प्रवाशांची सोय वाढवण्यासाठी भारतीय रेल्वेने त्यांच्या तिकीट बुकिंग सिस्टीममध्ये मोठ्या सुधारणा केल्या आहेत. या वर्षाच्या सुरुवातीला, रेल्वेने प्रक्रिया सोपी आणि पारदर्शक करण्यासाठी रेल वन नावाचे एक सुपर अॅप लाँच केले. हे नवीन अॅप प्रवाशांना केवळ आरक्षितच नाही तर अनारक्षित तिकिटे देखील सहजपणे बुक करण्याची परवानगी देते.
शिवाय, रेल वन अॅप इतर अनेक प्रवासी सेवा एकाच प्लॅटफॉर्ममध्ये एकत्रित करते, ज्यामुळे वेगवेगळ्या प्लॅटफॉर्म आणि वेबसाइट्सवर नेव्हिगेट करण्याचा त्रास कमी होतो. रेल वन अॅप प्रवाशांसाठी एक-स्टॉप उपाय बनले आहे.
प्रवाशांची अनेकदा तक्रार असते की ऑनलाइन तिकिटे बुक करताना, त्यांना खालच्या बर्थला प्राधान्य देऊनही साइड अप्पर, मिडल किंवा अप्पर बर्थ मिळतो. हे प्रवाशांना रेल्वे आरक्षण नियमांचे पूर्ण ज्ञान नसल्यामुळे होते. भारतीय रेल्वेच्या संगणकीकृत आरक्षण प्रणालीमध्ये काही प्रवाशांना खालच्या बर्थला प्राधान्य देण्याची विशेष तरतूद आहे. या अंतर्गत, ज्येष्ठ नागरिक, 45वर्षांपेक्षा जास्त वयाच्या महिला प्रवाशांना आणि गर्भवती महिलांना खालच्या बर्थचे वाटप केले जाते. तथापि, ही सुविधा सीट उपलब्धतेवर अवलंबून असते - म्हणजेच, जर खालच्या बर्थ आधीच बुक केले असतील, तर सिस्टम फक्त इतर उपलब्ध सीट देऊ शकते.
बर्थ वाटपाबाबत कोणताही गोंधळ किंवा गैरसोय टाळण्यासाठी प्रवाशांनी तिकिटे बुक करताना या नियमांची जाणीव ठेवणे महत्त्वाचे आहे. रेल्वे नियमांनुसार, जर तिकीट बुकिंगच्या वेळी खालचा बर्थ उपलब्ध नसेल आणि एखाद्या ज्येष्ठ नागरिकाला किंवा पात्र महिला प्रवाशाला वरचा किंवा मधला बर्थ वाटप करण्यात आला असेल, तर ते प्रवासादरम्यान सवलतीसाठी पात्र आहेत.
नियमांनुसार, प्रवासादरम्यान जर एखादी जागा रिकामी झाली तर, रेल्वेतील तिकीट तपासणी कर्मचाऱ्यांना पात्र प्रवाशाला खालची सीट रिकामी करण्याचा अधिकार आहे. ऑनलाइन बुकिंगमध्ये एक विशेष पर्याय देखील आहे: प्रवासी "खालचा बर्थ उपलब्ध असेल तरच बुक करा" हा पर्याय निवडू शकतात. याचा अर्थ असा की जर खालचा बर्थ उपलब्ध असेल तरच तिकीट बुक केले जाईल. जर नसेल तर बुकिंग प्रक्रिया केली जाणार नाही. खालच्या सीटशिवाय प्रवास करू न शकणाऱ्या प्रवाशांसाठी हे उपयुक्त आहे.
