सोशल मीडियाच्या या युगात, लग्नानंतर विवाहबाह्य संबंध खूप सामान्य झाले आहेत. बहुतेक लोकांना वाटते की ते केवळ वासना आणि आकर्षणामुळे प्रेरित असतात. तथापि सत्य बरेच खोल आहे. जगभरातील तज्ञ आणि मानसशास्त्रज्ञांना असे आढळून आले आहे की प्रेमसंबंध बहुतेकदा भावनिक अभाव, मानसिक ताण किंवा स्थिर नातेसंबंधांमुळे होतात. लग्नानंतर जेव्हा एखादी व्यक्ती त्यांच्या जीवनावर किंवा नात्यावर नाखूष असते किंवा त्यांच्या गरजा, भावनिक असो वा शारीरिक, पूर्ण होत नाहीत असे वाटते तेव्हा ती प्रेमसंबंधात अडकते.
लोक सहसा विचार करतात की लग्नानंतर कोणत्या वयात विवाहबाह्य संबंध सर्वात जास्त होतात. त्यावर तज्ञांचे काय म्हणणे आहे जाणून घ्या-
विवाहबाह्य संबंध बहुतेकदा कधी होतात?
विवाहबाह्य संबंध आणि वय यांचा विचार केला तर, मानवी स्वभाव आणि बदलत्या जीवनशैलीनुसार काही विशिष्ट वयोगटांमध्ये अशा संबंधांची शक्यता जास्त दिसून येते. संशोधनानुसार आणि सामाजिक निरीक्षणानुसार याचे काही महत्त्वाचे टप्पे खालीलप्रमाणे आहेत:
१. वयाची तिशी (Early 30s)
लग्नाला ७ ते १० वर्षे पूर्ण झाल्यानंतरचा हा काळ असतो. या काळात अनेकदा-
नवेपणा संपतो: वैवाहिक जीवनातील सुरुवातीचा उत्साह ओसरतो आणि आयुष्य "रुटिन" किंवा साचेबद्ध बनते.
मुलांची जबाबदारी: लहान मुलांच्या संगोपनात पती-पत्नी इतके व्यस्त होतात की एकमेकांसाठी वेळ उरत नाही, ज्यामुळे भावनिक पोकळी निर्माण होते.
२. चाळीशी - मिड-लाईफ क्रायसिस (The 40s)
विवाहबाह्य संबंधांसाठी हा सर्वात 'संवेदनशील' काळ मानला जातो.
तरुण दिसण्याची ओढ: वयाची चाळीशी ओलांडताना व्यक्तीला आपण म्हातारे होत असल्याची भीती वाटते. आपण अजूनही कोणाला आवडू शकतो का, हे तपासावेसे वाटते.
स्थैर्य आणि कंटाळा: करिअर आणि पैशाच्या बाबतीत स्थिरता आलेली असते, पण जीवनात एक प्रकारचा कंटाळा आलेला असतो. तो दूर करण्यासाठी काहीतरी नवीन "थ्रिल" शोधण्याचा प्रयत्न केला जातो.
३. पन्नाशी आणि त्यानंतर (The 50s & Beyond)
अनेक वर्षांच्या वैवाहिक आयुष्यानंतर मुले मोठी होऊन स्वतःच्या आयुष्यात व्यस्त होतात. अशा वेळी:
रिकामेपण : घरात पती-पत्नी एकमेकांसोबत एकटे उरतात. जर त्यांच्यात आधीपासूनच मतभेद असतील, तर ते या काळात अधिक प्रकर्षाने जाणवतात.
सहवासाची गरज: या वयात शारीरिक आकर्षणापेक्षा मानसिक आणि भावनिक सहवासाची जास्त गरज लागते, जी बाहेर शोधली जाऊ शकते.
लिंगभेदानुसार वयातील फरक -
काही अभ्यासांनुसार पुरुष आणि स्त्रियांच्या बाबतीत हे वयाचे आकडे थोडे वेगळे असू शकतात:
पुरुष: अनेकदा वयाच्या ४० ते ५० दरम्यान अशा संबंधांकडे वळण्याची शक्यता जास्त असते (स्वतःला तरुण सिद्ध करण्यासाठी).
स्त्रिया: सहसा वयाच्या ३० ते ३५ दरम्यान जेव्हा त्यांना संसारात भावनिक असुरक्षितता किंवा दुर्लक्ष जाणवते, तेव्हा अशा संबंधांची शक्यता वाढते.
वय कोणतेही असो, याचे मूळ कारण वयापेक्षा 'नात्यातील असमाधान' हे जास्त असते. जेव्हा नात्यात संवाद आणि जवळीक कमी होते, तेव्हा वय फक्त एक आकडा उरतो.
भारतात विवाहबाह्य संबंधांचा ट्रेंड देखील वाढत आहे का?
भारतात विवाहबाह्य संबंध पूर्वीपेक्षा जास्त सामान्य होत आहेत. शहरी, सुशिक्षित महिला आणि ३४ ते ४९ वयोगटातील महिलांमध्ये हा ट्रेंड सर्वाधिक दिसून येतो. यापैकी अनेक महिला विवाहित आणि माता आहेत. सर्वेक्षणातून असे दिसून आले आहे की ७७% भारतीय महिला लग्नाला कंटाळल्यामुळे आणि घरगुती जबाबदाऱ्यांमुळे कंटाळलेल्या असल्यामुळे प्रेमसंबंध ठेवतात. दरम्यान ४८% महिला शारीरिक गरजांसाठी प्रेमसंबंध ठेवतात, कारण त्यांना त्यांच्या पतींकडून मिळणारे समाधान मिळत नाही.
डेटिंग ॲप्सचा वापर: 'ग्लीडन' आणि 'ॲशले मॅडिसन' सारख्या विवाहबाह्य संबंधांसाठी असलेल्या ॲप्सच्या वापरकर्त्यांमध्ये भारतात मोठी वाढ झाली आहे. २०२५ च्या आकडेवारीनुसार, भारताच्या काही शहरांमध्ये (उदा. कांचीपुरम, दिल्ली-NCR, बेंगळुरू) नवीन नोंदणी करणाऱ्यांच्या संख्येत प्रचंड वाढ झाली आहे.
५० टक्क्यांहून अधिक कबुली: काही सर्वेक्षणांनुसार, जवळजवळ ५३% ते ५५% विवाहित भारतीयांनी मान्य केले आहे की त्यांनी आयुष्यात किमान एकदा आपल्या जोडीदाराची फसवणूक केली आहे.
डिजिटल क्रांती आणि सोय: सोशल मीडिया आणि डेटिंग ॲप्समुळे नवीन लोकांशी संपर्क साधणे अत्यंत सोपे झाले आहे. तसेच, हे संबंध गुप्त ठेवणे तंत्रज्ञानामुळे सोयीचे झाले आहे.
आर्थिक स्वावलंबन: आज स्त्रिया आणि पुरुष दोघेही आर्थिकदृष्ट्या स्वतंत्र आहेत. आर्थिक स्वावलंबनामुळे जुन्या पिढीसारखे 'नात्यात काहीही झाले तरी सहन करणे' ही वृत्ती कमी झाली आहे.
भावनिक रिक्तता: धावपळीच्या जीवनात पती-पत्नी एकमेकांना पुरेसा वेळ देऊ शकत नाहीत. ऑफिसमधील कामाचा ताण आणि घरगुती जबाबदाऱ्यांमुळे संवाद कमी होतो, जो बाहेर शोधला जातो.
महानगरांप्रमाणेच छोट्या शहरातही वाढ
हा ट्रेंड आता फक्त मुंबई, दिल्ली किंवा बेंगळुरू सारख्या मोठ्या शहरांपुरता मर्यादित राहिलेला नाही. २०२५ च्या अहवालांनुसार, कांचीपुरम, जयपूर, चंदीगड आणि रायगड सारख्या निमशहरी भागांतूनही विवाहबाह्य संबंधांसाठीच्या प्लॅटफॉर्मवर मोठ्या प्रमाणावर लोक जोडले जात आहेत.
भारतात विवाहबाह्य संबंधांचा ट्रेंड वाढत असला तरी, याचे मूळ कारण नात्यातील संवादाचा अभाव हेच आहे. आधुनिक काळात नात्यातील अपेक्षा बदलल्या आहेत, पण त्या पूर्ण करण्यासाठी लागणारा वेळ आणि मेहनत मात्र कमी पडत आहे.
अस्वीकारण: हा लेख सामान्य माहितीवर आधारित आहे. वेबदुनिया याच्या सत्यतेची पुष्टी करत नाही.
