पुरीची जगन्नाथ रथयात्रा 1 जुलैपासून सुरू होत आहे. ही रथयात्रा 9 दिवसांची आहे. पुरी धामचे भगवान जगन्नाथ आषाढ महिन्यातील शुक्ल पक्षाच्या दुसर्‍या तिथीला म्हणजे शुक्रवार, 1 जुलै रोजी आपल्या विशाल रथावर नंदीघोषावर स्वार होऊन नगर सहलीसाठी जाणार आहेत. तो त्याचा मोठा भाऊ बलराम आणि बहीण सुभद्रा यांच्यासह तीन वेगवेगळ्या रथांवर स्वार होऊन गुंडीचा मंदिरात आपल्या मावशीच्या घरी जातील. तेथे ते 7 दिवस विश्रांती घेतात आणि नंतर त्यांच्या धाम पुरीला परततात. ही धार्मिक श्रद्धा आहे की दरवर्षी भगवान जगन्नाथ पुरीवासीयांचे कल्याण जाणून घेण्यासाठी शहराच्या सहलीसाठी बाहेर पडतात. भगवान जगन्नाथाच्या 'नंदीघोष' रथाची आणि बलराम आणि बहीण सुभद्रा यांच्या रथाची वैशिष्ट्ये जाणून घेऊ.
जगन्नाथ रथयात्रा 2022: रथांची वैशिष्ट्ये
1. भगवान जगन्नाथ जी ज्या रथावर स्वार होतात त्याचे नाव 'नंदीघोष' आहे. त्यावर त्रैलोक्यमोहिनी ध्वज फडकवतात. या रथाला 'गरुडध्वज' असेही म्हणतात.
2. रथयात्रेत तीन रथ असतात, त्यात दुसरा मोठा रथ नंदीघोष असतो. त्याची उंची 42.65 फूट आहे.
3. नंदीघोष रथाला 16 चाके आहेत. ते लाल आणि पिवळ्या रंगाचे असते. या रंगामुळे रथ दूरवरून ओळखता येतो की भगवान जगन्नाथजी त्यात स्वार आहेत.
4. 'नंदीघोष' चा सारथी दारुक आहे, जो भगवान जगन्नाथला शहराच्या दौऱ्यावर नेतो. मात्र, हे रथ जाड दोरीच्या साहाय्याने ओढले जातात.
5. भाई बलरामजींच्या रथाचे नाव 'तलध्वज' आहे. हा रथ 43.30 फूट उंच आहे. तो जगन्नाथाच्या रथापेक्षा थोडा मोठा आहे.
6. हा रथ लाल आणि हिरव्या रंगाचा असून त्यात 14 चाके आहेत.
7. 'तलध्वज' चा सारथी माताली आहे.
8. दोन्ही भावांची धाकटी बहीण, सुभद्रा जी 'दर्पदालन' रथावर स्वार होतात. हा रथ दोन्ही भावांच्या रथांपेक्षा लहान आहे. त्याची उंची 42.32 फूट आहे.
9. 'दर्पदालन' रथ लाल आणि काळ्या रंगाचा असून त्याला 12 चाके आहेत.