ट्रेनने प्रवास करणे खूप मनोरंजक आहे. रेल्वे देशात दररोज लाखो प्रवाशांना त्यांच्या गंतव्यस्थानी पोहोचवते. हे जगातील दुसरे सर्वात मोठे कनेक्टिंग नेटवर्क आहे. भारतीय रेल्वेचे जाळे काश्मीर ते कन्याकुमारीपर्यंत पसरलेले आहे.
भारतीय रेल्वेचे जाळे इतके मोठे आहे की काहीवेळा त्याच्या प्रवासात व्यत्यय येतात, जसे की विनाकारण आणि आपत्कालीन गरज नसताना ट्रेनच्या साखळ्या ओढणे इ. मात्र, रेल्वे विभाग तसे केल्यास दंडही आकारतो.
असे असतानाही काही लोक या सुविधेचा गैरवापर करून चेन पुलिंग करतात. पण तुम्हाला माहिती आहे का, चेन पुलिंग ट्रेन कशी थांबते आणि कोणत्या बोगीमध्ये चेन पुलिंग झाले हे रेल्वे पोलिसांना कसे कळते?
आपत्कालीन स्थितीत तुम्ही साखळी ओढली तर तुमच्या कोचमध्ये घटना घडल्याचे लोको पायलटला कसे कळणार? या लेखात आम्ही तुम्हाला तपशीलवार सांगू.
चेन पुलिंग म्हणजे काय: ट्रेनच्या डब्यांमध्ये बसवलेली साखळी इमर्जन्सी ब्रेक असते, मात्र हे आपत्कालीन ब्रेक कोणत्याही कारणाशिवाय ओढू नये. अन्यथा त्यासाठी जबाबदार व्यक्तीला शिक्षा किंवा दंड होऊ शकतो.
अशा प्रकारे लोको पायलटला चेन पुलिंगची माहिती मिळते: ट्रेनमधील चेन सिस्टमला जोडलेल्या प्रत्येक बोगीमध्ये आपत्कालीन व्हॉल्व्ह फ्लॅशर बसवण्यात आले आहे. यामुळे कोणत्याही बोगीतील प्रवाशाने चेन ओढल्यास फ्लॅशर लाईट येईल.
यानंतर, फ्लॅश लाईट येताच लोको पायलट सावध होतो आणि लगेच ट्रेन थांबवतो. जिथून साखळी ओढली गेली आहे तिथून लोको पायलट गार्डसह ताबडतोब त्या बोगीपर्यंत पोहोचतो. यानंतर परिस्थितीची पाहणी केल्यानंतर ट्रेन पुन्हा आपला प्रवास सुरू करते. याशिवाय लोको पायलट जेव्हा ट्रेन चालवतो तेव्हा हवेचा दाब ब्रेकला चाकांपासून दूर ढकलतो. पण ट्रेन थांबवताना हवेच्या दाबामुळे ब्रेक लावतात. म्हणजेच ज्या बोगीतून चेन पुलिंग झाले आहे त्या बोगीतून हवेच्या दाबाचा मोठा आवाज येतो, सहसा लोको पायलट आणि पोलीस संबंधित बोगीपर्यंत पोहोचण्यासाठी या सिग्नलचा वापर करतात.
साखळी केव्हा ओढू शकतो : रेल्वेने काही आपत्कालीन परिस्थितीतच साखळी ओढण्याचे नियम केले आहेत. तुम्ही ट्रेनमधून प्रवास करत असाल आणि बोगीमध्ये आग लागली तर अशा परिस्थितीत तुम्ही ट्रेन थांबवण्यासाठी चेन ओढू शकता. ट्रेनमधून कोणी पडले तर अशा परिस्थितीत ट्रेन थांबवण्यासाठी साखळी ओढली जाऊ शकते. याशिवाय वृध्द किंवा दिव्यांग व्यक्तीला ट्रेनमध्ये प्रवास करताना कोणतीही अडचण आल्यास साखळी खेचली जाऊ शकते. ट्रेनमध्ये प्रवास करताना कोणत्याही प्रवाशाला काही वैद्यकीय समस्या आल्यास साखळी ओढता येते. ट्रेनमध्ये स्नॅचिंग किंवा लुटमार होत असेल तर अशा परिस्थितीत तुम्ही चेन खेचून ट्रेन थांबवू शकता.
रेल्वे कायद्यानुसार, जर एखाद्या प्रवाशाने विनाकारण ट्रेनची साखळी ओढली तर तो दोषी मानला जाईल. अशा स्थितीत त्याला एक वर्ष तुरुंगवासाची शिक्षा होऊ शकते. विशेष म्हणजे रेल्वेची साखळी ओढणाऱ्या व्यक्तीला 1000 रुपयांपर्यंत दंडही होऊ शकतो.
