तामिळनाडूतील कुन्नूरजवळ लष्करी हेलिकॉप्टर अपघातात सीडीएस जनरल बिपिन रावत आणि त्यांच्या पत्नीसह १३ जणांचा मृत्यू झाल्याने अनेक प्रश्न निर्माण झाले आहेत. एवढ्या मोठ्या पदावर बसलेल्या व्यक्तीला घेऊन जाणारे हेलिकॉप्टर कसे कोसळू शकते, असा प्रश्न लोकांच्या मनात येत आहे. सुरक्षेतील त्रुटी कुठे आहे? या सगळ्यामध्ये एक मोठी माहिती समोर आली आहे की, लष्कराने मोठ्या प्रयत्नांनंतर ब्लॅक बॉक्स जप्त केला आहे. ब्लॅक बॉक्स सापडल्यानंतर लष्कराकडून या अपघाताचे गूढ उकलण्याची शक्यता आहे. चला जाणून घेऊया काय आहे हा ब्लॅक बॉक्स, का आहे तो इतका महत्त्वाचा?
ब्लॅक बॉक्स म्हणजे काय
ब्लॅक बॉक्स हे विमान किंवा हेलिकॉप्टरमध्ये स्थापित केलेले महत्त्वाचे इलेक्ट्रॉनिक उपकरण आहे, ज्याला फ्लाइट डेटा रेकॉर्डर असेही म्हणतात. हे उड्डाणाबद्दल 88 गंभीर पॅरामीटर्स नोंदवते, ज्यामध्ये एअरस्पीड, विमानाची उंची, कॉकपिट संभाषण आणि हवेचा दाब यांचा समावेश आहे. अपघातानंतर ब्लॅक बॉक्सची भूमिका महत्त्वाची असते कारण हा अपघात नेमका कशामुळे झाला हे समजून घेणे महत्त्वाचे असते. या ब्लॅक बॉक्समध्ये पायलट आणि कंट्रोल रूम आणि लोकेशन मास्टर यांच्यातील संभाषणासह सर्व माहिती आपोआप फीड केली जाते, जी अपघातानंतरच्या तपासात उपयुक्त ठरते.
ब्लॅक बॉक्स विमानाच्या मागील बाजूस ठेवला जातो
सामान्य ब्लॅक बॉक्सचे वजन सुमारे 10 पौंड (4.5 किलो) असते. ते विमानाच्या मागील बाजूस बसवले जाते, जेणेकरून एखादा गंभीर अपघात झाला तरी बॉक्सचे फारसे नुकसान होत नाही. अपघातात विमानाच्या मागील भागाला कमी फटका बसल्याचेही दिसून आले आहे.
विशेष आवाजामुळे ब्लॅक बॉक्स परत मिळवला जातो
अपघातानंतरही ब्लॅक बॉक्समधून एक विशेष आवाज येत राहतो, ज्यामुळे शोध पथके ताबडतोब ओळखू शकतात आणि त्यामुळे अपघाताच्या ठिकाणी पोहोचतात. अनेक हजार फूट पाण्यात पडल्यानंतरही या डब्यातून आवाज आणि लाटा बाहेर पडत राहतात आणि त्या जवळपास महिनाभर सुरू राहू शकतात.