तुमच्या जीवनाचे यश मुख्यत्वे तुमच्या आवडीवर अवलंबून असते. तुमचे मन जितके तीक्ष्ण असेल तितकी तुमच्या यशाची हमी जास्त असेल. मात्र वयानुसार तुमचा मेंदू कमजोर होऊ लागतो. विचार करण्याची, समजून घेण्याची आणि तर्क करण्याची क्षमता कमी होऊ लागते. अशात तुम्ही तुमच्या मानसिक आरोग्याकडे पूर्ण लक्ष देणे अत्यंत आवश्यक आहे. काही सोप्या पावले उचलून तुम्ही तुमच्या मेंदूच्या वाढत्या वयावर आणि कमी होत असलेल्या क्षमतांवर नियंत्रण ठेवू शकता. हा चमत्कार कसा घडेल ते जाणून घेऊया.
नियमित व्यायाम करणे महत्वाचे
तुमच्या शारीरिक आणि मानसिक आरोग्यासाठी नियमित व्यायाम महत्त्वाचा आहे. व्यायाम केल्याने तुमच्या मेंदूमध्ये रक्त प्रवाह वाढतो, ज्यामुळे तुम्हाला सर्व पोषक आणि ऑक्सिजन सहज मिळू शकतात. व्यायामामुळे नवीन न्यूरॉन्सची जलद वाढ होते, ज्यामुळे तुमचे मानसिक आरोग्य सुधारते. नियमित चालणे, जॉगिंग, पोहणे, सायकल चालवणे, एरोबिक्स इत्यादींमुळे तुमची विचार करण्याची, तर्क करण्याची, बदल
समजून घेण्याची क्षमता विकसित होते, असे विविध अभ्यास दर्शवतात. याशिवाय स्मरणशक्ती कमी होणे, अल्झायमर आणि स्मृतिभ्रंश यांसारख्या आजारांचा धोकाही कमी होतो.
मनाचे व्यायाम उपयुक्त आहेत
शारीरिक व्यायामासोबतच मेंदूलाही व्यायाम करण्याची सवय लावा. मनाच्या व्यायामाद्वारे तुमच्या मेंदूला आव्हान द्या. यामुळे तुमचा मेंदू सक्रिय होईल आणि त्याची क्षमताही वाढेल. त्यामुळे तुम्ही नियमितपणे शब्दकोडे, बुद्धिबळ, सुदुको, फरक शोधा, कोडे खेळ इत्यादींमध्ये वेळ घालवला पाहिजे. तुमच्या दैनंदिन दिनचर्येत या सर्वांचा समावेश केल्याने तुमचे मन तीक्ष्ण होते. तुमची स्मरणशक्ती सुधारते आणि तुमची विचारसरणी वाढते. या सर्व मनाच्या क्रिया तुमचे मन तरूण ठेवतात.
पुरेशी झोपेचे अनेक फायदे आहेत
निरोगी शरीरासाठी पुरेशी झोप अत्यंत आवश्यक असल्याचे विविध संशोधनांनी सिद्ध केले आहे. पुरेशी आणि गाढ झोप तुमच्या मेंदूला अनेक प्रक्रियांसाठी तयार करते. गाढ झोपेत मेंदू अनेक प्रक्रियांमधून जातो. हे स्मृती मजबूत करते आणि शरीरातील विषारी पदार्थ काढून टाकते. जर तुम्हाला पुरेशी आणि चांगली झोप मिळत नसेल तर तुम्ही अनेक आजारांना बळी पडू शकता. तुमची स्मरणशक्ती कमकुवत होऊ शकते, तुम्ही मूड स्विंग, नैराश्य, चिंता यांचे बळी होऊ शकता. इतकेच नाही तर अनेक न्यूरोडीजनरेटिव्ह आजारांचा धोकाही यामुळे वाढू शकतो. यामुळेच डॉक्टरांनी रोज आठ ते नऊ तास गाढ झोप घेणे आवश्यक मानले आहे.
आहाराकडे पूर्ण लक्ष द्या
तुमचा आहार आणि तुमचा मेंदू यांचा खोल संबंध आहे. त्यामुळे तुमच्या आहारात अशा पदार्थांचा समावेश करा जे तुमचे मानसिक आरोग्य वाढवतात. अँटिऑक्सिडंट्स, ओमेगा-3 फॅटी ॲसिड, जीवनसत्त्वे समृद्ध संतुलित आहार तुमच्या मेंदूला ऑक्सिडेटिव्ह तणावापासून वाचवतो. यासाठी फॅटी मासे, संपूर्ण धान्य, सुका मेवा, भोपळ्याच्या बिया, फ्लेक्स बिया, खरबूज बिया, ताज्या भाज्या आणि फळे इत्यादींचा आहारात समावेश करा. यासोबतच मेंदूला हायड्रेट ठेवण्यासाठी पुरेसे पाणी प्या. निरोगी आहारामुळे तुमचा मेंदू फक्त आरामशीर राहत नाही तर तुमचा फोकस देखील वाढतो.
सामाजिक रहा, निरोगी रहा
तुमचा मेंदू निरोगी ठेवण्यासाठी तुम्ही शारीरिक आणि मानसिक व्यायामासोबतच सामाजिक स्तरावर सक्रिय होणे गरजेचे आहे. तुम्ही याला थोडेसे महत्त्व देऊ शकता, परंतु संशोधन असे दर्शविते की जे लोक अधिक सामाजिक असतात त्यांचा मेंदू अधिक निरोगी असतो. सामाजिक कार्यात मदत करणे, कुटुंबासह वेळ घालवणे, मित्रांसोबत बाहेर जाणे किंवा पार्टी करणे इत्यादीमुळे तुम्हाला एकटेपणा जाणवू नये. हे तुम्हाला मानसिकदृष्ट्या सक्रिय ठेवते. यामुळे स्मरणशक्ती सुधारते आणि अनेक मानसिक आजारांपासून तुमचे रक्षण होते.
अस्वीकरण (Disclaimer) : या लेखात दिलेली माहिती आणि उपाय सामान्य माहितीवर आधारित आहे. या माहितीची पूर्णता, विश्वासार्हता आणि अचूकता याबाबत वेबदुनिया कोणतीही हमी देत नाही. अधिक माहितीसाठी संबंधित तज्ज्ञांचा सल्ला घ्यावा.
