उमाजी नाईक (७ सप्टेंबर १७९१ - ३ फेब्रुवारी १८३२) हे भारतीय क्रांतिकारक होते ज्यांनी १८२६ ते १८३२ या काळात भारतातील ब्रिटिश शासनाला आव्हान दिले. ते भारताच्या सुरुवातीच्या स्वातंत्र्यसैनिकांपैकी एक होते. त्यांनी ईस्ट इंडिया कंपनी आणि कंपनी राजवटीविरुद्ध लढा दिला. त्यांना प्रेमाने विश्व क्रांतीवीर राजे उमाजी नाईक म्हणतात.
नरवीर उमाजी नाईक यांचा जन्म पुणे जिल्ह्यातील पुरंदर तालुक्यातील भिवडी गावात झाला. इंग्रजांच्या जुलमी राजवटीविरुद्ध क्रांतीची ज्योत त्यांनी प्रथम पेटवली. हे त्याचे पहिले बंड मानले जाते. त्यांनी प्रथम ब्रिटिशांची आर्थिक नाडी कमकुवत करण्याचा प्रयत्न केला. 24 फेब्रुवारी 1824 रोजी उमाजीने आपल्या सशस्त्र साथीदारांच्या मदतीने भांबुडा किल्ल्यात इंग्रजांनी लपवून ठेवलेला खजिना लुटून इंग्रजांचा नाश केला.
त्याचवेळी इंग्रजांनी उमाजी नाईक यांना पकडण्याचे आदेश दिले. उमाजी नाईक यांना पकडणाऱ्यास 10 हजार रुपयांचे बक्षीस जाहीर करण्यात आले. उमाजीने गनिमी पद्धतीने लढताना लोकांना संघटित करून इंग्रजांसमोर मोठे आव्हान उभे केले.
१५ डिसेंबर १८३१ हा उमाजींच्या आयुष्यातील काळा दिवस ठरला. इंग्रज सरकारने त्यांना भोरच्या एका गावात पकडून न्यायालयात देशद्रोहाचा आणि देशद्रोहाचा खटला चालवला. या आरोपात फाशीची शिक्षा सुनावल्यानंतर उमाजी नाईक यांना ३ फेब्रुवारी १८३२ रोजी पुण्याच्या खडकमाळ न्यायालयात फाशी देण्यात आली. वयाच्या अवघ्या ४१ व्या वर्षी उमाजी नाईक यांनी देशासाठी वीरगती प्राप्त केली.
