पुरी भारतीय ओडिशा राज्यातील सप्तपुरींपैकी एक आहे, जिथे भगवान जगन्नाथ यांचे जगप्रसिद्ध मंदिर आहे. हे चार धामपैकी एक मानले जाते. हे मंदिर हनुमानजींच्या प्रेरणेने राजा इंद्रद्युम्नाने बांधले होते. असे म्हटले जाते की या मंदिराचे रक्षण करण्याची जबाबदारी भगवान जगन्नाथ यांनी भगवान हनुमानावर सोपविली आहे. हनुमानजी इथल्या प्रत्येक कणात वास करतात. हनुमानजींनी येथे बरेच चमत्कार सांगितले आहेत. त्यातील एक म्हणजे समुद्राजवळील मंदिराच्या आत समुद्राचा आवाज अवरोधित करणे.
या मंदिराच्या चार दरवाज्यांसमोर रामदूत हनुमानजींची चौकी म्हणजे मंदिर आहे. पण मुख्य दरवाजासमोर समुद्र आहे, तिथे हनुमानजी वास्तव्यास आहेत. जगन्नाथपुरीमध्येच समुद्र किनार्‍यावर बेदी हनुमानाचे एक प्राचीन आणि प्रसिद्ध मंदिर आहे. भाविक येथे बेड्यामध्ये पकडलेल्या हनुमानांचे दर्शन घेतात.
एकदा भगवान जगन्नाथांच्या दर्शनासाठी नारदजी पोहोचले तेव्हा त्यांचा सामना हनुमान यांच्याशी झाला. हनुमानजी म्हणाले की यावेळी भगवान विश्रांती घेत आहेत, तुम्हाला थांबावे लागेल. नारदजी दाराबाहेर उभे राहून थांबले. थोड्या वेळाने, जेव्हा त्याने मंदिराच्या प्रवेशद्वारातून आत झाकून पाहिले तेव्हा भगवान जगन्नाथ श्रीलक्ष्मीसमवेत दुःखी बसले होते. जेव्हा त्याने परमेश्वराला याचे कारण विचारले तेव्हा ते म्हणाले की समुद्राचा आवाज कुठे आराम करू देतो.
नारदजींनी बाहेर येऊन हनुमानजींना हे सांगितले. हनुमानजी संतप्त झाले आणि समुद्राला म्हणाले की, येथून निघून तू तुझा आवाज थांबव कारण तुझ्या आवाजामुळे माझे स्वामी विश्रांती घेऊ शकत नाही. हे ऐकून समुद्र देव प्रकट झाला आणि म्हणाला की हे महावीर हनुमान! हा आवाज थांबविण्याची शक्ती माझ्याकडे नव्हे. हा आवाज वार्‍याचा वेग जिथपर्यंत जाईल तिथपर्यंत पुढे वाढत राहील. यासाठी तुम्ही आपले वडील पवन देवांना विनंती करावी.
तेव्हा हनुमानजींनी त्यांचे वडील पवनदेव यांना बोलावले आणि सांगितले की तुम्ही मंदिराच्या दिशेने जाऊ नका. यावर पवन म्हणाले की मुला हे शक्य नाही परंतु यावर एक उपाय आहे. आपल्याला मंदिराभोवती ध्वनी नसलेलं वायुकोशीय वर्तुळ किंवा विवर्तन तयार करावं लागेल. हनुमानजी समजले.
मग हनुमानजींनी आपल्या सामर्थ्याने स्वत: ला दोन भागात विभागले आणि मग ते वार्‍यापेक्षा वेगाने मंदिराच्या भोवती फिरत होते. यामुळे हवेचे एक मंडळ तयार झाले ज्याने समुद्राचा आवाज मंदिराच्या आत न जाता मंदिराभोवती फिरत राहतो आणि श्री जगन्नाथजी मंदिरात आरामात झोपतात.
हेच कारण आहे की तेव्हापासून आपण मंदिराच्या सिंहद्वारात पहिल्या पायरीवर प्रवेश केल्यावर आपल्याला समुद्राद्वारे तयार केलेला कोणताही आवाज ऐकू येत नाही. आपण मंदिराच्या बाहेरू एक पाऊळ टाकल्याक्षणी आवाज ऐकू शकता. हे संध्याकाळी स्पष्टपणे अनुभवता येते. त्याचप्रमाणे, मंदिराच्या बाहेर स्वर्गीय दरवाजा आहे, जिथे मोक्ष मिळविण्यासाठी मृतदेह जाळले जातात, परंतु जेव्हा आपण मंदिरातून बाहेर पडता तेव्हाच तुम्हाला मृतदेह जाळल्याचा वास येईल.
दुसरे म्हणजे, या कारणास्तव, श्री जगन्नाथ मंदिराच्या वर स्थापित लाल ध्वज नेहमी वार्‍याच्या विरुद्ध दिशेने फडफडत असतो. हे देखील आश्चर्यचकित करणारं आहे की दररोज संध्याकाळी मंदिराच्या वर स्थापित ध्वज मनुष्याद्वारा उलट चढून बदलण्यात येतो. ध्वज देखील इतका भव्य आहे की तो फडकावला गेला की प्रत्येकजण ते पहातच राहतो. ध्वजावर शिव्यांचा चंद्र आहे. जय हनुमान। जय श्रीराम।
