मोहरम / ताजिया विसर्जन बद्दल 10 धार्मिक तथ्ये

या वर्षी 20 ऑगस्ट 2021 रोजी मोहरम (मोहरम किंवा ताजिया विसर्जन) हा सण साजरा केला जात आहे. चला जाणून घेऊया 10 धार्मिक तथ्ये-

1. संपूर्ण इस्लामिक जगात,मोहरमच्या 9 आणि 10  दिवशी उपवास करतात आणि मशिदी आणि घरात प्रार्थना केली जाते. भारतातील ताजियदारीचा प्रश्न असल्यास तर ही शुद्ध भारतीय परंपरा आहे, ज्याचा इस्लामशी काहीही संबंध नाही.

२. मुहर्रम किंवा ताजिया विसर्जन शिया पंथातील सम्राट तैमूर लँग यांनी बऱ्याच वर्षांपूर्वी सुरू केले होते. तेव्हापासून भारतातील शिया-सुन्नी इराकच्या करबला नावाच्या ठिकाणी इमाम हुसैन यांच्या थडग्याची प्रतिकृती बनवण्याची परंपरा साजरी करत आहेत.

3. भारतातील ताजियाचा इतिहास आणि सम्राट तैमूर लँग यांच्यात एक सखोल संबंध आहे. तैमूर हा बरला घराण्याचा तुर्की योद्धा होता आणि जग जिंकणे हे त्याचे स्वप्न होते.1336 मध्ये समरकंद, ट्रान्स ऑक्सानिया (सध्या उझबेकिस्तान) जवळ केश गावात जन्मलेल्या तैमूरला चंगेज खानचा मुलगा चुगताईने प्रशिक्षण दिले. वयाच्या 13 व्या वर्षी ते चुगताई तुर्कांचे प्रमुख झाले.

4. तैमूर 1398 मध्ये फारस ,अफगाणिस्तान, मेसोपोटेमिया आणि रशियाचा काही भाग जिंकून भारतात पोहोचला. 98000 सैनिकही त्याच्यासोबत भारतात आले. दिल्लीत मेहमूद तुघलकशी लढल्यानंतर त्याने आपला ठिकाण बनवले आणि इथे त्याने स्वतःला सम्राट घोषित केले.

5. तैमूर लंग हा तुर्की शब्द आहे, ज्याचा अर्थ तैमूर लंगडा आहे. त्याचा उजवा हात आणि उजवा पाय अधू होता. तैमूर लँग हा शिया पंथाचा होता आणि दरवर्षी मोहरम महिन्यात इराकला जायचा, पण आजारपणामुळे वर्षभर जाऊ शकला नाही. तो हृदयरोगी होता, त्यामुळे हकीम आणि वैद्य यांनी त्याला प्रवास करण्यास मनाई केली होती.

6. सम्राट ला प्रसन्न करण्यासाठी, दरबारी हे करू इच्छित होते, ज्यामुळे तैमूर खुश होईल. त्या काळातील कलाकारांना एकत्र  केले आणि त्यांना इराकच्या करबला येथे बांधलेल्या इमाम हुसेनच्या रोझा (कबर) ची प्रतिकृती बनवण्याचे आदेश दिले. काही कलाकारांनी बांबूच्या काड्यांच्या मदतीने 'कबर' किंवा इमाम हुसेन यांचे स्मारक बनवले. हे विविध प्रकारच्या फुलांनी सजवलेले होते. याला ताजिया हे नाव देण्यात आले. हा ताजिया प्रथम 801 हिजरी मध्ये तैमूर लँगच्या राजवाडा संकुलात ठेवण्यात आला होता, तर स्वतः तैमूर लँगच्या देशात म्हणजे उझबेकिस्तान किंवा कझाकिस्तान किंवा इराणच्या शियाबहुल देशात ताजियाच्या परंपरेचा उल्लेख नाही.

7. तैमूरचे  ताजिये लवकरच देशभरात प्रख्यात झाले. देशभरातून राजवाडे आणि भाविक या ताज्यांच्या जियारत (दर्शनासाठी) येऊ लागले. तैमूर लँगला खुश करण्यासाठी, ही परंपरा देशातील इतर संस्थानांमध्ये सुरू झाली.

8. शिया संप्रदायाच्या नवाबांनी, विशेषत: दिल्लीच्या आसपास, लगेच ही परंपरा पाळण्यास सुरुवात केली. तेव्हापासून आजतायगत ही अनोखी परंपरा भारत, पाकिस्तान, बांगलादेश आणि बर्मा किंवा म्यानमारमध्ये साजरी केली जात आहे.

9.  68 वर्षाचा तैमूर,त्याने सुरू केलेली परंपरा जास्त पाहू शकला नाही आणि 1404 मध्ये गंभीर आजारामुळे समरकंदला परतला. आजारी असूनही, त्याने चीन मोहिमेची तयारी सुरू केली, परंतु 19 फेब्रुवारी 1405 रोजी तैमूरचा चिमकेंट  (आताचे शिमकेंट, कझाकिस्तान) जवळ ओटरार येथे निधन झाले. पण तैमूर गेल्यानंतरही भारतात ही परंपरा कायम राहिली.

10. हा दिवस संपूर्ण जगात खूप महत्वपूर्ण ,प्रभावी आणि आनंदाचा दिवस मानला जातो. तैमुरी परंपरेवर विश्वास ठेवणारे मुस्लिम या दिवशी उपवास-नमाजसह ताजिये -आखाड्यांना दफन किंवा थंड करून शोक करतात.