अलिकडेच मध्य प्रदेशातील कटनी जिल्ह्यात एका १४ वर्षांच्या मुलाचा एक दुर्दैवी अपघात झाला. त्याने रेफ्रिजरेटरचा दरवाजा उघडताच, एक मोठा स्फोट झाला आणि त्याचा चेहरा गंभीरपणे भाजला. शेजाऱ्यांनी त्याला ताबडतोब रुग्णालयात नेले, जिथे डॉक्टरांनी त्याच्या चेहऱ्यावरील १०८ हाडे भेगा पडल्याचे उघड झाले. अडीच तासांच्या शस्त्रक्रियेनंतर डॉक्टरांनी त्याचा जीव वाचवला. सध्या त्याची प्रकृती सुधारत आहे. ही पहिलीच घटना नाही. मार्च २०२५ मध्ये, राजस्थानातील सिरोही जिल्ह्यात अशीच एक घटना घडली होती, जिथे रेफ्रिजरेटरमधून वस्तू काढताना कंप्रेसरच्या स्फोटात एका तरुणाचा मृत्यू झाला.
या घटना स्पष्टपणे दर्शवितात की रेफ्रिजरेटरसारख्या दैनंदिन घरगुती वस्तूंचा गैरवापर प्राणघातक ठरू शकतो. म्हणूनच अशा अपघातांपासून बचाव करण्यासाठी रेफ्रिजरेटर वापरताना काही खबरदारी घेणे अत्यंत महत्त्वाचे आहे. तर आजच्या या लेखात या घटनेनंतर फ्रिजच्या सुरक्षित वापर आणि देखभालीबाबत जागरूकता निर्माण करणे गरजेचे आहे. तज्ज्ञांच्या मते, या १० गोष्टी कधीच विसरू नका:
भिंत आणि फ्रिजमध्ये अंतर
फ्रिज नेहमी भिंतीपासून किमान १५ ते २० इंच (सुमारे १.५ फूट) दूर ठेवा. यामुळे कॉम्प्रेसरला पुरेशी हवा मिळते आणि तो अतिउष्ण होण्याचा धोका कमी होतो.
कंडेनसर कॉइल्सची नियमित साफसफाई
फ्रिजच्या मागील बाजूस/खाली असलेल्या कॉइल्सवर धूळ जमा होते. वर्षातून किमान दोनदा व्हॅक्यूम क्लीनर किंवा ब्रशने त्यांची स्वच्छता करा. यामुळे कूलिंग क्षमता चांगली राहते आणि कॉम्प्रेसरवर ताण पडत नाही.
योग्य व्होल्टेज स्टेबिलायझर
वीज पुरवठ्यातील चढउतार टाळण्यासाठी चांगल्या दर्जाच्या स्टेबिलायझरचा वापर करा. अनियंत्रित वीज पुरवठ्यामुळे कॉम्प्रेसर खराब होऊ शकतो.
ओव्हरलोडिंग टाळा
फ्रिजमध्ये गरजेपेक्षा जास्त सामान भरू नका. फ्रिजमध्ये हवेचा पुरेसा प्रवाह असणे आवश्यक आहे, अन्यथा मशीनवर दाब वाढतो.
गॅस गळतीची चिन्हे ओळखा
जर फ्रिजमधून गॅसचा वास येत असेल, कॉम्प्रेसरच्या मागे ओलसरपणा दिसत असेल किंवा वेगळा आवाज येत असेल, तर तात्काळ प्लग काढा आणि कंपनीच्या प्रशिक्षित तंत्रज्ञांना बोलवा.
तापमान योग्य ठेवा
फ्रिजचे तापमान सहसा 3 ते 5 डिग्री सेल्सियस दरम्यान ठेवावे. खूप कमी तापमानामुळे कॉम्प्रेसरवर जास्त दाब पडू शकतो.
स्थानिक दुरुस्ती टाळा
फ्रिजमध्ये बिघाड झाल्यास स्थानिक, अनधिकृत इलेक्ट्रिशियनकडून दुरुस्ती करू नका. नेहमी कंपनीच्या अधिकृत सेवा केंद्रातून किंवा प्रशिक्षित तज्ञांकडूनच दुरुस्ती करून घ्या.
खराब वायरिंगची तपासणी
जुने किंवा सदोष प्लग, सॉकेट आणि वायरिंगमुळे शॉर्ट सर्किट होऊन आग लागण्याची किंवा स्फोट होण्याची शक्यता वाढते. त्यांची वेळोवेळी तपासणी करा.
दीर्घकाळ बंद ठेवणे टाळा
फ्रिज खूप दिवसांसाठी बंद ठेवत असाल, तर तो पूर्णपणे रिकामा करून, स्विच बंद करून, प्लग्ज सॉकेटमधून काढा आणि दरवाजा थोडा उघडा ठेवावा.
गरम वस्तू फ्रिजमध्ये ठेवू नका
गरम भांडी किंवा पदार्थ फ्रिजमध्ये ठेवल्यास, फ्रिजला ते थंड करण्यासाठी जास्त काम करावे लागते, ज्यामुळे कॉम्प्रेसरवर ताण येतो. पदार्थ कोमट झाल्यावरच फ्रिजमध्ये ठेवा.
