Tulsi and Gangajal : गंगाजल आणि तुळशीचे मिलन हिंदू धर्मात अत्यंत पवित्र मानले जाते. जिथे गंगा शिवाशी संबंधित आहे, तुलसी श्रीहिर विष्णूशी आहे. गंगेचे पाणी जगातील सर्व पाण्यापैकी सर्वात पवित्र मानले जाते आणि तुळशीला सर्वात पवित्र वनस्पती मानले जाते. मरताना किंवा मृत्यूनंतर किंवा कोणाचा जीव शरीरातून बाहेर पडत नसेल तर त्याच्या तोंडात तुळशीसह गंगाजल टाकले जाते. असे का करता? चला जाणून घेऊया याचे रहस्य.
1. मान्यतेनुसार असे म्हटले जाते की मुखात गंगाजल आणि तुळशी ठेवल्याने यमदूत मृत व्यक्तीच्या आत्म्याला त्रास देत नाही.
2. मान्यतेनुसार गंगाजल आणि तुळस ठेवल्याने शरीरातील प्राण सहज निघून जातात आणि कोणत्याही प्रकारची समस्या उद्भवत नाही.
3. असेही म्हटले जाते की मरणारा व्यक्ती भुकेने मरू नये, म्हणून तुळशीसोबत गंगाजल तोंडात ठेवले जाते. भूक व तहानलेला माणूस अतृप्त भटकत राहतो.
4. भगवान विष्णूच्या मस्तकावर नेहमी तुळशीची सजावट केली जाते, मृत्यूच्या वेळी तुळशीची पाने तोंडात ठेवल्याने व्यक्तीला यमदंडाची शिक्षा भोगावी लागत नाही.
5. गंगेला मोक्षदायिनी नदी असेही म्हणतात. त्यामुळे मृत्यूसमयी हे पाणी एखाद्या व्यक्तीला दिल्यास त्याला मोक्ष प्राप्त होतो, अशी सर्वसामान्यांची धारणा आहे. गंगा ही एकमेव नदी आहे जिथे अमृत कुंभाचे थेंब दोन ठिकाणी पडले.
6. बॅक्टेरियोफेज नावाच्या बॅक्टेरियामुळे गंगाजलाचे पाणी कधीही कुजत नाही. जर एखाद्याला गंगेचे पाणी प्यायला दिले तर हा जीवाणू त्याच्या शरीरात जातो आणि शरीरातील घाण आणि रोगजनक बॅक्टेरिया नष्ट करतो. त्यामुळे गंगाजल तोंडात टाकले जाते. गंगेच्या पाण्यात कोलाय बॅक्टेरिया मारण्याची क्षमता असते. असे मानले जाते की ते प्यायल्यानंतर, मरण पावलेला माणूस पुन्हा जीवनाच्या मार्गावर जाऊ शकतो. तुळशीचे पानही माणसामध्ये जीवसृष्टीचा संचार करते.
7. गंगाजलामध्ये चैतन्य टिकवून ठेवण्याची अद्भुत क्षमता आहे. यासाठी मरणासन्न व्यक्तीला गंगाजल अर्पण केले जाते. गंगेच्या पाण्यामध्ये वातावरणातील ऑक्सिजन शोषून घेण्याची अद्भुत क्षमता आहे.
8. मृत्यूच्या वेळी तुळशी आणि गंगाजल सोबत सोन्याचा तुकडा तोंडात ठेवण्याची प्रथा आहे. असे केल्याने माणसाला मोक्ष प्राप्त होतो असे मानले जाते.
9. दूषित पाण्यात काही ताजी तुळशीची पाने टाकून पाणी शुद्ध करता येते. मृत व्यक्तीला तुळशीला खाऊ घातल्याने त्याचे शरीर शुद्ध होते आणि त्याला बरे वाटते.
10. तुळशी हे देखील एक औषध आहे. मृत्यूसमयी तुळशीचे पान तोंडात ठेवल्याने प्राणत्याग करताना कोणताही त्रास होत नाही कारण त्यामुळे सात्विकता आणि निर्भयतेची भावना निर्माण होते.