अमेरिकेचे राष्ट्राध्यक्ष डोनाल्ड ट्रम्प अलीकडेच यांच्या आरोग्याबाबतच्या बातम्यांनी जगभरात खळबळ उडाली. व्हाईट हाऊसने उघड केले की ७९ वर्षीय ट्रम्प हे क्रॉनिक व्हेनस इन्सफिशियन्सी (CVI) नावाच्या आजाराने ग्रस्त असून या आजारामुळे त्यांच्या पायांना सूज आणि हातांवर जखमा दिसल्या, त्यानंतर त्यांचे फोटो सोशल मीडियावर व्हायरल झाले. पण प्रश्न असा आहे की, हा आजार काय आहे, त्याची लक्षणे काय आहेत आणि त्यावर उपचार कसे शक्य आहे? तुम्हालाही या आजाराचा धोका असू शकतो का? चला ही आरोग्य समस्या सविस्तरपणे समजून घेऊया.
क्रॉनिक व्हेनस इन्सफिशियन्सी (CVI) म्हणजे काय?
क्रॉनिक व्हेनस इन्सफिशियन्सी ही अशी स्थिती आहे ज्यामध्ये पायांच्या नसा रक्त परत हृदयाकडे वाहून नेण्यास असमर्थ होतात. आपल्या शरीरात नसांमध्ये लहान व्हॉल्व्ह असतात जे रक्त एका दिशेने, म्हणजे हृदयाकडे वाहून जाण्यास मदत करतात. परंतु जेव्हा हे व्हॉल्व्ह कमकुवत होतात किंवा बिघडतात तेव्हा गुरुत्वाकर्षणामुळे पायांमध्ये रक्त साचू लागते. यामुळे पायांमध्ये सूज, वेदना आणि त्वचेत बदल यासारखी लक्षणे दिसून येतात. हा आजार विशेषतः ७० वर्षांपेक्षा जास्त वयाच्या लोकांमध्ये सामान्य आहे, परंतु तो कोणत्याही वयात होऊ शकतो, विशेषतः जोखीम घटकांच्या संपर्कात असलेल्यांमध्ये.
या आजाराची लक्षणे कोणती ?
CVI ची लक्षणे हळूहळू विकसित होऊ शकतात आणि सुरुवातीला दुर्लक्ष करणे सोपे आहे. परंतु कालांतराने ती गंभीर होऊ शकतात.
प्रमुख लक्षणांमध्ये हे समाविष्ट आहे
पाय किंवा घोट्यांमध्ये सूज: विशेषतः दिवसाच्या शेवटी किंवा बराच वेळ उभे राहिल्यानंतर.
पायांमध्ये जडपणा किंवा थकवा: पायांमध्ये वजन असल्यासारखे वाटणे.
त्वचेत बदल: त्वचेचा रंग बदलणे, जाड होणे किंवा चामड्यासारखा दिसणे.
खाज सुटणे किंवा मुंग्या येणे: पायांमध्ये जळजळ किंवा अस्वस्थता.
वैरिकास नसा: त्वचेवर नकाशासारखे दिसणाऱ्या निळ्या-हिरव्या वाढलेल्या नसा.
वेदना किंवा पेटके: पायात पेटके, विशेषतः रात्री.
गंभीर प्रकरणांमध्ये व्रण: पायांवर फोड किंवा व्रण जे बरे होण्यास वेळ घेतात.
व्हाईट हाऊसच्या प्रेस सेक्रेटरी कॅरोलिन लेविट म्हणाल्या की, ट्रम्प यांच्या पायांना सौम्य सूज आली आहे आणि त्यांच्या हातांवर जखमा वारंवार हस्तांदोलन आणि रक्त पातळ करणाऱ्या अॅस्पिरिनच्या वापरामुळे झाल्या आहे.
या आजाराची कारणे काय?
CVI ची अनेक कारणे असू शकतात, ज्यात हे समाविष्ट आहे:
वय: वयानुसार नसांचे झडपे कमकुवत होऊ शकतात.
जास्त वेळ उभे राहणे: तासन्तास उभे राहावे लागणारे काम, जसे की शिक्षक, परिचारिका किंवा दुकानदार.
जास्त वजन: लठ्ठपणामुळे नसांवर अतिरिक्त दबाव येतो.
रक्ताच्या गुठळ्यांचा इतिहास: पूर्वी डीप व्हेन थ्रोम्बोसिस (DVT) असल्याने CVI चा धोका वाढतो.
गर्भधारणा: गर्भधारणेदरम्यान नसांवर दबाव वाढू शकतो.
अनुवांशिक घटक: जर ही समस्या कुटुंबात असेल तर धोका वाढतो.
कमी शारीरिक हालचाल: बराच वेळ बसणे किंवा व्यायामाचा अभाव.
ट्रम्प यांची स्थिती आणि वैद्यकीय तपासणी व्हाईट हाऊसने सांगितले की ट्रम्प यांनी शिरासंबंधी डॉपलर अल्ट्रासाऊंड आणि इतर निदान चाचण्यांसह व्यापक तपासणी केली. या चाचण्यांमध्ये डीप व्हेन थ्रोम्बोसिस (DVT) किंवा धमनी रोग यासारख्या गंभीर आजारांचे कोणतेही पुरावे आढळले नाहीत. त्यांचे रक्त अहवाल (CBC, CMP, कोग्युलेशन प्रोफाइल) आणि इकोकार्डियोग्राम सामान्य असल्याचे आढळून आले, जे दर्शविते की त्यांना निरोगी हृदय आहे आणि कोणताही प्रणालीगत आजार नाही. डॉ. शॉन बार्बेबेला यांनी पुष्टी केली की ट्रम्प यांचे आरोग्य एकंदरीत चांगले आहे.
उपचार पद्धती आणि व्यवस्थापन CVI हा जीवघेणा आजार नाही, परंतु वेळेवर उपचार न केल्यास तो वेदनादायक आणि गुंतागुंतीचा असू शकतो. चांगली बातमी अशी आहे की जीवनशैलीतील बदल आणि वैद्यकीय उपायांनी त्याचे व्यवस्थापन केले जाऊ शकते.
काही प्रमुख उपाय आहे
कॉम्प्रेशन स्टॉकिंग्ज: हे वैद्यकीयदृष्ट्या डिझाइन केलेले स्टॉकिंग्ज नसांवर दबाव टाकून रक्त प्रवाह सुधारतात. तज्ञ त्यांचा नियमित वापर करण्याची शिफारस करतात.
पाय उंचावणे: रात्री झोपताना उशावर पाय उंचावल्याने हृदयाकडे रक्त प्रवाह सुधारतो.
नियमित व्यायाम: चालणे, योगासने किंवा हलके चालणे शिरा सक्रिय ठेवते आणि रक्त प्रवाह वाढवते.
वजन नियंत्रण: लठ्ठपणा कमी केल्याने शिरांवरील दाब कमी होतो.
हायड्रेशन आणि संतुलित आहार: पुरेसे पाणी पिणे आणि मीठाचे सेवन कमी करणे रक्त प्रवाह सुधारतो.
वैद्यकीय उपचार: गंभीर प्रकरणांमध्ये, लेसर थेरपी, स्क्लेरोथेरपी किंवा शस्त्रक्रिया यासारखे पर्याय स्वीकारले जाऊ शकतात.
औषधे
काही प्रकरणांमध्ये, डॉक्टर रक्त पातळ करणारे किंवा वेदनाशामक औषध लिहून देऊ शकतात.
तुम्हालाही हा धोका आहे का?
जर तुम्ही बराच वेळ उभे राहिलात, जास्त वजन असेल किंवा तुमच्या कुटुंबात रक्तवाहिन्यांचा आजार असेल, तर तुम्ही सावधगिरी बाळगणे आवश्यक आहे. विशेषतः ५० वर्षांपेक्षा जास्त वयाच्या लोकांनी नियमित आरोग्य तपासणी करून घ्यावी. सुरुवातीच्या लक्षणांकडे दुर्लक्ष करू नका, कारण वेळेवर उपचार केल्याने CVI नियंत्रित करणे सोपे आहे. ट्रम्प यांचे आरोग्य निरीक्षणव्हाईट हाऊसने स्पष्ट केले की ट्रम्प यांना कोणतीही गंभीर अस्वस्थता नाही आणि ते त्यांचे दैनंदिन व्यवहार सामान्यपणे करत आहेत. त्यांचे प्रेस सेक्रेटरी म्हणाले, "राष्ट्रपती २४ तास काम करत आहेत आणि त्यांची प्रकृती सामान्य आहे." ही बातमी ट्रम्प यांच्या आरोग्यात पारदर्शकता आणतेच, परंतु वयाशी संबंधित सामान्य आरोग्य समस्या कोणालाही होऊ शकतात हे देखील दर्शवते.
क्रॉनिक व्हेनस इनसफीशियन्सी ही एक सामान्य पण आटोक्यात आणता येणारी स्थिती आहे. जर तुम्हाला सूज, पाय जड होणे किंवा त्वचेत बदल यासारखी लक्षणे दिसली तर ताबडतोब डॉक्टरांचा सल्ला घ्या. नियमित व्यायाम, निरोगी जीवनशैली आणि वेळेवर तपासणी या आजारावर नियंत्रण ठेवण्यास मदत करू शकते. ट्रम्पप्रमाणे, तुम्ही देखील योग्य काळजी घेऊन ही स्थिती सहजपणे व्यवस्थापित करू शकता. तुमच्या आरोग्याला प्राधान्य द्या आणि किरकोळ लक्षणांकडे दुर्लक्ष करू नका.
टीप: हा लेख माहितीच्या उद्देशाने लिहिला आहे. कोणत्याही आरोग्य समस्येसाठी नेहमी तुमच्या डॉक्टरांचा सल्ला घ्या.
