पाप मोचनी एकादशी विशेषत: हिंदू धर्मातील एक महत्वपूर्ण व्रत आहे. हे व्रत प्रतिवर्षी फाल्गुन महिन्यात शुद्ध एकादशीला (मार्च महिन्यात) पाळले जाते. हे व्रत पापांपासून मुक्ती मिळवण्यासाठी, आपल्या जीवनातील दोष आणि अडचणींवर विजय मिळवण्यासाठी केले जाते. पाप मोचनी एकादशीचा महत्त्वपूर्ण संदेश म्हणजे "पाप मोक्ष" म्हणजे पापांपासून मुक्ती मिळवणे.
महत्त्व
पाप मोचनी एकादशीचं महत्त्व हे मुख्यतः पापांपासून मुक्ती आणि आत्मशुद्धतेच्या दिशेने असतं. या दिवशी व्रती साधक पापांची शुद्धता आणि आत्मिक उन्नती साधण्याचा प्रयत्न करतात. या एकादशीला व्रत केल्याने सर्व पाप धुलतात आणि पुण्याची प्राप्ती होते. हे विशेषत: व्यक्तीच्या पापांच्या परिणामांपासून मुक्त होण्यास मदत करतं.
पापमोचनी एकादशीच्या रात्रीचे खूप महत्त्व आहे. शास्त्रांनुसार या रात्री विशेष जागरण आणि भजन-कीर्तन करावे. याशिवाय, देवाच्या गुणांचे गायन केले जाते आणि त्याच्या चमत्कारांचे स्मरण केले जाते. एकादशीचे व्रत शिकवते की जर आपण आपले जीवन धार्मिक आणि आध्यात्मिक मार्गावर चालवले तर पापे आणि दोष आपल्यावर येणार नाहीत.
पापमोचनी एकादशीला भगवान विष्णूंच्या नावांचा, विशेषतः महामंत्राचा जप केल्याने पापांचा संपूर्ण नाश होतो. एकादशीला भगवान विष्णूंच्या दामोदर आणि गोविंद रूपांचे ध्यान करणे अत्यंत फलदायी मानले जाते.
श्री विष्णु मंत्र - ॐ नमो भगवते वासुदेवाय
पाप मोचनी एकादशी मंत्र - ॐ तुष्ये तुष्टे महाक्रुरे पापं हर मयेश्वर।
विष्णु सहस्त्रनाम: विष्णु सहस्त्रनामाचा जप केल्यास विशेष पुण्य लाभ होतो. व्रताच्या दिवशी या मंत्राचा जप विशेष प्रभावी असतो.
पाप मोचनी एकादशीचे व्रत कसे करावे-
पाप मोचनी एकादशीसाठी प्रात:काल स्नान करून पवित्र व्हावं आणि घरातील पवित्रतेची काळजी घ्या.
एकादशीस रात्रीपासून अन्न वर्ज्य करावं. दुसऱ्या दिवशी म्हणजे द्वादशीला उपवासी राहून देवतेची पूजा आणि व्रत करावे.
या दिवशी व्रतींचं व्रत खास असतं. व्रती संपूर्ण दिवसभर उपवासी राहतात आणि व्रताच्या पूजा करत असतात.
भगवान श्री विष्णूची पूजा करा. विशेषत: त्यांच्या चरणांची.
दीप किंवा तेलाच्या दिव्यांच्या साक्षीने देवतेची पूजा करा.
गायत्री मंत्र, विष्णु सहस्त्रनाम, आणि "ॐ नमो भगवते वासुदेवाय" ह्या मंत्रांचा जप करा.
व्रत करत असताना ध्यान करणे आणि मंत्रांचा जप करत राहणे आवश्यक आहे. ह्यामुळे मनाची शुद्धता साधता येते.
पाप मोचनी एकादशी कथा :
पाप मोचनी एकादशीच्या कथेत एक महत्त्वाची गोष्ट सांगितली आहे. ती कथा भगवान श्री विष्णू आणि राजा युधिष्ठिर यांची आहे. युधिष्ठिर राजा भगवान श्री विष्णूकडे पापांपासून मुक्त होण्यासाठी मार्ग विचारतात. त्यावेळी भगवान विष्णू म्हणतात, "हा व्रत पाप मोचनी एकादशीचा व्रत पाळल्याने सर्व पाप नष्ट होतात. या एकादशीला व्रत करणाऱ्याला मुक्ति मिळते." युधिष्ठिराने व्रत पाळून त्याच्या जीवनातील सर्व पापांचं निवारण केलं.
त्यानंतर भगवान विष्णूने युधिष्ठिराला एक महत्त्वाची सूचना दिली की, "जेव्हा एखादी व्यक्ती पाप मोचनी एकादशीच्या दिवशी व्रत पाळते, तेव्हा ती व्यक्ती संपूर्ण पापांपासून मुक्त होऊन, भगवान विष्णूंच्या चरणी स्थिर राहते."
पाप मोचनी एकादशी व्रत पाळून आपले पाप नष्ट करणं आणि पुण्य मिळवणं, हे मानवतेला मार्गदर्शन देणारं आहे. या दिवशी पूजा करून आणि मंत्रजप करून, मनुष्य आपल्या जीवनातील पाप आणि संकटांपासून मुक्त होऊ शकतो.
