चाचा नेहरू सर्वात प्रसद्धि पंतप्रधान म्हणून ओळखले जातात. यामागील कारण म्हणजे त्याचा हसमुख स्वभाव आणि लहान मुलांप्रती प्रेम. त्यांचे काही प्रसंग प्रस्तुत आहे-
नेहरूजी आणि सोनं
हा प्रसंग 1962 साली घडला. तेव्हा चीनने भारतावर अचानक हल्ला केला, ज्यामध्ये आपल्या देशाला खूप नुकसान सहन करावे लागले. त्या युद्धानंतरच १४ नोव्हेंबरला पं. जवाहरलाल नेहरूंचा ७३ वा वाढदिवस आला. पंजाबच्या जनतेने पंतप्रधान सुरक्षा निधीमध्ये योगदान देण्यासाठी नेहरूंना त्यांच्या वाढदिवसाच्या शुभ मुहूर्तावर सोन्याने तोलण्याचा निर्णय घेतला. नेहरूजींच्या वजनाच्या दुप्पट सोने पंतप्रधान सुरक्षा निधीला चिनी आक्रमणामुळे निर्माण झालेल्या संकटात मदत म्हणून देण्याचा निर्णय घेण्यात आला.
नेहरूजी घटनास्थळी पोहोचले. त्याचे वजन करण्यात आले. गोळा केलेल्या सोन्यांपैकी त्यांच्या वजनाच्या दुप्पट सोन्याचे वजन करण्यात आले. दुप्पट सोने घेतल्यानंतरही गोळा झालेल्या सोन्याचा मोठा हिस्सा शिल्लक राहिला. उरलेलं सोनं पाहून नेहरूंनी अगदी भोळा चेहरा केला आणि म्हणाले, हे उरलेलं सोनं परत घेणार का? नेहरूजींच्या निरागस शब्दांनी हास्याचे वातावरण भरले आणि उरलेले सोनेही पंतप्रधान सुरक्षा निधीला देण्यात आले.
***********************
चाचा नेहरू लहान असताना
जवाहरलाल नेहरूंच्या बालपणातील घटना आहे. त्यांच्या पिंजऱ्यात एक पोपट होता. वडील मोतीलालजींनी पोपटाची काळजी घेण्याची जबाबदारी त्यांच्या माळीवर सोपवली होती. एकदा नेहरूजी शाळेतून परत आले तेव्हा त्यांना पाहून पोपट जोरात बोलू लागला. पोपटाला पिंजऱ्यातून मुक्त व्हायचे आहे, असे नेहरूजींना वाटले. त्यांनी पिंजऱ्याचे दार उघडले. पोपट मोकळा होऊन झाडावर बसला आणि नेहरूजींकडे पाहून कृतज्ञतेने काहीतरी बोलू लागला. तेवढ्यात माळी आले. तो खडसावला- "काय केलंस! मालक रागावणार.
बाळ नेहरू म्हणाले- "संपूर्ण देशाला स्वातंत्र्य हवे आहे. पोपटालाही ते हवे आहे. स्वातंत्र्य सर्वांना मिळाले पाहिजे."
***********************
जेव्हा चाचा नेहरूंनी रडणाऱ्या मुलाला चुप केले
चाचा नेहरू हे भारताचे पहिले पंतप्रधान होते आणि तीन मूर्ती भवन हे पंतप्रधानांचे अधिकृत निवासस्थान होते. एके दिवशी नेहरूजी तीन मूर्ती भवनाच्या बागेतील झाडे-झाडांमधून जाणार्‍या वळणदार वाटेवरून चालले होते. त्याचे लक्ष रोपांवर होते. त्यांना लहान मुलाच्या रडण्याचा आवाज ऐकू आला. नेहरूंनी आजूबाजूला पाहिले तेव्हा त्यांना झाडाच्या मधोमध एक-दोन महिन्यांचे एक मूल दिसले, ते रडत होते.
नेहरूंनी मनाशी विचार केला – त्यांची आई कुठे असेल? त्यांनी इकडे तिकडे पाहिले. ती कुठेच दिसत नव्हती. त्यानं वाटलं ती बागेत कुठेतरी माळीसोबत काम करत असावी. नेहरूजी विचार करत होते की मूल रडायला लागले. यावर तिने मुलाच्या आईची भूमिका साकारण्याचे ठरवले. नेहरूजींनी मुलाला आपल्या हातात उचलले आणि त्याला थोपटले, जेव्हा त्यांनी डोलवले तेव्हा ते मूल गप्प झाले आणि हसायला लागले.
मुलाला हसताना पाहून चाचा नेहरु देखील खुश झाले आणि मुलाशी खेळू लागले. मुलाची आई धावतच तिथे पोहोचली तेव्हा तिचा डोळ्यांवर विश्वास बसेना. तिचं मूल नेहरूजींच्या मांडीवर मंद हसत होतं.
***********************
चाचा नेहरू आणि फुगेवाला
असेच एकदा पंडित नेहरू तामिळनाडूच्या दौऱ्यावर गेले होते, तेव्हा ते ज्या रस्त्यावरून जात होते, ते लोक सायकलवर उभे होते आणि भिंतीवर चढून नेताजींकडे बघत होते. पंतप्रधानांची एक झलक पाहण्यासाठी प्रत्येकजण इतका आतुर झाला होता की ते जिथे समजले तिथे उभे राहिले आणि नेहरूंकडे पाहत होते. या गजबजलेल्या भागात नेहरूंना दिसले की, दूरवर उभा असलेला एक फुगेवाला त्याच्या पायाच्या बोटांवर थिरकत होता. त्याच्या हातातील विविध रंगीबेरंगी फुगे पंडितजींना पाहण्यासाठी डोळत असल्याचे भासत होते. जसे की ते म्हणत होते की आपले तामिळनाडूमध्ये स्वागत आहे.
नेहरूंची गाडी जेव्हा फुगेवाल्यापर्यंत पोहोचली, तेव्हा ते गाडीतून खाली उतरले आणि फुगे विकत घेण्यासाठी निघाले, तेव्हा फुगेवाला थक्क झाला. नेहरूजींनी तमिळ भाषा जाणणाऱ्या त्यांच्या सेक्रेटरीला विचारून सर्व फुगे विकत घेतले आणि ते फुगे तिथे उपस्थित असलेल्या सर्व मुलांना वाटले.
अशा लाडक्या चाचा नेहरूंना मुलांबद्दल खूप जिव्हाळा होता. नेहरूजींचे मुलांबद्दलचे विशेष प्रेम आणि सहानुभूती पाहून लोक त्यांना चाचा नेहरू म्हणून संबोधले जाऊ लागले आणि मुलांच्या हातात फुगे पोहोचताच मुलांनी चाचा नेहरू-चाचा नेहरू चाचा मोठ्या आवाजाने तेथील वातावरण आनंदित केले. तेव्हापासून ते चाचा नेहरू म्हणून प्रसिद्ध झाले.
