Yoga for Kids
1. प्राणायाम Prayanam
प्राणायाम ही श्वासोच्छवासाची योगासने आहे. प्राणायामादरम्यान श्वास घेण्याची आणि नंतर श्वास सोडण्याची क्रिया असते. प्राणायाम हा श्वासोच्छवासाच्या चांगल्या आरोग्यासोबतच हृदयाच्या आरोग्यासाठी फायदेशीर मानला जातो.
स्वच्छ जागी योगा मॅट पसरवा आणि मग त्यावर बसा.
पालथी घालून बसा.
आता दोन्ही हात गुडघ्यावर ठेवा.
लक्षात ठेवा की मुलाचा मणका सरळ असावा.
आता मुलाला त्याचे दोन्ही डोळे बंद करण्यास सांगा.
आता मुलाला श्वास घ्यायला शिकवा आणि आरामात श्वास सोडा.
5 ते 10 मिनिटे प्राणायाम करायला शिकवा.
2. बालासन Balasana
मुलांसाठी योगामध्ये समाविष्ट असलेल्या बालासनचा अर्थही मुलाशी संबंधित आहे. इंग्रजीत या आसनाला चाइल्ड पोझ असेही म्हणतात. लहान मुलांसाठी या विशिष्ट योगासन केल्याने मेंदूच्या विकासात मदत होते.
बालासन कसे करावे?
स्वच्छ जागी योगा मॅट पसरवा आणि मग त्यावर बसा.
आता त्यांना वज्रासनात बसवा.
पाठीचा कणा सरळ ठेवा.
आता शरीराला पुढे वाकवा.
दोन्ही हात घोट्याजवळ ठेवा आणि मुलाला काही सेकंद या स्थितीत राहण्यास सांगा.
मुलाला ही संपूर्ण प्रक्रिया 4 ते 5 वेळा करू द्या. हा शाळेत जाणाऱ्या मुलांसाठी खूप फायदेशीर मानला जातो. म्हणूनच मुलांना बालासन करण्याची सवय लावली पाहिजे.
3. ताडासन Tadasana
लहान मुलांच्या योगासनांच्या यादीमध्ये ताडासन हे आणखी एक योग आसन आहे. संशोधन अहवालानुसार ताडासन लहान मुलांसाठी तसेच शाळेत जाणाऱ्या मुलांसाठी फायदेशीर योगासनांमध्ये समाविष्ट आहे. या योग आसनामुळे मुलाची एकाग्रता वाढते आणि हे आसन उंची वाढवण्यासही उपयुक्त ठरते.
ताडासन कसे करावे?
योगा चटई एका साध्या आणि स्वच्छ जागेवर लावा.
मुलांचे दोन्ही पाय समांतर ठेवा आणि सरळ उभे राहण्यासाठी सांगा.
आता दोन्ही हात वरच्या दिशेने सरकवा, अगदी सरळ.
दोन्ही टाच वर ठेवा आणि मुलाला काही सेकंद या स्थितीत राहण्यास सांगा.
आता दोन्ही हात आरामात खाली आणा आणि घोटेही जमिनीवर ठेवा.
लहान मुलांसाठी योगासनामध्ये समाविष्ट केलेले ताडासन 5 ते 6 वेळा करता येते.
4. वृक्षासन Vriksasana
वृक्षासनाला इंग्रजीत ट्री पोज म्हणतात. हे योगासन मुलांसाठी फायदेशीर असल्याचे सांगण्यात आले आहे कारण मुलांच्या योगासनामध्ये वृक्षासनाचा समावेश केल्याने मेंदूला फायदा होतो आणि मुलांची एकाग्रताही वाढते. वृक्षासन मुलांसाठी तसेच प्रौढांसाठी फायदेशीर असल्याचे सांगण्यात येतं, कारण ते चिंता आणि तणाव दूर करण्यास मदत करते.
वृक्षासन कसे करावे?
मुलाचा एक पाय गुडघ्यावर ठेवा.
आता दोन्ही हात वरच्या दिशेने जोडा.
आता या स्थितीत एक सेकंद राहू द्या.
मुलाला आरामशीर स्थितीत येऊ द्या.
मुले हे सहज 4 ते 5 वेळा करू शकतात.
5. सुखासन Sukhasana
लहान मुलांच्या योगाच्या यादीत सुखासनाचा समावेश करा. एका अहवालानुसार हे योग आसन मुलांना शारीरिकदृष्ट्या मजबूत करण्याबरोबरच मानसिकदृष्ट्या मजबूत बनवण्यास मदत करतं.
सुखासन कसे करावे?
सपाट जागेवर योगा मॅट पसरवा.
आता पाय रोवून बसा
पाठ पूर्णपणे सरळ ठेवा.
हात गुडघ्यापर्यंत स्पर्श करा.
आता मुलांना आरामशीर स्थितीत राहण्यास आणि श्वास घेण्यास आणि श्वास सोडण्यास सांगा.
सुखासनामध्ये फक्त या चरणांचे पालन करावे लागेल आणि जर मुल 15 मिनिटे या स्थितीत राहिल्यास या आसनाचे फायदे अधिक आहेत.
लहान मुलांसाठी योगाच्या यादीत या 5 आसनांचा नियमितपणे समावेश करा. सुरुवातीच्या काळात त्यांना ही सर्व आसने करता येत नसली तरी हळूहळू मुले ही योगासने आरामात करू शकतात.
टीप: जर घरातील मोठे सदस्य किंवा पालक स्वतः मुलांसाठी योगाचे पालन करत असतील तर लक्षात ठेवा की मुलांना आवश्यकतेपेक्षा जास्त कोणतेही आसन करण्याची सक्ती करू नये. तसेच आसन करताना तज्ञांचा सल्ला घ्यावा.
