योग आणि प्राणायाम हे शरीरापासून अनेक प्रकारच्या आरोग्य समस्या दूर ठेवण्यासाठी एक नैसर्गिक उपचार आहेत. योगाभ्यासाने शरीर आणि मन दोन्ही निरोगी राहतात. सतत सरावाने सकारात्मक विचार आणि ऊर्जावान शरीर मिळवता येते. ज्या लोकांना कोणताही आजार किंवा शारीरिक समस्या आहे त्यांना योगाद्वारे कायमस्वरूपी उपचार देखील मिळू शकतात.
वेगवेगळे योगासन आणि प्राणायाम वेगवेगळ्या आरोग्याच्या समस्येवर प्रभावी आहे. कपालभाती हे देखील एक प्रभावी आहे.. कपालभाती प्राणायाम हा योगाचा एक शक्तिशाली श्वास घेण्याचा व्यायाम आहे जो शरीर शुद्ध करण्यास आणि मन शांत करण्यास मदत करतो. त्याचे नाव 'कपाल' (कपाळ) आणि 'भाती' (चमक) पासून बनलेले आहे, म्हणजेच असा सराव जो तुमच्या चेहऱ्यावर आणि मनावर तेज आणतो.कपालभाती प्राणायाम हे काही लोकांनी करणे टाळावे.कपालभाती कोण करू शकते आणि कोण करू शकत नाही हे जाणून घ्या.
कपालभाती प्राणायामाचे फायदे
कपालभाती प्राणायाम नियमित केल्याने वजन कमी होण्यास मदत होते. ज्या लोकांना वजन कमी करायचे आहे किंवा त्यांचे पोट मोठे आहे त्यांनी पोटाची चरबी कमी करण्यासाठी कपालभाती करावी.
या प्राणायामाचा नियमित सराव केल्याने पचनक्रिया सुधारते. गॅस, बद्धकोष्ठता आणि अपचन यांसारख्या पोटाच्या समस्यांपासून आराम मिळण्यास हे प्रभावी आहे.
फुफ्फुसांना बळकटी देण्यासाठी आणि श्वसन क्षमता वाढवण्यासाठी नियमितपणे कपालभाती प्राणायाम करा.
कपालभाती प्राणायाम ताण कमी करतो. त्यामुळे मानसिक स्पष्टता आणि शांतता येते.
या प्राणायाममुळे रक्ताभिसरण सुधारते, ज्यामुळे त्वचेची चमक वाढते आणि त्वचा सुधारते.
कोणी करावे आणि कोणी करू नये
कपालभाती प्राणायाम सर्व वयोगटातील आणि लिंगातील लोक करू शकतात. परंतु काही परिस्थितींमध्ये, या प्राणायामाचा सराव टाळावा. जर तुम्हाला श्वासोच्छवासाच्या किंवा हृदयाशी संबंधित गंभीर समस्या असतील तर कपालभातीचा सराव टाळा. गर्भवती महिला, उच्च रक्तदाबाचे रुग्ण, हृदयरोगी आणि हर्निया किंवा पोटाची शस्त्रक्रिया झालेल्या लोकांनी कपालभाती प्राणायाम करू नये.
कसे करावे
सकाळी रिकाम्या पोटी कपालभातीचा सराव करावा. जर तुम्ही सकाळी प्राणायाम करू शकत नसाल, तर जेवणानंतर तीन तासांनी कपालभाती प्राणायाम करा. हे करण्यासाठी, पाठीचा कणा सरळ ठेवून आरामात बसा. आता नाकातून जोरात श्वास सोडा आणि पोट आत ओढा. या दरम्यान श्वासोच्छवासाची प्रक्रिया नैसर्गिक ठेवा. ही प्रक्रिया दररोज पाच ते दहा मिनिटे सुरू करा आणि हळूहळू वेळ वाढवा.
अस्वीकरण (Disclaimer) : या लेखात दिलेली माहिती आणि उपाय सामान्य माहितीवर आधारित आहे. या माहितीची पूर्णता, विश्वासार्हता आणि अचूकता याबाबत वेबदुनिया कोणतीही हमी देत नाही. अधिक माहितीसाठी संबंधित तज्ज्ञांचा सल्ला घ्यावा.
