शनि जयंती किंवा शनिश्चरी अमावस्या सनातन धर्माचा एक प्रमुख सण आहे जो शनिदेवाच्या सन्मानार्थ साजरा केला जातो. हिंदू धर्म आणि ज्योतिष शास्त्रात सूर्यदेवाचा पुत्र शनिदेवाला महत्त्वाचे स्थान आहे.
शनिदेवाला कर्माचे फळ देणारे न्याय देवता मानले जाते, म्हणजेच शनिदेव प्रत्येक मनुष्याला त्याच्या चांगल्या किंवा वाईट कर्मानुसार फळ देतात.
शनि जयंती 2024 तिथी व मुहूर्त
अमावस्या तिथी प्रारंभ- 5 जून 2024 रोजी संध्याकाळी 7.54 मिनिटांपासून
अमावस्या तिथी समाप्ती- 6 जून 2024 रोजी संध्याकाळी 06.07 मिनिटांपर्यंत
शनि जयंतीला शनिदेवाची पूजा कशी करावी?
शनि जयंती ही सूर्यपुत्र शनिदेवाची जयंती म्हणून साजरी केली जाते. पंचांगानुसार शनि जयंती दरवर्षी वैशाख महिन्यातील कृष्ण पक्षातील अमावास्येला साजरी केली जाते. कॅलेंडरनुसार हा दिवस 2024 मध्ये 06 जून रोजी आहे. भगवान शनि हे सूर्यदेवाचे पुत्र असून छाया देवी आणि यम व यमुना ही त्यांची भावंडं आहेत.
शनि जयंतीला भगवान शनि पूजन करणे कल्याणकारी मानले गेले आहे. शनि देवाची कृपा प्राप्तीसाठी या प्रकारे करावे शनि पूजन-
शनि जयंतीच्या दिवशी उपवास करणाऱ्या व्यक्तीने सकाळी स्नान करून स्वच्छ कपडे घालावेत.
आता चौरंगावर काळे कापड पसरून त्यावर शनिदेवाची मूर्ती किंवा चित्र स्थापित करावे.
यानंतर शनिदेवांसमोर शुद्ध तुपाचा किंवा तेलाचा दिवा लावून धूप दाखवावे.
आता शनिदेवाच्या मूर्तीला पंचगव्य, पंचामृत, अत्तर इत्यादींनी स्नान घालावे.
यानंतर शनिदेवाला कुंकुम, काजल, अबीर, गुलाल इत्यादींसह निळी फुलं अर्पण करावीत.
शनिदेवाला इमरती किंवा तेलापासून बनवलेली मिठाई प्रसाद म्हणून अर्पण करावी.
पंचोपचार पूजा झाल्यानंतर शनि मंत्राची एक माळ जप करावी.
जपमाळ जपल्यानंतर शनि चालिसाचे पठण करावे.
शेवटी शनिदेवाची आरती करून पूजा पूर्ण करावी.
शनि जयंती ज्योतिषीय महत्व
ज्योतिषशास्त्रानुसार नवग्रहांमध्ये भगवान शनिचे प्रमुख स्थान आहे, ज्याला न्यायाधीश मानले जाते आणि सर्व नवग्रहांमध्ये शनि हा सर्वात संथ गतीने जाणारा ग्रह आहे. वैदिक ज्योतिषशास्त्रात शनिच्या अशुभ ग्रहामुळे त्याला पापी ग्रह म्हटले गेले आहे. मकर आणि कुंभ राशीचा स्वामी शनिदेव आहे. क्रूर ग्रह म्हणून ओळखला जाणारा शनिदेव काळा रंगाचा असून त्याच्याकडे एकूण 9 वाहने आहेत.
असे मानले जाते की जर शनीची दृष्टी एखाद्या व्यक्तीवर पडली तर सामान्य परिस्थितीतही ती व्यक्ती अशुभ ठरते, परंतु शनिदेव नेहमी लोकांचे वाईट करत नाहीत. शनिदेवाची कृपा एखाद्या व्यक्तीला गरीबातून राजा बनवू शकते. शनि जयंतीच्या दिवशी खऱ्या मनाने पूजा करणाऱ्याला शनिदेवाची कृपा लवकर प्राप्त होते, असे म्हटले जाते.
शनि जयंती महत्व
सनातन धर्मात भगवान शनीला न्यायाचे दैवत म्हणून पूजले जाते आणि शनि जयंतीला याचे पूजन फलदायी सिद्ध होते. ज्यांनी कठोर परिश्रम, शिस्त आणि प्रामाणिकपणाने आपल्या जीवनात तपश्चर्या आणि संघर्ष केला आहे त्यांना न्यायाची देवता शनि यश देतो.
असे मानले जाते की ज्या लोकांच्या जन्मपत्रिकेत शनि अशुभ स्थितीत असतो त्यांना शनी साडेसाती किंवा ढैय्यादरम्यान अनेक संकटांचा सामना करावा लागतो. अशा लोकांना शनि जयंतीच्या दिवशी शनिदेवाच्या पूजनाचा लाभ होतो. शनिदेवाचा आशीर्वाद घेण्यासाठी शनि जयंती हा सर्वोत्तम दिवस आहे.
शनी हा पश्चिमेचा देव मानला जातो आणि त्याला सौरी, मंदा, नील, यम, कपिलक्षा आणि छटा सुनू इत्यादी नावांनी ओळखले जाते. असे मानले जाते की प्रत्येक व्यक्तीला आयुष्यात एकदा शनिदेवाच्या साडेसातीला सामोरा जावे लागते आणि अशा स्थितीत शनिदेव तुम्हाला तुमच्या कर्मानुसार शुभ आणि अशुभ फळ देतात. या दिवशी पूजा केल्याने शनिदेव तुमच्यावर आशीर्वाद देतील, ज्यामुळे तुम्हाला यश मिळण्यास मदत होईल आणि दुःख आणि दुःखापासून मुक्ती मिळेल.
म्हणूनच लोक हिंदू देव भगवान शनिदेवाची पूजा करतात आणि त्यांना प्रसन्न करण्यासाठी प्रार्थना करतात जेणेकरून शनीचा वाईट प्रभाव त्यांच्या जीवनातून कमी होईल. साडेसाती असलेल्यांनी शनिदेवाची नित्य पूजा करावी. शनि जयंतीच्या दिवशी उपवास करून शनिदेवाच्या मंदिरात जाऊन भाविकांना सौभाग्य प्राप्त होते.
शनि जयंती उपाय
शनि जयंतीला पिंपळाच्या मुळाला जल अर्पण करून दिवा लावल्याने अनेक दु:खांपासून मुक्ती मिळते.
या दिवशी पिंपळाचे झाड लावल्याने शनिदेवाची कृपा प्राप्त होते.
शनि जयंतीला शनिदेवाशी संबंधित वस्तू जसे काळे वस्त्र, काळे तीळ, मोहरीचे तेल इत्यादी दान केल्याने पुण्य प्राप्त होते.
या दिवशी शनिदेवाचे उपासक भगवान शिव यांना काळे तीळ मिसळलेल्या पाण्याने अभिषेक करावा.
या दिवशी शनिदेवासह हनुमानजींची पूजा केल्याने शनिदेवाची कृपा प्राप्त होते.
शनि जयंतीला शनिदोषापासून मुक्ती मिळवण्यासाठी सकाळी स्नान करून शनिदेवाची पूजा करावी.
एका वाटीत मोहरीचे तेल घेऊन त्यात तुमचा चेहरा बघून तेलासह वाटी शनि मंदिरात दान करावी.
