महाराष्ट्र सरकारच्या लोकप्रिय 'मुख्यमंत्री माझी लाडकी बहिण' योजनेच्या लाभार्थी महिलांमध्ये चिंतेचे वातावरण आहे. ऑक्टोबर महिन्याच्या १५०० रुपयांच्या हप्त्याबाबत अद्याप स्पष्टता नसल्याने आणि नवीन e-KYC प्रक्रियेच्या अनिवार्यतेमुळे अनेक लाडक्या बहिणींना 'पैसे मिळणार नाहीत का?' असा प्रश्न पडला आहे. महिला व बाल विकास विभागाने २ महिन्यांत e-KYC पूर्ण करण्याचे आवाहन केले असून, ते न केल्यास हप्ता रोखला जाऊ शकतो, अशी भीती व्यक्त केली जात आहे. मात्र विभागाकडून सांगितले आहे की योग्य प्रक्रिया पूर्ण केल्यास हप्ता लवकरच जमा होईल.
या योजनेअंतर्गत राज्यातील २१ ते ६५ वर्षे वयोगटातील विवाहित, विधवा, तलाकशुदा किंवा निराश्रित महिलांना दरमहा १५०० रुपये आर्थिक सहाय्य मिळते. जुलै २०२४ मध्ये सुरू झालेल्या या योजनेच्या पहिल्या १४ हप्त्यांत एकूण २१,००० रुपये लाभार्थींना मिळाले आहेत. सप्टेंबर हप्ता १० ऑक्टोबरपासून जमा करण्यात आला, पण ऑक्टोबरसाठी अद्याप विलंब होत आहे. विभागाने १८ सप्टेंबरला जारी केलेल्या शासन निर्णयानुसार, सर्व लाभार्थींनी ladakibahin.maharashtra.gov.in पोर्टलवर ऑनलाइन e-KYC करणे अनिवार्य आहे. यामध्ये आधार कार्ड लिंक केलेले बँक खाते आणि डीबीटी पर्याय सक्रिय असणे आवश्यक आहे.
महिला व बाल विकास मंत्री अदिती तटकरे यांनी 'X' वर (पूर्वीचे ट्विटर) पोस्ट करून सांगितले की, "सहज, सोपी व लाडक्या बहिणींच्या हिताची प्रक्रिया! मुख्यमंत्री माझी लाडकी बहिण योजनेतील सर्व लाभार्थी भगिनींनी लवकरात लवकर E-KYC प्रक्रिया पूर्ण करावी ही विनंती." उपमुख्यमंत्री अजित पवार यांनीही चेतावनी देत म्हटले की, e-KYC न केल्यास १५०० रुपयांचा हप्ता मिळणार नाही. विभागाकडून माहिती मिळाल्याप्रमाणे, सध्या २ कोटी ३३ लाखांहून अधिक महिलांना लाभ मिळत आहे, पण २६ लाख अपात्र लाभार्थींमुळे ४८०० कोटी रुपयांचे नुकसान झाले आहे. यामुळे e-KYC ची सक्ती आणण्यात आली आहे.
लाभार्थी महिलांमध्ये असमाधान वाढत आहे. नागपूरच्या एका लाभार्थीने सांगितले, "सप्टेंबरचा हप्ता उशिरा मिळाला, आता ऑक्टोबरचा कधी येईल? e-KYC साठी इंटरनेट आणि आधारची अडचण येत आहे." तर पुण्यातील एका गटाने म्हटले की, "हप्ता वाढवून २१०० करण्याचे आश्वासन होते, पण प्रथम हा विलंब सोडवा." विधानसभा निवडणुकीत महायुतीने २१०० रुपयांचा वादा केला होता, पण अद्याप तो पूर्ण झालेला नाही. विभागाने स्पष्ट केले की, e-KYC पूर्ण केल्यास ऑक्टोबर हप्ता नोव्हेंबरच्या सुरुवातीला जमा होईल, पण विलंबाबाबत अधिकृत तारीख जाहीर झालेली नाही.
या विलंबामुळे शासनावर राजकीय दबाव वाढला आहे. विरोधी पक्षांनी अर्थसंकल्पात योजनेच्या भवितव्यावर प्रश्न उपस्थित केले आहेत. मात्र, मुख्यमंत्री देवेंद्र फडणवीस यांच्या नेतृत्वाखालील सरकारने योजनेची सुरूवात कायम ठेवण्याचे आश्वासन दिले आहे. विभागाने सांगितले की, ३.६० कोटी आवेदनांपैकी दुसऱ्या टप्प्यात (ऑगस्ट ते ऑक्टोबर) लाभार्थी यादी जाहीर झाली असून, पात्र महिलांनी त्वरित e-KYC करावे.
e-KYC कसे करावे?
ladakibahin.maharashtra.gov.in वर जा किंवा 'नारी शक्ती दूत' अॅप डाउनलोड करा.
मोबाइल नंबर आणि आधार वापरून लॉगिन करा.
बँक खाते लिंक करून डीबीटी सक्रिय करा. प्रक्रिया ५ मिनिटांत पूर्ण होते.
सावधगिरी बाळगा:
अपात्र लाभ किंवा फसवणुकीसाठी कोणतेही पैसे देऊ नका; सर्व प्रक्रिया मोफत आहे.
स्टेटस तपासण्यासाठी अधिकृत पोर्टल वापरा.
समस्या असल्यास टोल-फ्री नंबर १८००-२०२-०२४७ वर संपर्क साधा.
महिला व बाल विकास विभागाने आवाहन केले आहे की, लाडक्या बहिणींनी घाबरू नये आणि प्रक्रिया पूर्ण करून हप्त्याचा लाभ घ्यावा. अधिक माहितीसाठी ladakibahin.maharashtra.gov.in ला भेट द्या. या योजनेच्या माध्यमातून महिलांचे सक्षमीकरण होत असल्याचे विभागाचे म्हणणे आहे, पण विलंब टाळण्यासाठी तातडीने कारवाई आवश्यक आहे.
