या संपूर्ण प्रजाजनांसह आणि मंत्र्यांसह करा.
राजा अंगिरा ऋषींना नमस्कार करून आपल्या नगरात परतले. पद्म एकादशीच्या दिवशी त्यांनी सर्व प्रजाजन आणि मंत्र्यांसह विधिवत हे व्रत पाळले. या व्रताचे पुण्य लाभल्याने राज्यात चांगला पाऊस झाला, त्यामुळे पिकांचे उत्पादन चांगले आले. त्याचे राज्य पुन्हा संपत्ती आणि धान्याने परिपूर्ण झाले. लोक सुखाने राहू लागले.
Edited by : Smita Joshi
