आयसीसी क्रिकेट समितीने खेळाच्या अनेक नियमांमध्ये बदल केले आहेत. बीसीसीआयचे माजी अध्यक्ष सौरव गांगुली यांच्या नेतृत्वाखालील समितीने मैदानावरील पंचांनी दिलेला 'सॉफ्ट सिग्नल' रद्द केला आहे. याशिवाय फ्री हिटवर चेंडू स्टंपवर आदळला तर फलंदाजाला धाव घेण्याची मुभा असेल. सॉफ्ट सिग्नलवर अनेक वेळा टीका झाली आहे. या कारणास्तव आयसीसीने ते काढून टाकले आहे.
अवघड झेलांची वैधता निश्चित करण्यासाठी वापरली गेली. अशा झेल उघड्या डोळ्यांनी पुष्टी करता येत नाहीत. आयसीसीच्या नियमांनुसार, मैदानावरील अंपायर एखाद्या निर्णयाबाबत शंका असल्यास तिसऱ्या पंचाची मदत घेतात. यादरम्यान त्याने तिसऱ्या पंचांना आपला निर्णयही सांगितला आहे. याला सॉफ्ट सिग्नल म्हणतात.
'आऊट' किंवा 'नॉट आऊट' असे सिग्नल. मैदानावरील अंपायरच्या सॉफ्ट सिग्नलचा थर्ड अंपायरशी खूप संबंध असतो. जेव्हा तो कोणत्याही निर्णयापर्यंत पोहोचू शकत नाही, तेव्हा तो फक्त मऊ संकेत स्वीकारतो. सीईसीने सौरव गांगुलीच्या नेतृत्वाखालील पुरुष क्रिकेट समिती आणि महिला क्रिकेट समितीच्या शिफारशी मंजूर केल्यानंतर आयसीसीने 'खेळण्याच्या स्थितीत' बदल जाहीर केले.
मुख्य बदलांमध्ये सॉफ्ट सिग्नलचे उच्चाटन समाविष्ट आहे. आता मैदानावरील पंचांना निर्णय जाहीर करताना टीव्ही पंचांना सॉफ्ट सिग्नल देण्याची गरज नाही. मैदानावरील पंच कोणताही निर्णय घेण्यापूर्वी टीव्ही अंपायरचा सल्ला घेतील.” माजी भारतीय कर्णधार गांगुली म्हणाला, “गेल्या काही वर्षांपासून क्रिकेट समितीच्या मागील बैठकांमध्ये सॉफ्ट सिग्नलवर चर्चा झाली आहे. समितीने यावर तपशीलवार विचार केला आणि सॉफ्ट सिग्नल्स अनावश्यक असल्याचा निष्कर्ष काढला. काही वेळा गोंधळात टाकणारे होते कारण कॅचचे संदर्भ रिप्लेमध्ये अनिर्णित दिसू शकतात."
हेल्मेटबाबत नवीन नियम
फलंदाजांना वेगवान गोलंदाजांचा सामना करताना हेल्मेट अनिवार्य असेल. याशिवाय जेव्हा यष्टीरक्षक स्टंपच्या जवळ उभा असेल आणि नंतर क्षेत्ररक्षक फलंदाजासमोर उभा असेल तेव्हा हेल्मेट घालावे लागेल. गांगुली म्हणाला, "आम्ही खेळाडूंच्या सुरक्षेबाबतही चर्चा केली, जी आमच्यासाठी खूप महत्त्वाची आहे. खेळाडूंच्या सुरक्षेची खात्री करण्यासाठी काही विशिष्ट परिस्थितीत हेल्मेट वापरणे अनिवार्य करणेच योग्य आहे, असा निर्णय समितीने घेतला.
नवीन 'फ्री हिट नियम'
फ्री हिट नियमात किरकोळ बदल करण्यात आला आहे. जेव्हा चेंडू स्टंप होतो फ्री हिटवर केलेल्या कोणत्याही धावा यापुढे केलेल्या धावा म्हणून गणल्या जातील. याचा अर्थ असा होईल की बॅट्समन फ्री हिटवर टाकला तरी तो एक रन घेऊ शकतो. ICC चे सर्व नवीन बदल 1 जून 2023 पासून लागू होतील. अशा स्थितीत इंग्लंड आणि आयर्लंड यांच्यातील लॉर्ड्स कसोटीत प्रथमच हे नियम आजमावले जाणार आहेत. हा चार दिवसांचा कसोटी सामना असेल. भारत आणि ऑस्ट्रेलिया यांच्यात 7 जूनपासून सुरू होणाऱ्या जागतिक कसोटी चॅम्पियनशिपच्या अंतिम सामन्यातही या नियमांचा वापर केला जाईल.
