मुंबईतील 26/11 च्या दहशतवादी हल्ल्यातील कथित आरोपी तहव्वूर राणाला लवकरच भारतात आणण्यात येणार आहे. अमेरिकेच्या न्यायालयाने भारत-अमेरिका प्रत्यार्पण करारानुसार ऑगस्ट 2024 मध्ये राणाला पाठवण्यास मंजुरी दिली होती. यानंतर तहव्वूर राणाने अमेरिकन कोर्टाच्या आदेशाला आव्हान दिले. आता न्यायालयाने त्यांची याचिका फेटाळून लावली आहे. यानंतर भारताने राणाला आणण्याची तयारी तीव्र केली आहे.
इंडिया टुडेच्या वृत्तानुसार, राणाने प्रत्यार्पण थांबवण्यासाठी ‘हेबियस कॉर्पस’ याचिका दाखल केली होती. हे अमेरिकन कोर्टाने फेटाळून लावले. तहव्वूर राणा याच्यावर 26/11 चा मास्टरमाइंड डेव्हिड कोलमन हेडलीला मुंबईतील ठिकाणे शोधण्यात मदत केल्याचा आरोप आहे. हल्ल्यापूर्वी हेडलीने शहरातील अनेक ठिकाणांची तपासणी करून ही माहिती पाकिस्तानी दहशतवादी संघटनांना पाठवली होती.
तहव्वूरविरोधात भारताने अनेक पुरावे अमेरिकन कोर्टात सादर केले होते. कोर्टाला सर्व पुरावे योग्य वाटले. 9 ऑक्टोबर 2009 रोजी तहव्वूर राणाला शिकागोच्या ओ'हरे आंतरराष्ट्रीय विमानतळावर अटक करण्यात आली. जो सध्या लॉस एंजेलिस तुरुंगात बंद आहे.
अमेरिकी न्यायालयाच्या निर्णयानंतर भारताने तहव्वूर राणाला आणण्याच्या प्रक्रियेला वेग दिला आहे. भारतीय अधिकारी प्रक्रिया पूर्ण करण्यात व्यस्त आहेत.
तहव्वूर राणा आणि डेव्हिड डेडली कोण आहेत?
तहव्वूर राणा हा डेव्हिड कोलमन हेडली ऊर्फ दाऊद सईद गिलानीचा बालपणीचा मित्र आहे. तहव्वूर राणा आणि हेडली यांनी अमेरिकेत जाण्यापूर्वी पाकिस्तानातील हसन अब्दाल कॅडेट स्कूलमध्ये शिक्षण घेतले. हॅडली अमेरिकन नागरिक आहे. त्याची आई अमेरिकेची, तर वडील पाकिस्तानी. अमेरिकन अधिकाऱ्यांनी ऑक्टोबर 2009 मध्ये शिकागोमध्ये डेव्हिडला अटक केली होती. हेडलीने जानेवारी 2013 मध्ये गुन्हा कबूल केला आणि त्याला 35 वर्षांच्या तुरुंगवासाची शिक्षा सुनावण्यात आली.
तहव्वूर राणा यांनी पाकिस्तानी लष्करात डॉक्टर म्हणून आपल्या करिअरची सुरुवात केली होती. यानंतर तो कॅनडाला शिफ्ट झाला. काही वर्षे राहिल्यानंतर कॅनडाचे नागरिकत्व घेतले. राणा यांनी शिकागो येथे फर्स्ट वर्ल्ड इमिग्रेशन सर्व्हिसेस नावाची कन्सल्टन्सी फर्म स्थापन केली. राणाच्या कंपनीची मुंबईतही शाखा होती.
कंपनीच्या माध्यमातून राणाने हेडलीला 5 वर्षांसाठी भारताचा बिझनेस व्हिसा मिळवून देण्यासाठी मदत केली. त्यानंतर हेडलीने 26 नोव्हेंबर 2008 रोजी मुंबईतील ज्या ठिकाणी लष्कराच्या दहशतवाद्यांनी हल्ला केला होता त्या ठिकाणांचा शोध घेतला. यानंतर 2011 मध्ये एनआयएने राणासह 9 जणांविरुद्ध या हल्ल्याची योजना आखल्याप्रकरणी आरोपपत्र दाखल केले होते. 2014 मध्ये दिल्लीच्या सत्र न्यायालयाने NIA ने फरार घोषित केलेल्या लोकांविरुद्ध अजामीनपात्र वॉरंट जारी केले होते.
26/11 रोजी काय झाले?
26 नोव्हेंबर 2008 रोजी पाकिस्तानातील 10 दहशतवादी मोठ्या प्रमाणात दारूगोळा आणि शस्त्रे घेऊन समुद्रमार्गे मुंबईत घुसले. त्यांनी मुंबईत 9 ठिकाणी हल्ले केले. यामध्ये छत्रपती शिवाजी महाराज टर्मिनस, ओबेरॉय ट्रायडेंट हॉटेल, ताज हॉटेल, लिओपोल्ड कॅफे, कामा हॉस्पिटल, नरिमन हाऊस, मेट्रो सिनेमा, टाइम्स ऑफ इंडिया बिल्डिंग आणि सेंट झेवियर्स कॉलेजच्या पाठीमागील गल्लीचा समावेश होता. याशिवाय मुंबईतील बंदर परिसरात माझगाव आणि विलेपार्ले येथेही टॅक्सीत स्फोट झाले.
मुंबई पोलीस आणि सुरक्षा दलांनी 28 नोव्हेंबरच्या सकाळपर्यंत ताज हॉटेल वगळता सर्व ठिकाणे सुरक्षित केली होती. ताज हॉटेलमध्ये लपलेल्या दहशतवाद्यांचा खात्मा करण्यासाठी राष्ट्रीय सुरक्षा रक्षकांची (एनएसजी) मदत घ्यावी लागली. NSG ने 29 नोव्हेंबर रोजी 'ऑपरेशन ब्लॅक टोर्नाडो' लाँच केले. ज्याचा शेवट ताज हॉटेलमधील दहशतवाद्यांच्या खात्माने झाला. दहशतवाद्यांनी 72 तास मुंबईत दहशतीचे वातावरण ठेवले होते. या हल्ल्यांमध्ये 6 अमेरिकन नागरिकांसह एकूण 166 लोक मारले गेले. तेथे 300 हून अधिक लोक जखमी झाले.
