Life of saint Eknath: एकनाथ षष्ठी हा एक महत्त्वाचा हिंदू सण आहे, जो संत एकनाथ महाराजांच्या पुण्यतिथी म्हणून साजरा केला जातो. हा सण फाल्गुन महिन्यातील कृष्ण पक्षाच्या सहाव्या दिवशी साजरा केला जातो. मराठी साहित्य आणि भक्ती चळवळीत महत्त्वपूर्ण योगदान देणारे संत एकनाथ महाराज यांची पुण्यतिथी २०२५ मध्ये गुरुवार, २० मार्च रोजी एकनाथ षष्ठी म्हणून साजरी केली जाईल.
एकनाथ महाराजांचे चरित्र आणि एकनाथ षष्ठीचे महत्त्व: संत एकनाथ महाराजांचा जन्म १५३३ मध्ये पैठण (महाराष्ट्र) येथील एका प्रतिष्ठित ब्राह्मण कुटुंबात झाला आणि ते वारकरी संप्रदायाचे एक प्रसिद्ध संत असल्याचे सांगितले जाते. त्यांचे वडील श्री सूर्यनारायण आणि आई रुक्मिणी होती. त्यांचे खरे नाव एकनाथ सूर्यजीपंत कुलकर्णी होते.
एकनाथ षष्ठी उत्सव हा संत एकनाथ महाराजांप्रती असलेल्या श्रद्धा आणि भक्तीचे प्रतीक आहे आणि त्यांनी केलेल्या सामाजिक आणि आध्यात्मिक कार्याची आठवण करून देतो. त्यांनी दाखवलेल्या मार्गावर चालण्याची प्रेरणाही आपल्याला मिळते. त्यांना 'ज्ञानाचा एका' या नावानेही ओळखले जाते. ते एक महान कवी, समाजसुधारक आणि संस्कृतचे अभ्यासक होते. त्यांनी त्यांच्या गुरूंकडून ज्ञानेश्वरी, अमृतानुभव, श्रीमद् भागवत इत्यादी ग्रंथांचा अभ्यास केला होता.
संत एकनाथ महाराज यांचा योगदान:
- संत एकनाथ महाराज हे एक महान संत, कवी आणि समाजसुधारक होते.
- त्यांनी भगवद्गीता, रामायण आणि भागवत पुराण यांसारख्या ग्रंथांवर भाष्ये लिहिली.
- त्यांनी अभंग, भारूड आणि गवळण यांसारखी भक्तिगीते देखील रचली.
- एकनाथ महाराजांनी समाजात प्रचलित असलेल्या कुप्रथा आणि अंधश्रद्धांना विरोध केला.
- त्यांनी सर्व धर्मांच्या लोकांना एकत्र राहण्याचा आणि एकमेकांवर प्रेम करण्याचा उपदेशही केला.
- त्यांच्या कामांमध्ये श्रीमद्भागवताच्या अकराव्या अध्यायावरील मराठी भाष्य, चतुष्लोकी भागवत, रुक्मिणी स्वयंवर, भावार्थ रामायण, संत चरित्र आणि आनंद लहरी यांचा समावेश आहे.
एकनाथ षष्ठी उत्सव कसा आणि केव्हा साजरा करावा: एकनाथ षष्ठीच्या दिवशी, भाविक संत एकनाथ महाराजांच्या मंदिरांना भेट देतात आणि त्यांची पूजा करतात आणि त्यांनी रचलेले स्तोत्रे आणि कीर्तने पठण करतात. संत एकनाथ महाराजांच्या जीवनावर आणि शिकवणीवर आधारित प्रवचने ऐका. या दिवशी गरीब आणि गरजूंना दान दिले जाते.
एकनाथ षष्ठी हा संत एकनाथ महाराजांच्या आदर्शांची आणि मूल्यांची आठवण करून देणारा सण आहे. हा सण आपल्याला प्रेम, करुणा आणि सौहार्दाचा संदेश देतो. ज्या दिवशी एकनाथ महाराजांनी समाधी घेतली तो दिवस नाथ षष्ठी म्हणूनही ओळखला जातो. या दिवशी महाराष्ट्रात, विशेषतः पैठणच्या परिसरात त्यांचा समाधी उत्सव साजरा केला जातो. या उत्सवात सहभागी होण्यासाठी देश-विदेशातून हजारो वारकरी येथे येतात.
