सत्य शिव आहे आणि शिव सुंदर आहे. म्हणूनच भगवान आशुतोष यांना सत्यम शिवम सुंदर म्हणतात. भगवान शिवाचा महिमा अमर्याद आहे. महाशिवरात्री उत्सव दरवर्षी त्रयोदशी तिथी, माघ महिना, कृष्ण पक्ष या तिथीला साजरा केला जातो. महाशिवरात्री उत्सवाचे वैशिष्ट्य म्हणजे सर्व सनातन धर्मप्रेमी हा उत्सव साजरा करतात.
महाशिवरात्रीच्या दिवशी भक्त जप, तपश्चर्या आणि उपवास करतात आणि या दिवशी त्यांना भगवान शंकराचे रूप दिसते. या शुभ दिवशी शिवाला देशाच्या कानाकोपऱ्यातील शिवालयांमध्ये बेलपत्र, धोत्रा , दूध, दही, साखर इत्यादींचा अभिषेक केला जातो. महाशिवरात्री हा सण देशभरात साजरा केला जातो कारण या दिवशी महादेवाचा विवाह झाला होता.
महाशिवरात्रीचे व्रत करणाऱ्या साधकाला मोक्षप्राप्ती होते, असे आपल्या धर्मग्रंथात सांगितले आहे. महाशिवरात्री म्हणजे प्रपंचात राहून माणसाचे कल्याण करणारे व्रत. या व्रताचे पालन केल्याने साधकाचे सर्व दु:ख, वेदना संपतात, तसेच मनोकामनाही पूर्ण होतात. शिवाची आराधना केल्याने धन-धान्य, सुख-सौभाग्य, समृद्धीची कधीही कमतरता भासत नाही. भक्तीभावाने आणि भावनेने आत्म्यासाठी हे अवश्य केले पाहिजे, सप्तलोकांच्या कल्याणासाठी भगवान आशुतोष यांची पूजा करावी भगवान भोलेनाथ.नीलकंठ आहेत, विश्वनाथ आहेत.
हिंदू धर्मग्रंथांमध्ये, प्रदोष काल म्हणजेच सूर्यास्तानंतर रात्र होण्याच्या दरम्यानचा कालावधी, म्हणजे सूर्यास्तानंतर 2 तास 24 मिनिटांच्या कालावधीला प्रदोष काल म्हणतात. त्याचवेळी भगवान आशुतोष प्रसन्न मुद्रेत नाचतात. याच वेळी लोकप्रिय भगवान शिव आणि माता पार्वतीचा विवाह झाला. यामुळेच प्रदोषकाळात भगवान शंकराची पूजा करणे किंवा शिवरात्रीला भगवान शंकराचा जागर करणे फार शुभ मानले गेले आहे. आपल्या सनातन धर्मात 12 ज्योतिर्लिंगांचे वर्णन आहे. प्रदोष काळात महाशिवरात्री तिथीला सर्व ज्योतिर्लिंगांचा उदय झाल्याचे सांगितले जाते.
