भूतकाळाकडे पाहता 1918 हे वर्ष अनेक अर्थाने महत्त्वाचे आहे. हे ते वर्ष होते जेव्हा पहिले महायुद्ध संपुष्टात आले आणि जगाने सुटकेचा नि:श्वास सोडला. त्याच वर्षी अमेरिकेतील ओक्लाहोमा येथे अशा व्यक्तीचा जन्म झाला, ज्याने नंतर किरकोळ बाजाराचे चित्र बदलून टाकले. हा माणूस होता सॅम वॉल्टन.
जगातील सर्वात मोठी रिटेल कंपनी 'वॉलमार्ट' चे संस्थापक सॅम वॉल्टन यांचे बालपण आर्थिक संकटात गेले, त्यामुळे त्यांनी लहान वयातच कमाईचे मार्ग शोधण्यास सुरुवात केली. उदाहरणार्थ, शेतीतून कमाई करत असताना तेथे दूध विक्रीचे कामही केले. सॅम वॉल्टनने वर्तमानपत्र विकण्यापासून सेल्समनपर्यंत काम केले. सेल्समन म्हणून काम करत असताना सॅम वॉल्टन यांना ग्राहकांशी कसे व्यवहार करायचे याचे आकलन झाले. त्याने ग्राहकांची नाडी पकडली, ज्याला कोणीही हात लावू शकला नाही. सॅम वॉल्टनच्या लक्षात आले की ग्राहकापेक्षा मोठा बॉस नाही. मात्र, ही समज असूनही सॅम वॉल्टन आर्थिकदृष्ट्या कमकुवत होते.
दरम्यान, वॉल्टनलाही लष्करात काम करण्याची संधी मिळाली. याच वेळी वॉल्टनने आपल्या भविष्याचे रेखाटन तयार केले होते. लष्करातील नोकरी आणि नातेवाईकांच्या मदतीने वॉल्टनने पैसे उभे केले आणि 'बेन फ्रँकलिन स्टोअर'ची फ्रेंचायझी घेतली. हा त्या काळातील नवा प्रयोग होता, पण इतरांना त्याचा फारसा फायदा झाला नाही. वॉल्टनने या व्यवसायाचा विस्तार केला आणि भरपूर नफा कमावला.
वॉलमार्टची सुरुवात: असे असूनही, त्यांना स्वतःचा व्यवसाय सुरू करायचा होता. वॉल्टनची इच्छा 1962 मध्ये पूर्ण झाली. सॅम वॉल्टनने वयाच्या 44 व्या वर्षी रॉजर्स, आर्कान्सा येथे पहिले रिटेल मार्केट उघडले. या बाजाराला वॉलमार्ट असे नाव दिले. सुमारे 5 वर्षांनंतर, वॉलमार्टचे 24 स्टोअर्स होते ज्याची विक्री जवळपास $12.7 दशलक्ष होती. यानंतर वॉलमार्टचे स्टोअर्स वाढले आणि व्यवसायाचा विस्तार झाला. वर्षानुवर्षे यश मिळत गेले आणि वॉलमार्ट जगभरातील रिटेल व्यवसायाचा राजा बनला.
स्टॉक मार्केटमध्ये लिस्टिंग : वॉलमार्ट 1972 मध्ये न्यूयॉर्क स्टॉक एक्सचेंजमध्ये सूचीबद्ध झाले. हा तो काळ होता जेव्हा वॉलमार्टची $78 दशलक्ष विक्री होत होती आणि कंपनीची 50 पेक्षा जास्त स्टोअर्स उघडली होती. वॉलमार्टने 1978 मध्ये रिटेल मार्केटसह पहिली फार्मसी उघडली, त्यानंतर 1979 मध्ये वॉलमार्ट फाउंडेशनची स्थापना केली.
सन 1980 मध्ये, वॉलमार्ट वार्षिक विक्रीत $1 बिलियनची कंपनी बनली, जो स्वतःच एक मोठा विक्रम आहे. वॉलमार्ट 276 स्टोअर्स आणि 21,000 कर्मचाऱ्यांशी संबंधित होते. 80 च्या दशकात वॉलमार्टनेही आपला रंग बदलला. उदाहरणार्थ, किरकोळ बाजारात कॅश रजिस्टर्सची जागा संगणकीकृत पॉइंट-ऑफ-सेल सिस्टमने घेतली आहे. 90 च्या दशकात वॉलमार्टचा व्यवसाय विस्तारला.
वॉल्टन यांचे निधन: तथापि, 1992 मध्ये स्वातंत्र्य पदक मिळाल्यानंतर सॅम वॉल्टन यांचे निधन झाले. पुढच्याच वर्षी वॉलमार्टच्या विक्रीत तेजी आली. एका आठवड्याच्या आत, 1993 मध्ये वॉलमार्टची विक्री $1 अब्ज पेक्षा जास्त झाली. अमेरिकेशिवाय इतर देशांमध्येही कंपनीचा विस्तार सुरू झाला. कंपनीने 1996 मध्ये चीनमध्ये पहिले स्टोअर उघडले.
वॉल्टन फॅमिली हँडलिंग बिझनेस: सॅम वॉल्टनची मुले सध्या हा व्यवसाय सांभाळत आहेत. सॅम वॉल्टनची मुले - जिम वॉल्टन, रॉब वॉल्टन आणि अॅलिस वॉल्टन आज जगातील टॉप 20 अब्जाधीशांमध्ये आहेत. वॉल्टन हे अमेरिकेतील सर्वात श्रीमंत कुटुंब आहे. कुटुंबाकडे अर्व्हेस्ट बँक देखील आहे, जी अर्कान्सास, ओक्लाहोमा, मिसूरी आणि कॅन्ससमध्ये 16 बँका चालवते.
मुकेश अंबानी विचारमंथन करत आहेत: यापूर्वी, मीडियामध्ये बातम्या आल्या होत्या की मुकेश अंबानी त्यांच्या मुलांमध्ये मालमत्तेच्या वाटपासाठी मंथन करत आहेत. यासाठी त्यांनी वॉल्टन कुटुंबाच्या प्रॉपर्टी शेअरिंग मॉडेलकडेही लक्ष दिले आहे. मुकेश अंबानींना हे सर्वात जास्त आवडले आहे. अहवालानुसार, सॅम वॉल्टनच्या मृत्यूनंतर ज्या पद्धतीने व्यवसाय हस्तांतरण व्यवस्थापित करण्यात आले त्यामुळे अंबानी खूप प्रभावित झाले आहेत.
