राखी आणि गणेशाचा संबंध: हिंदू धर्मग्रंथांमध्ये, भगवान श्री गणेशाला प्रथम पूजनीय देवाचा दर्जा आहे आणि त्यांना विघ्नांचा नाश करणारा आणि शुभ मानला जातो. रक्षाबंधनाच्या दिवशी भगवान गणेशाला राखी बांधणे ही एक अतिशय शुभ आणि विशेष धार्मिक प्रथा आहे. ही प्रथा अनेक महत्त्वाच्या प्रतीकांवर आणि श्रद्धेवर आधारित आहे.
येथे अनोखी माहिती जाणून घेऊया....
१. पहिल्या पूजकाचा आदर: भगवान गणेशाला सर्व देवी-देवतांमध्ये प्रथम पूजनीय मानले जाते. कोणतेही शुभ कार्य त्याच्या पूजेपासून सुरू होते. म्हणून जेव्हा बहीण तिच्या भावाला राखी बांधण्याचे पवित्र कार्य सुरू करते तेव्हा ती प्रथम भगवान गणेशाला राखी अर्पण करते आणि त्यांचे आशीर्वाद घेते. यावरून असे दिसून येते की आपल्या जीवनात गणेशाचे प्रथम स्थान आहे.
२. भावासाठी शुभ शुभेच्छा: भगवान गणेशाला विघ्नहर्ता असेही म्हणतात, म्हणजेच तो सर्व अडथळे आणि त्रास दूर करणारा आहे. जेव्हा बहीण गणेशाला राखी बांधते तेव्हा ती तिच्या भावाच्या आयुष्यातील सर्व अडथळे दूर करण्याची प्रार्थना करते. बहिणी तिच्या भावाच्या सुरक्षिततेची आणि कल्याणाची कामना करण्याचा हा एक प्रतीकात्मक मार्ग आहे.
३. शुभ आणि बुद्धीचा आशीर्वाद: गणेश बुद्धी आणि ज्ञान याचे देव आहे. त्यांना राखी बांधल्याने भावाच्या आयुष्यात बुद्धी, विवेक आणि शुभता येते. बहिणीला तिच्या भावाने नेहमीच योग्य मार्गावर चालावे आणि प्रत्येक क्षेत्रात यश मिळवावे अशी इच्छा असते.
४. कौटुंबिक नात्याचे प्रतीक: शास्त्रानुसार, गणेशाने त्यांचे आईवडील, शिव आणि पार्वती यांना त्यांच्याभोवती प्रदक्षिणा घालून आपले जग मानले. त्यांच्या या हावभावातून कौटुंबिक नात्यांचे महत्त्व दिसून येते. गणेशाला राखी बांधून आपण आपल्या कुटुंबाचे आणि भावा-बहिणीच्या नात्याचे पावित्र्य अधिक मजबूत करतो.
गणेशाला राखी कशी बांधायची?
- रक्षाबंधनाच्या दिवशी भावाला राखी बांधण्यापूर्वी, बहीणीने थाळी सजवावी.
- या थाळीत कुंकु, अक्षता, नारळ, रक्षासूत्र, मिठाई ठेवावी.
- सर्वप्रथम, या थाळीने भगवान गणेशाची पूजा करावी आणि त्यांना राखी अर्पण करावी.
- गणपतीला नैवेद्य दाखवावा.
- गणपतीला भावाची आणि कुटुंबाची रक्षा करण्याची प्रार्थना करावी.
- यानंतर, भावाला राखी बांधावी.
अशाप्रकारे, गणेशाला राखी बांधणे ही केवळ एक प्रथा नाही तर भावाच्या सुरक्षिततेसाठी आणि समृद्धीसाठी एक खोल प्रार्थना आहे, जी आपल्या पवित्र भावा-बहिणीच्या नात्याचा पाया आणखी मजबूत करते.
