डोनाल्ड ट्रम्प यांच्या अमेरिकेत परतण्याची शक्यता हा आंतरराष्ट्रीय समुदायासाठी महत्त्वाचा विषय आहे. ट्रम्प यांच्या व्हाईट हाऊसमध्ये पुन्हा प्रवेश केल्याने केवळ अमेरिकेवरच नव्हे तर संपूर्ण जगावर व्यापक प्रभाव पडू शकतो. त्यांचे वादग्रस्त पण ठाम धोरणात्मक निर्णय नेहमीच जगाचे लक्ष वेधून घेतात. अशा परिस्थितीत ते पुन्हा राष्ट्राध्यक्ष झाले तर अमेरिका आणि जगात कोणते बदल पाहायला मिळतील, हे समजून घेणे गरजेचे आहे.
ट्रम्पची देशांतर्गत धोरणे: अमेरिकन समाजावर प्रभाव
1. यूएस अर्थव्यवस्था आणि कर कपात
2017 मध्ये ट्रम्प यांनी केलेल्या कर कपात सुधारणांनी अमेरिकन अर्थव्यवस्थेत नवीन ऊर्जा दिली होती. ते पुन्हा राष्ट्रपती झाल्यास या धोरणाचा आणखी विस्तार करू शकतात, अशी शक्यता वर्तवली जात आहे. ट्रम्पचा दृष्टिकोन प्रामुख्याने कर कमी करण्यावर आणि अमेरिकन कंपन्यांना मदत करण्यावर केंद्रित आहे, ज्यामुळे अमेरिकन अर्थव्यवस्थेत नोकऱ्या वाढू शकतात. मात्र, अशा कपातीचा अमेरिकेच्या अर्थसंकल्पीय तुटीवर नकारात्मक परिणाम होऊ शकतो, असे तज्ज्ञांचे मत आहे.
2. इमिग्रेशन आणि सीमा संरक्षण
मेक्सिको-यूएस सीमेवर भिंत बांधणे हा ट्रम्प प्रशासनाच्या काळात वादग्रस्त परंतु मध्यवर्ती मुद्दा राहिला आहे. ट्रम्प अध्यक्ष झाल्यास त्यांची इमिग्रेशनबाबतची कठोर धोरणे सुरू ठेवण्याची अपेक्षा केली जाऊ शकते. अमेरिकेतील बेकायदेशीर स्थलांतरितांची संख्या आणि इमिग्रेशन धोरणांवर याचा परिणाम होऊ शकतो.
3. सामाजिक धोरणे आणि ध्रुवीकरण
ट्रम्प यांची सामाजिक धोरणे आणि त्यांच्या वक्तव्यांमुळे अमेरिकन समाजात ध्रुवीकरण वाढले आहे. त्यांना आणखी एक टर्म मिळाल्यास त्यांचे समर्थक आणि विरोधक यांच्यातील दरी वाढू शकते, ज्यामुळे सामाजिक सौहार्दावर परिणाम होऊ शकतो.
यूएस परराष्ट्र धोरणावर संभाव्य प्रभाव
1. चीन आणि व्यापार युद्ध: ट्रम्प यांची चीनबाबतची कठोर भूमिका सर्वश्रुत आहे. ट्रम्प प्रशासनाच्या काळात चीन-अमेरिका व्यापार युद्ध सुरू झाले, ज्यामध्ये दोन्ही देशांनी एकमेकांवर भारी शुल्क लादले. ट्रम्प अध्यक्ष झाल्यास ही परिस्थिती पुन्हा उद्भवू शकते आणि अमेरिका-चीन संबंधांमध्ये आणखी तणाव निर्माण होऊ शकतो. त्यांच्या अंतर्गत चीनला आर्थिक आणि व्यापार क्षेत्रात अमेरिकेच्या दबावाचा सामना करावा लागू शकतो.
2. रशिया आणि युरोपीय संबंध: ट्रम्प यांचे रशियाचे अध्यक्ष व्लादिमीर पुतिन यांच्यासोबतचे संबंध अनेकदा चर्चेत राहिले आहेत. ट्रम्प अध्यक्ष झाल्यास रशियाबाबत मवाळ भूमिका घेतली जाण्याची शक्यता आहे, ज्याचा परिणाम अमेरिकेच्या युक्रेन आणि नाटोसोबतच्या संबंधांवर होऊ शकतो. युक्रेनमधील युद्धाबाबत ट्रम्प यांचे धोरण अस्पष्ट असले तरी ते नाटो सहयोगी देशांपेक्षा रशियाशी करार करण्याचा प्रयत्न करण्याची शक्यता आहे.
3. मध्य पूर्व आणि इराण धोरण
ट्रम्प यांनी आपल्या शेवटच्या कार्यकाळात इराण आण्विक करारातून अमेरिकेला बाहेर काढले होते. जर ट्रम्प व्हाईट हाऊसमध्ये परतले तर ते इराणवर आणखी कठोर आर्थिक निर्बंध लादण्याची शक्यता आहे. त्यांच्या अंतर्गत, इराण-अमेरिका संबंध आणखी ताणले जाऊ शकतात, ज्यामुळे मध्य पूर्वेतील अस्थिरता वाढण्याची शक्यता आहे.
4. भारत-अमेरिका संबंध
ट्रम्प प्रशासनाच्या काळात भारत-अमेरिका संबंधांना नवे सकारात्मक वळण मिळाले. विशेषत: चीनच्या वाढत्या प्रभावाचा मुकाबला करण्यासाठी भारत हा ट्रम्प यांच्यासाठी महत्त्वाचा सामरिक सहयोगी आहे. ट्रम्प यांच्या अध्यक्षतेमुळे भारत-अमेरिका संबंध अधिक मजबूत होऊ शकतात, ज्यात सुरक्षा, व्यापार आणि तंत्रज्ञान सहकार्याचा केंद्रबिंदू आहे.
ट्रम्पचे परराष्ट्र धोरण आणि इस्रायल-हमास आणि युक्रेन-रशिया युद्धांवरील संभाव्य दृष्टीकोन
1. इस्रायल-हमास संघर्षात अमेरिकेची भूमिका: ट्रम्प यांनी त्यांच्या मागील कार्यकाळात इस्रायलला जोरदार पाठिंबा दर्शविला होता. जेरुसलेमला इस्रायलची राजधानी म्हणून मान्यता देण्याचे त्यांचे पाऊल, जे. आंतरराष्ट्रीय स्तरावर वादग्रस्त होते, हे दर्शवते की ते इस्रायलच्या समर्थनार्थ धाडसी पावले उचलू शकतात. ट्रम्प यांच्या पुनरागमनामुळे, ते इस्रायलला लष्करी आणि राजकीय पाठबळ वाढवण्याची शक्यता आहे, ज्यामुळे हमासवर दबाव येईल.
संभाव्य प्रभाव: ट्रम्पच्या भूमिकेमुळे इस्रायल-हमास संघर्षात पॅलेस्टिनी प्रदेशाच्या मुद्द्यांकडे दुर्लक्ष होऊ शकते, ज्यामुळे प्रादेशिक अस्थिरता वाढण्याची शक्यता आहे. त्याच्या धोरणांचा आंतरराष्ट्रीय मुत्सद्देगिरीवर, विशेषत: अमेरिका आणि अरब देशांमधील संबंधांवर परिणाम होईल.
2. युक्रेन-रशिया युद्धावर ट्रम्प यांचे मत: ट्रम्प यांनी वारंवार युक्रेनला पाठिंबा दिल्याबद्दल शंका व्यक्त केली आहे. ते राष्ट्राध्यक्ष झाल्यास अमेरिकेची युक्रेनला मिळणारी मदत कमी होऊ शकते. रशिया-युक्रेन संघर्षाची जबाबदारी युरोपनेही स्वीकारली पाहिजे, असे त्यांनी जाहीरपणे म्हटले आहे. ट्रम्प रशियाशी राजनैतिक संबंध सुधारण्याचा आग्रह धरू शकतात, ज्यामुळे रशियावरील अमेरिकेचे निर्बंध कमी होऊ शकतात.
संभाव्य परिणाम: ट्रम्प यांच्या नेतृत्वाखाली, अमेरिका रशियाकडे आपला दृष्टिकोन बदलू शकते, ज्यामुळे युरोपियन सुरक्षा आणि अमेरिकेच्या नाटोशी संबंधांना नवीन आव्हाने निर्माण होऊ शकतात. जर युक्रेनला अमेरिकेचा पाठिंबा कमी झाला तर ते रशियाला अधिक आक्रमक बनवू शकते, युरोपमध्ये अस्थिरता वाढण्याची शक्यता आहे.
हवामान बदलाबाबत ट्रम्प यांची भूमिका
पॅरिस हवामान करारातून अमेरिकेने माघार घेण्याच्या निर्णयावरून ट्रम्प यांची हवामान बदलाबाबत उदासीन वृत्ती दिसून येते. ते पुन्हा राष्ट्राध्यक्ष झाल्यास अमेरिकेच्या पर्यावरणविषयक धोरणांमध्ये कपात होण्याची शक्यता आहे. हवामान बदलाचा सामना करण्यासाठी जग एकत्र येत असताना, ट्रम्प यांच्या नकारात्मक दृष्टिकोनाचा अमेरिकेच्या स्थितीवर आणि जागतिक हवामान करारांवर परिणाम होऊ शकतो.
जागतिक व्यापार आणि सुरक्षेवर परिणाम: ट्रम्प यांच्या धोरणांची एक महत्त्वाचे बिंदू "अमेरिका फर्स्ट" आहे. हा दृष्टिकोन त्यांच्या परदेशी व्यापार आणि आंतरराष्ट्रीय सुरक्षा करारांमध्येही दिसून येतो. नाटो आणि इतर आंतरराष्ट्रीय संघटनांबाबत ट्रम्पचा दृष्टिकोन कठोर असू शकतो, ज्यामुळे जागतिक सुरक्षा आणि व्यापार सहकार्यावर परिणाम होऊ शकतो.
नाटो आणि इतर संघटनांशी सहकार्य : ट्रम्प यांनी आपल्या शेवटच्या कार्यकाळात नाटोवरील अमेरिकेच्या बजेटचा भार कमी करण्याबाबत बोलले होते. जर ते परत आले तर आणखी कठोर उपाययोजना केल्या जाऊ शकतात, ज्यामुळे नाटोमधील अमेरिकेची भूमिका मर्यादित होऊ शकते. यामुळे युरोप आणि अमेरिका यांच्यातील संबंधांमध्ये तणाव निर्माण होऊ शकतो.
ट्रम्पच्या पुनरागमनामुळे संभाव्य जागतिक बदलांची घोषणा: डोनाल्ड ट्रम्प पुन्हा अमेरिकेचे अध्यक्ष बनल्यानंतर, अमेरिका आणि जगामध्ये मोठे बदल शक्य आहेत. त्यांचा कठोर परराष्ट्र धोरण, व्यापार धोरण आणि अंतर्गत मुद्द्यांवर त्यांची ठाम भूमिका यामुळे जागतिक स्तरावर ध्रुवीकरण वाढू शकते. त्यांच्या कार्यकाळात काही क्षेत्रांमध्ये सहकार्याची शक्यता असली तरी त्यांचे इतर धोरणात्मक दृष्टिकोन आंतरराष्ट्रीय संबंधांमध्ये अस्थिरता आणू शकतात. जागतिक अशांततेमुळे पुढील काही वर्षे अमेरिकेसाठी आणि जगासाठी अत्यंत महत्त्वाची असणार आहेत.
