हिंदू पंचगानुसार, नारद जयंती दरवर्षी वैशाख महिन्याच्या कृष्ण पक्षाच्या प्रतिपदेला साजरी केली जाते. इंग्रजी महिन्यानुसार, ही जयंती शुक्रवार, 24 मे 2021 रोजी साजरी केली जाईल. नारदजींचा जन्म कसा झाला ते जाणून घेऊया.
ब्रह्मदेवाचे मानसपुत्र: हिंदू मान्यतेनुसार नारद मुनींचा जन्म विश्वाचा निर्माता ब्रह्माजी यांच्या कुशीतून झाला होता. ब्रह्मवैवर्तपुराणानुसार त्यांचा जन्म ब्रह्मदेवाच्या कंठातून झाला होता. नारदमुनींना ब्रह्मदेवाचे मानसिक पुत्र मानले जाते.
दुसऱ्या एका कथेनुसार जेव्हा दक्षपुत्रांना योग शिकवून जगापासून विमुख झाल्याने दक्ष क्रोधित झाले आणि त्यांनी नारदांचा नाश केला. तेव्हा ब्रह्मदेवाच्या विनंतीवरून दक्ष म्हणाले की मी तुम्हाला एक मुलगी देत आहे, जेव्हा तिचा कश्यपशी विवाह होईल तेव्हा नारदांचा पुनर्जन्म होईल.
राजा प्रजापती दक्षांने नारदांना दोन मिनिटांपेक्षा जास्त कोठेही राहू शकणार नाही असा शाप दिल्याचा उल्लेख पुराणात आहे. यामुळेच नारद अनेकदा प्रवास करतात. अथर्ववेदातही नारद नावाच्या ऋषीचा उल्लेख अनेकदा आला आहे. भगवान सत्यनारायणाच्या कथेतही त्यांचा उल्लेख आहे.
असेही म्हटले जाते की नारदजींनी दक्ष प्रजापतीच्या 10 हजार पुत्रांना जगातून निवृत्त होण्यास शिकवले, जेव्हाकी ब्रह्मदेव सृष्टीच्या मार्गावर आरुढ होण्यास इच्छुक होते. ब्रह्मदेवाने त्यांना पुन्हा शाप दिला. या शापामुळे गंधमादन पर्वतावर गंधर्व योनीत नारदांचा जन्म झाला. या योनीत नारदजींचे नाव उपर्हण होते. असेही मानले जाते की पूर्वी नारदजी उपबर्हण नावाचे गंधर्व होते. असे म्हटले जाते की त्यांना 60 बायका होत्या आणि ते देखणे असल्यामुळे त्यांना नेहमीच सुंदर महिलांनी वेढले होते. त्यामुळे ब्रह्मदेवाने त्यांना शूद्र जातीत जन्म घेण्याचा शाप दिला होता.
या शापानंतर शूद्र वर्गातील एका दासीपासून नारदांचा जन्म झाला. त्यांचा जन्म होताच त्यांचे वडील वारले. एके दिवशी त्यांच्या आईचेही साप चावल्याने या जगातून निधन झाले. आता नारदजी या जगात एकटे राहिले होते. त्यावेळी ते अवघे पाच वर्षांचे होते. चातुर्मासात एके दिवशी संतांचा मुक्काम त्यांच्या गावात होता. नारदजींनी संतांची खूप सेवा केली असता संतांच्या कृपेने त्यांना ज्ञान प्राप्त झाले. जेव्हा वेळ आली तेव्हा नारदजींनी आपले पाच भौतिक शरीर सोडले आणि कल्पाच्या शेवटी त्यांनी ब्रह्माजींचा मानसिक पुत्र म्हणून अवतार घेतला.
