आज संध्याकाळी ठीक 6:40 वाजता, जग त्या ऐतिहासिक क्षणाचे साक्षीदार होईल जेव्हा विक्रम लँडर चंद्रावर सॉफ्ट लँडिंग करेल. एखादा देश चंद्राच्या दक्षिण ध्रुवावर पोहोचण्याची ही पहिलीच वेळ असेल. या ऐतिहासिक क्षणासह भारत चंद्रावर पोहोचणारा जगातील चौथा देश बनेल.
भारतीय अंतराळ संशोधन संस्थेच्या (इस्रो) महत्त्वाकांक्षी तिसऱ्या चंद्र मोहिमेचा एक भाग असलेल्या चांद्रयान-3 चे लँडर मॉड्यूल बुधवारी संध्याकाळी चंद्राच्या पृष्ठभागावर उतरणार आहे. असे झाल्यास, पृथ्वीचा एकमेव नैसर्गिक उपग्रह असलेल्या चंद्राच्या दक्षिण ध्रुवावर पोहोचणारा भारत जगातील पहिला देश बनून इतिहास रचेल. जाणून घ्या चंद्रावर चांद्रयानचे सॉफ्ट लँडिंग कसे होईल?
लँडर (विक्रम) आणि रोव्हर (प्रज्ञान) यांचा समावेश असलेले लँडर मॉड्यूल बुधवारी संध्याकाळी 6.45 वाजता चंद्राच्या दक्षिण ध्रुवीय क्षेत्राजवळ सॉफ्ट लँडिंग करणे अपेक्षित आहे.
इस्रोची योजना काय आहे:
इस्रोने म्हटले आहे की मॉड्यूलची अंतर्गत तपासणी करावी लागेल आणि नियुक्त लँडिंग साइटवर सूर्योदयाची प्रतीक्षा करावी लागेल. त्यांनी सांगितले की चंद्राच्या पृष्ठभागावर सॉफ्ट-लँडिंग करण्याची प्रक्रिया बुधवारी संध्याकाळी 5:45 च्या सुमारास सुरू होण्याची अपेक्षा आहे.
इस्रोच्या स्पेस अॅप्लिकेशन्स सेंटरचे संचालक नीलेश देसाई म्हणाले, "लँडर मॉड्यूलचे तांत्रिक पॅरामीटर्स 23 ऑगस्टला असामान्य आढळल्यास, त्याचे 'लँडिंग' 27 ऑगस्टपर्यंत पुढे ढकलले जाऊ शकते."सॉफ्ट-लँडिंगच्या महत्त्वपूर्ण प्रक्रियेला इस्रोच्या अधिकार्‍यांसह अनेकांनी 17 मिनिटांची भीती म्हणून संबोधले आहे.
लँडिंगची संपूर्ण प्रक्रिया स्वायत्त असेल, ज्या अंतर्गत लँडरला योग्य वेळी आणि उंचीवर त्याचे इंजिन फायर करावे लागेल, योग्य प्रमाणात इंधन वापरावे लागेल आणि शेवटी लँडिंग करण्यापूर्वी कोणताही अडथळा किंवा टेकडी आहे की नाही हे शोधून काढावे लागेल.
सर्व पॅरामीटर्स तपासल्यानंतर आणि लँडिंगचा निर्णय घेतल्यानंतर, बेंगळुरूजवळील ब्यालालू येथे इंडियन डीप स्पेस नेटवर्क (IDSN) वरून निर्धारित लँडिंगच्या काही तास आधी ISRO सर्व आवश्यक कमांड LM वर अपलोड करेल.
इस्रोच्या अधिका-यांच्या मते, लँडिंगसाठी, सुमारे 30 किमी उंचीवर, लँडर पॉवर ब्रेकिंग टप्प्यात प्रवेश करेल आणि गती हळूहळू कमी करण्यासाठी त्याचे चार थ्रस्टर इंजिन रेट्रो-फायर करेल. चंद्रावर पोहोचण्यासाठी पृष्ठभागावर पोहोचणे सुरू होईल. हे लँडर क्रॅश होणार नाही याची खात्री करणार, कारण त्यात चंद्राचे गुरुत्वाकर्षण देखील कार्य करते.
सुमारे 6.8 किमी उंचीवर पोहोचल्यावर, फक्त दोन इंजिने वापरली जातील, बाकीची दोन बंद केली जातील, ज्याचा उद्देश लँडरला 'रिव्हर्स थ्रस्ट' देणे, सुमारे 150-100 मीटर उंचीवर पोहोचणे हा आहे. परंतु लँडर काही अडथळे आहेत का हे तपासण्यासाठी त्याचे सेन्सर आणि कॅमेरे वापरून पृष्ठभाग स्कॅन करेल आणि नंतर सॉफ्ट-लँडिंग करण्यासाठी त्याचे उतरण्यास सुरुवात करेल.
इस्रोचे अध्यक्ष एस. सोमनाथ यांनी अलीकडेच सांगितले होते की लँडिंगचा सर्वात महत्त्वाचा भाग म्हणजे लँडरचा वेग 30 किमी उंचीवरून अंतिम लँडिंगपर्यंत कमी करणे आणि अंतराळ यानाला क्षैतिज ते उभ्या दिशेने वळवण्याची क्षमता असेल . सॉफ्ट-लँडिंगनंतर, रोव्हर लँडरच्या अंतरातून चंद्राच्या पृष्ठभागावर उतरण्यासाठी त्याच्या बाजूच्या पॅनेलपैकी एक वापरेल.चंद्राच्या वातावरणाचा अभ्यास करण्यासाठी लँडर आणि रोव्हरचे मिशन लाइफ एक चंद्र दिवस (सुमारे 14 पृथ्वी दिवस) असेल.
सोमनाथ म्हणाले की ,जो पर्यंत सूर्योदय आहे तोपर्यंत सर्व यंत्रणा कार्यरत राहतील. ज्या क्षणी सूर्यास्त होईल त्या क्षणी सर्वकाही गडद अंधारात असेल, तापमान उणे 180 अंश सेल्सिअसपर्यंत खाली जाईल, त्यामुळे ही व्यवस्था चालू ठेवणे शक्य नाही, आणि जर ती पुढे चालू राहिली तर ही आनंदाची गोष्ट असेल.
