Air Pollution in India:भारतात दरवर्षी 21 लाख 80 हजार लोकांचा मृत्यू सर्व स्रोतांमधून बाहेरच्या वायू प्रदूषणामुळे होतो. ‘द बीएमजे’मध्ये प्रसिद्ध झालेल्या मॉडेलिंग अभ्यासातून ही माहिती समोर आली आहे. या बाबतीत भारत चीननंतर दुसऱ्या क्रमांकावर आहे. संशोधनात असे आढळून आले की, उद्योग, वीज निर्मिती आणि वाहतुकीमध्ये जीवाश्म इंधनाच्या वापरामुळे होणाऱ्या वायू प्रदूषणामुळे जगभरात दरवर्षी 5.1दशलक्ष अतिरिक्त मृत्यू होतात.
2019 मधील सर्व स्त्रोतांमधून बाहेरील वायू प्रदूषणामुळे जगभरातील अंदाजे 8.3 दशलक्ष मृत्यूंपैकी हे 61 टक्के आहे आणि हे मृत्यू स्वच्छ आणि अक्षय ऊर्जा वापरून रोखले जाऊ शकतात, असे संशोधकांनी सांगितले. जर्मनीच्या मॅक्स प्लँक इन्स्टिट्यूट फॉर केमिस्ट्रीच्या संशोधकांसह टीमने जीवाश्म इंधन-संबंधित वायू प्रदूषणाची कारणे शोधण्यासाठी एक नवीन मॉडेल विकसित केले आणि जीवाश्म इंधनाची जागा स्वच्छ ऊर्जेने घेण्याच्या धोरणांच्या संभाव्य आरोग्य फायद्यांचे मूल्यांकन केले.
संशोधकांनी चार परिस्थितींमध्ये वायू प्रदूषणामुळे होणाऱ्या मृत्यूंचे मूल्यांकन केले. प्रथम परिस्थिती असे गृहीत धरते की सर्व जीवाश्म इंधन-संबंधित उत्सर्जन स्त्रोत टप्प्याटप्प्याने संपले आहेत. दुस-या आणि तिसर्‍या परिस्थितीत, असे गृहीत धरले जाते की जीवाश्म टप्प्याच्या शेवटी 25 टक्के आणि 50 टक्के जोखीम कमी झाली आहे. चौथ्या परिस्थितीत, वायू प्रदूषणाचे सर्व मानव-प्रेरित (मानवजन्य) स्रोत काढून टाकले जातात.
परिणाम दर्शविते की 2019 मध्ये, सभोवतालच्या हवेतील कण (PM2.5) आणि ओझोन (O3) मुळे जगभरात 8.3 दशलक्ष मृत्यू झाले, त्यापैकी 61 टक्के (51 दशलक्ष) जीवाश्म इंधनाशी संबंधित आहेत. संशोधकांच्या मते, वायू प्रदूषणामुळे होणाऱ्या मृत्यूंपैकी हे 82 टक्के आहे जे सर्व मानववंशीय उत्सर्जन नियंत्रित करून रोखले जाऊ शकते. ते म्हणाले की, सभोवतालच्या वायू प्रदूषणाच्या सर्व स्त्रोतांमुळे होणारे मृत्यू दक्षिण आणि पूर्व आशियामध्ये सर्वाधिक आहेत, विशेषत: चीनमध्ये दरवर्षी 24.40 लाख, त्यानंतर भारतात दरवर्षी 21.80 लाख मृत्यू होतात. संशोधकांना आढळले की बहुतेक मृत्यू (52 टक्के) हृदयरोग (30 टक्के), स्ट्रोक (16 टक्के), फुफ्फुसाचे आजार (16 टक्के) आणि मधुमेह (6 टक्के) यांच्याशी संबंधित आहेत.
