4 ऑक्टोबरपासून, बँकांसाठी रिझर्व्ह बँक ऑफ इंडिया (RBI) ची नवीन मार्गदर्शक तत्त्वे लागू केली जात आहेत, ज्यामध्ये सर्व बँकांना एकाच दिवसात चेक क्लिअर करणे आवश्यक आहे. याचा अर्थ आता तुमचा चेक काही तासांत क्लिअर होईल. पूर्वी, चेक क्लिअर होण्यासाठी किमान दोन दिवस लागायचे. RBI च्या नवीन मार्गदर्शक तत्त्वांमुळे, चेक पेमेंट सोपे आणि जलद झाले आहे.
आरबीआयच्या नवीन मार्गदर्शक तत्त्वांनुसार, 4 ऑक्टोबरपासून, जर तुम्ही तुमच्या बँकेत चेक जमा केला तर त्याच दिवशी काही तासांत तो क्लिअर होईल. तथापि, आरबीआयने असेही सुचवले आहे की चेक जारी करणाऱ्या व्यक्तीने त्यांच्या बँक खात्यात आवश्यक रक्कम राखली पाहिजे. आयसीआयसीआय आणि एचडीएफसीने त्यांच्या ग्राहकांना त्यांच्या खात्यात पुरेशी शिल्लक राखण्याचे आणि चेक बाउन्स होण्यापासून किंवा विलंब किंवा नाकारण्यापासून वाचण्यासाठी सर्व चेक तपशील योग्यरित्या भरण्याचे आवाहन केले आहे.
नवीन प्रणालीचा पहिला टप्पा 4 ऑक्टोबर 2025 ते 3 जानेवारी 2026 पर्यंत लागू केला जाईल. दुसरा टप्पा 3 जानेवारी 2026 नंतर लागू केला जाईल.
आरबीआयच्या नवीन प्रणालीनुसार, एकच प्रेझेंटेशन सत्र असेल, ज्या दरम्यान चेक सकाळी 10:00 ते दुपारी 4:00 दरम्यान सादर करावे लागतील. याचा अर्थ असा की तुम्हाला तुमचा चेक सकाळी 10:00 ते दुपारी 4:00 दरम्यान क्लिअरिंगसाठी बँकेत आणावा लागेल. त्यानंतर बँक चेक स्कॅन करेल आणि क्लिअरिंग हाऊसला पाठवेल. त्यानंतर क्लिअरिंग हाऊस चेकची प्रतिमा पैसे देणाऱ्या बँकेला पाठवेल.
ज्या बँकेने रक्कम भरायची आहे त्यांनी संध्याकाळी 7 वाजेपर्यंत चेक क्लिअर होईल की नाही याची पुष्टी द्यावी. याचा अर्थ असा की बँकांना आता "वस्तूंची मुदत संपण्याची वेळ" असेल ज्याद्वारे त्यांना पुष्टी द्यावी लागेल.
बँकांनी त्यांच्या ग्राहकांना सुरक्षिततेसाठी पॉझिटिव्ह पे सिस्टम वापरण्याचे आवाहन केले आहे. या अंतर्गत, पडताळणीसाठी आगाऊ मुख्य चेक तपशील सादर करणे बंधनकारक आहे. खातेधारकांनी ₹50,000 पेक्षा जास्त रकमेचे चेक जमा करण्यापूर्वी किमान 24 तास आधी बँकेला खाते क्रमांक, चेक नंबर, तारीख, रक्कम आणि लाभार्थीचे नाव प्रदान करणे आवश्यक आहे.
जेव्हा चेक येईल तेव्हा बँक या तपशीलांची पडताळणी करेल. जर माहिती जुळली तर चेक क्लिअर केला जाईल; अन्यथा, विनंती नाकारली जाईल आणि चेक जारीकर्त्याला पुन्हा तपशील द्यावा लागेल.
