कथा - चंद्रशेखर आझाद या तरुणाशी संबंधित एक घटना आहे. तरुण चंद्रशेखर भारताचा ध्वज घेऊन मिरवणुकीत चालला होता. त्या मिरवणुकीत ब्रिटीश भारत छोडो, गांधी जिंदाबाद, आपला देश स्वतंत्र झाला पाहिजे अशा घोषणा देण्यात आल्या.
पोलिसांनी लाठीमार करून तरुण चंद्रशेखरला पकडले. त्याला न्यायालयात हजर केले असता न्यायाधीशांनी 'तुझे नाव काय?'
तरुणाने उत्तर दिले, 'आझाद.'
न्यायाधीशांनी वडिलांचे नाव विचारले असता तरुण म्हणाला, 'स्वाधीन'.
जे विचारले जात होते त्याला ते उलट उत्तर देत असल्याचे न्यायाधीशांना समजले. न्यायाधीश रागाने म्हणाले, 'तू कुठे राहतोस?'
तरुणाने उत्तर दिले, 'तुरुंगात. माझे घर हे कारागृह आहे.
न्यायाधीशांनी त्याला तुरुंगात पाठवण्याचे आदेश दिले आणि त्यापूर्वी मोकळ्या मैदानात त्यांना 15 कौडे देखील लावण्यात आले. न्यायाधीशांच्या आदेशानुसार हा प्रकार घडला. तरुणाला मारहाण होत असताना तो वंदे मातरम, वंदे मातरम म्हणत राहिला.
काही दिवसांनी जेव्हा तो तरुण तुरुंगातून बाहेर आला तेव्हा डॉ. संपूर्णानंद त्या तरुणाला म्हणाले, 'तुझे नाव चंद्रशेखर आहे, पण तू ज्या पद्धतीने कोर्टात त्या न्यायाधीशाशी बोललास, त्यामुळे मी तुला नवीन दिले आझाद.'
यानंतर संपूर्ण जग त्यांना चंद्रशेखर आझाद या नावाने ओळखू लागले.
धडा - माणसाचे कार्य ही त्याची ओळख कशी बनते हा या घटनेचा संदेश आहे. जेव्हा आपण चांगले काम करतो तेव्हा त्या कामांमुळे आपली ओळख होते. म्हणून आपण असे काही सत्कर्म केले पाहिजे, जे आपले नाव जोडून लोक नेहमी लक्षात ठेवतील.
