Kotwal of Kashi पुराणानुसार जेव्हा ब्रह्मा आणि विष्णू यांच्यात वाद झाला आणि दोघेही एकमेकांना आपले पुत्र म्हणत होते, म्हणजेच विष्णूने सांगितले की ब्रह्मा त्यांच्यापासून जन्माला आला आणि ब्रह्मदेवाने सांगितले की त्यांच्यापासून विष्णूचा जन्म झाला. दरम्यान त्यांच्यामध्ये एक अग्नीस्तंभ दिसू लागला, ज्याने त्या दोघांना सांगितले की तुमच्यापैकी जो कोणी या अग्नीच्या स्तंभाची दोन्ही टोके शोधू शकेल, तो सर्वात महान होईल आणि सर्वत्र त्याची पूजा केली जाईल.
ब्रह्मदेवाने हंसाचे रूप धारण केले आणि विष्णूने वराहाचे रूप धारण केले आणि विष्णू खाली सरकू लागले. काही काळानंतर श्री हरी विष्णूंनी स्वीकारले की या अग्निस्तंभाला अंत नाही. परंतु ब्रह्मदेव कोणत्याही किंमतीवर आपला पराभव स्वीकारण्यास तयार नव्हते. थोडं वर गेल्यावर त्यांना केतकी नावाचं फूल दिसलं. त्यांनी तिला सांगितले की जर तू मला साथ दिलीस तर मी तुला सर्वात महत्वाच्या फुलाची पदवी देईन.
केतकीने ब्रह्मदेवाचे हे विधान मान्य केले आणि ब्रह्मदेव ते फूल घेऊन परत आले. त्या अग्निस्तंभाने त्यांना विचारले की, तुम्हा दोघांपैकी एकालाही माझी बाजू सापडली का? तेव्हा नारायणाने यावर नकार दिला परंतु ब्रह्मदेव म्हणाले की हो मला मिळाले आहे आणि केतकीचे फूल पडताळणीसाठी सादर केले. केतकीनेही ब्रह्मदेवाला साथ दिली.
मग त्या अग्नीच्या स्तंभाने मनुष्याचा आकार धारण केला आणि महाकाल महारुद्र भगवान शिव प्रकट झाले. त्यांनी ब्रह्मदेवांना सांगितले की तू खोटे बोलत आहेस. आणि ब्रह्मदेवाला त्यांच्या खोट्या बोलण्याबद्दल कधीही पूजण्याचा शाप दिला आणि केतकीला तिच्या खोट्या बोलण्यासाठी उपासनेत वापरण्यास मनाई केली.
तेव्हा ब्रह्मदेव क्रोधित होऊन भगवान रुद्राला वाईट बोलू लागले आणि स्वतःला श्रेष्ठ म्हणू लागले. त्यावेळी ब्रह्मदेव पंचमुखी होते. तेव्हा भगवान शिवांच्या लक्षात आले की ब्रह्मदेवामध्ये अहंकाराचा प्रसार होत आहे आणि ब्रह्मांडाच्या निर्मितीपूर्वीच जर ब्रह्मांडाच्या निर्मितीमध्ये अहंकार पसरला असेल तर संपूर्ण सृष्टीवर काळाशिवाय अहंकाराच्या भावनेचा परिणाम होईल. म्हणून त्यांनी ब्रह्मदेवाचे पाचवे डोके अहंकाराच्या रूपात कापण्याचा निर्णय घेतला. पण यातही अडचण आली. भगवान शिव हे जाणून होते की जर त्यांनी ब्रह्मदेवाचे मस्तक कापले तर त्यांच्यावर ब्रह्महत्याचा आरोप होईल आणि जर ब्रह्महत्याचा आरोप झाला आणि त्यात अडकले तर ते त्रिमूर्तीपासून वेगळे होतील आणि असंतुलन निर्माण होईल.
या कारणास्तव, सर्वशक्तिमान भगवान रुद्राने स्वतःच्या भागातून काळ्या वर्णाच्या लोकांचा असा राक्षसी समूह तयार केला. हाडांच्या अलंकारांनी सजलेला तो दिव्य पुरुष पाहून आणि त्याची गर्जना ऐकून जणू लाखो भयंकर काळे ढग जिवंत रूप धारण करून गर्जना करू लागले. त्याच्या मळलेल्या केसांकडे बघितले तर असे दिसते की जणू असंख्य भयानक विष आहेत. त्याच्या कपाळावर असलेल्या शुभ्र त्रिपुंडाच्या तीन रेषा जणू चंद्राने त्याच्या कपाळाला शोभण्यासाठी तीन तुकड्यांमध्ये विभागल्यासारखे भासत होते, त्या परम उग्र देवतेचे लांब हात जणू ते लोखंडी खांब आहेत, भयंकर अष्टमहानाग ज्यांचे यज्ञ अग्नी होते. कंबरेभोवती बांधलेल्या जाड जाड घंघरुच्या आवाजाने ह्रदय विदीर्ण होत होते.
भगवान शिवाने त्या महान महाबाहू गणाला ब्रह्मदेवाचे पाचवे मस्तक टोचण्यासाठी स्पष्ट शब्दात सांगितले. हे ऐकून त्या शूर पुरुषाने न डगमगता ब्रह्मदेवाचे पाचवे डोके आपल्या नखाच्या एकाच वाराने फाडले, पण ते डोके त्याच्या हाताला चिकटले. जेव्हा त्यांनी भगवान शिवाला याचे कारण विचारले तेव्हा त्यांनी सांगितले की ते ब्रह्मदेवाचे मस्तक नव्हते तर ते ब्रह्महत्या आहे. या ब्रह्महत्येमुळे तुम्हाला शाप द्यावा लागेल, असे ते म्हणाले की, ब्रह्मदेवाचे मस्तक कापून तुम्ही या सृष्टीला अहंकारातून वाचवले आहे. म्हणून आजपासून तुझे नाव भैरव होईल आता तू या ब्रह्मदेवाचे मस्तक घेऊन ब्रह्मांडात फिरशील आणि जिथे हे मस्तक तुझा हात सोडेल तिथे तू थांब आणि स्थापित हो.
त्यानंतर भैरवाने ते मस्तक हातात घेतले आणि ब्रह्मांडात प्रदक्षिणा घालायला सुरुवात केली, अनंतकाळपर्यंत त्या मस्तकाने कुठेही हात सोडला नाही, पण ब्रह्मांडाला प्रदक्षिणा घालताना त्याचा वेग इतका वेगवान झाला. तो वेळेच्या पुढे गेला. भगवान नारायणाचे कर्णफुले पडून तेथे काशी नगरीची स्थापना झाली तेव्हा भगवान भैरवांच्या हातातून ब्रह्मदेवाचे कपाळ सुटले. तेव्हा भगवान भैरव तिथेच थांबले आणि मग भगवान शिव तिथे प्रकट झाले आणि त्यांना सांगितले की ही माझी प्रिय काशी नगरी आहे आणि आजपासून तुझी इथे संरक्षक म्हणून स्थापना झाली आहे पण या काशी नगरीत तुला फक्त एका पायाच्या अंगठ्याएवढी जागा मिळेल. आणि तुला या ब्रह्म कपालमध्ये अन्न खावे लागेल, तुझ्या वेगामुळे तू काळाच्या पुढे गेला होतास, म्हणजेच कालचक्रावरही विजय मिळवला आहेस, म्हणून आजपासून तुला कालभैरव या नावाने ओळखले जाईल.
तुम्ही काशीचे, काशीच्या पावित्र्याचे आणि काशीच्या भक्तांचे रक्षण कराल, काशीत मरणाऱ्याला यमाने हात लावू नये, हे ध्यानात ठेवा, तेव्हा बाबा कालभैरवांनी महादेवाला विचारले की, याने पापी लोक शिक्षेपासून निर्भय होतील. तर भगवन म्हणाले येथे यमराज मरणाऱ्यांना शिक्षा देऊ शकणार नाहीत, परंतु तुम्ही त्यांना शिक्षा कराल, या काशी नगरीतून कोणताही जीव काल यातना सहन केल्याशिवाय जाणार नाही.
