26 जानेवारी हा दिवस भारतात दरवर्षी प्रजासत्ताक दिन म्हणून साजरा केला जातो. प्रजासत्ताक दिनाचा उत्साह सर्वत्र वेगवेगळ्या पद्धतीने पाहायला मिळतो. पण 26 जानेवारीला प्रजासत्ताक दिन का साजरा केला जातो हे तुम्हाला माहीत आहे का? चला तर मग आज जाणून घेऊया प्रजासत्ताक दिन 26 जानेवारीलाच का साजरा केला जातो. अखेर त्यामागे काय कारण आहे. जो दरवर्षी 26 जानेवारीला प्रजासत्ताक दिन म्हणून साजरा केला जातो. प्रजासत्ताक दिनाची पहिली परेड कुठे झाली ते जाणून घ्या-
आपल्या देशात 26 जानेवारी 1950 रोजी संविधान लागू झाले, ज्याच्या स्मरणार्थ दरवर्षी 26 जानेवारी हा दिवस प्रजासत्ताक दिन म्हणून साजरा केला जातो. 26 नोव्हेंबर 1949 रोजी भारताच्या संविधान सभेने स्वतंत्र प्रजासत्ताक होण्यासाठी संविधानाचा स्वीकार केला होता, परंतु तो 26 जानेवारी 1950 रोजी अंमलात आला. डॉ. भीमराव आंबेडकर यांनी दोन वर्षे, 11 महिने आणि 18 दिवसांत संविधान तयार करून राष्ट्राला समर्पित केले.
प्रजासत्ताक दिनाची हकीकत इतिहासाच्या पानापानांत अतिशय रंजक आहे. डिसेंबर 1929 मध्ये भारतीय राष्ट्रीय काँग्रेसचे अधिवेशन लाहोर येथे पंडित जवाहरलाल नेहरू यांच्या अध्यक्षतेखाली झाले. या अधिवेशनात ठराव संमत करून 26 जानेवारी 1930 पर्यंत ब्रिटीश सरकारने भारताला अधिराज्याचा दर्जा दिला नाही, तर भारताला पूर्णपणे स्वतंत्र देश घोषित केले जाईल, अशी घोषणा करण्यात आली.
ब्रिटीश सरकारने काहीच केले नाही, तेव्हा 26 जानेवारी 1930 रोजी काँग्रेसने भारताला पूर्ण स्वराज म्हणून घोषित केले. भारताच्या स्वातंत्र्यानंतर, संविधान सभेची घोषणा करण्यात आली, ज्याने 9 डिसेंबर 1947 रोजी आपले कार्य सुरू केले. संविधान सभेने 2 वर्षे, 11 महिने, 18 दिवसांत भारतीय राज्यघटना तयार केली.
आपले संविधान हे जगातील सर्वात मोठे संविधान मानले जाते. संविधान सभेचे अध्यक्ष भीमराव आंबेडकर होते. त्याच वेळी जवाहरलाल नेहरू, डॉ. राजेंद्र प्रसाद, सरदार वल्लभभाई पटेल, मौलाना अबुल कलाम आझाद इत्यादी या विधानसभेचे प्रमुख सदस्य होते.
भारताचा पहिला प्रजासत्ताक दिन 26 जानेवारी 1950 रोजी दिल्ली येथे आयोजित करण्यात आला होता. जुन्या किलासमोरील ब्रिटिश स्टेडियममध्ये प्रजासत्ताक दिनाची परेड प्रथमच दिसली. सध्या दिल्लीचे प्राणिसंग्रहालय या ठिकाणी असून स्टेडियमच्या जागी नॅशनल स्टेडियम बनवण्यात आले आहे.
