चाणक्य नीतीनुसार, मनुष्यापेक्षा कोणीही बलवान नाही. ज्याप्रमाणे रात्र आणि दिवस असतात, त्याचप्रमाणे माणसाच्या आयुष्यात सुख-दु:ख येतात आणि जातात. दु:ख आल्यावर घाबरू नये. स्वत:ला सुधारण्याचा सतत प्रयत्न करत राहायला हवे.
अशक्त वाटू नका
चाणक्य नीतीनुसार, एखाद्या व्यक्तीने स्वतःला किंवा स्वतःला कधीही कमी समजू नये. देवाने या पृथ्वीवर प्रत्येक मानवाला एक खास गोष्ट देऊन पाठवले आहे. जेव्हा माणूस स्वतःचा हा गुण ओळखतो, तेव्हा त्याचे तेज सूर्यासारखे पसरू लागते. अशा लोकांना लक्ष्मीजीही आपला आशीर्वाद देतात.
शत्रूही अशा लोकांची स्तुती करतात
चाणक्यच्या म्हणण्यानुसार, जेव्हा तो आपल्या परिश्रमाने आणि समर्पणाने न थांबता ध्येय गाठतो, तेव्हा शत्रूसुद्धा अशा लोकांची प्रशंसा केल्याशिवाय राहत नाहीत. त्याच्या ज्ञानावर आणि परिश्रमावर पूर्ण विश्वास असला पाहिजे. यासोबतच ज्यांच्याकडे ही खास गोष्ट असते, त्यांनी कधीच मागे वळून पाहिले नाही, ते नवनवीन यशोगाथा लिहित राहतात.
ज्ञान मिळविण्यासाठी सदैव तत्पर रहा
चाणक्य नीती म्हणते की जो व्यक्ती ज्ञान प्राप्त करण्यास उत्सुक असतो. तो ज्ञानाबद्दल गंभीर आहे. अशा व्यक्तीवर विद्येची देवी माता सरस्वतीची कृपा सदैव राहते. आचार्य चाणक्य यांच्या मते, केवळ ज्ञानामध्ये सर्व प्रकारचा अंधार दूर करण्याची क्षमता आहे. ज्ञान जे वाटून वाढते. त्यामुळे ज्ञान कुठूनही घेतले पाहिजे. अशा व्यक्तींमुळे समाज आणि राष्ट्राचा अभिमान वाढतो.
दररोज काहीतरी नवीन शिका
चाणक्य नीती सांगतात की, ज्ञानासोबत माणसाला आपले कौशल्यही वाढवत राहायचे असते. प्रत्येकाला कुशल माणसाची गरज असते. ज्याच्याकडे कोणतेही काम करण्याचे विशेष कौशल्य असते, त्याला उच्च पदावरील लोकांचे संरक्षण मिळते. असे लोक विकासात आपले महत्त्वाचे योगदान देतात.
