सध्याचे जग मोबाईल आणि इंटरनेटचे आहे, आजपासून सुमारे 10 वर्षांपूर्वी एक काळ असा होता, जेव्हा आपल्याला छोट्या-छोट्या वस्तू खरेदी करण्यासाठी बाजारात फेरफटका मारावा लागायचा, पण आता आपण घरबसल्या एका क्लिकवर कोणतीही वस्तू ऑर्डर करू शकतो. ई-कॉमर्स वेबसाइट्सने देखील लोकांना ऑनलाइन खरेदी करण्यास भाग पाडले आहे. गेल्या दशकात ज्या प्रकारे ई-कॉमर्सला गती मिळाली आहे, त्याचप्रमाणे या क्षेत्रातील रोजगाराच्या संधीही वेगाने वाढल्या आहेत. कोरोनानंतर या क्षेत्रात मुबलक प्रमाणात रोजगाराच्या संधी वाढल्या आहे.
ई-कॉमर्स म्हणजे काय?
ऑनलाइन सेवांद्वारे कोणतीही खरेदी-विक्री करण्याची प्रक्रिया ई-कॉमर्स आहे. मोबाइल कॉमर्स, इलेक्ट्रॉनिक फंड ट्रान्सफर, सप्लाय चेन मॅनेजमेंट, इंटरनेट मार्केटिंग, ऑनलाइन ट्रान्झॅक्शन प्रोसेसिंग, इलेक्ट्रॉनिक डेटा इंटरचेंज, इन्व्हेंटरी मॅनेजमेंट सिस्टम आणि ऑटोमेटेड डेटा गॅदरिंग सिस्टम ही सर्व ई-कॉमर्स तंत्रज्ञानाची उदाहरणे आहेत. जर आपण सोप्या भाषेत म्हटल्यास, ई-कॉमर्स म्हणजे इलेक्ट्रॉनिक कम्युनिकेशन मीडियाद्वारे विशेषतः इलेक्ट्रॉनिक डेटा इंटरचेंज सारख्या पेपरलेस माहिती तंत्रज्ञानाद्वारे व्यवसाय करणे.
ईकॉमर्स व्यवसाय काय आहे
* कोणत्याही वेबसाइट्स आणि मोबाइल अॅप्सद्वारे ग्राहकांना ऑनलाइन रिटेलिंग, तसेच लाईव्ह चॅट, चॅटबॉट्स आणि व्हॉइस असिस्टंटद्वारे संभाषणात्मक व्यापार.
* ग्राहकांना व्यवहार प्रदान करणे किंवा त्यात गुंतवणे किंवा सर्व प्रकारच्या ऑनलाइन मार्केटप्लेसद्वारे खरेदी-विक्री करणे.
* नवीन आणि विद्यमान ग्राहकांना ई-मेल किंवा फॅक्स मार्केटिंग.
* चलन व्यापार किंवा चलन विनिमयासाठी ऑनलाइन आर्थिक देवाणघेवाण.
ईकॉमर्स चे फायदे-
जर आपण ई-कॉमर्सची ऑफलाइन म्हणजेच पारंपारिक पद्धतीने तुलना केली, तर आपल्याला दिसून येते की ई-कॉमर्स ने कमी वेळेत आणि कमी खर्चात चांगल्या पद्धतीने व्यवसाय करता येईल. ई-कॉमर्समध्ये सर्वात मोठी बचत आहे कारण त्यासाठी मोठ्या कार्यालयांची किंवा कामाच्या ठिकाणी आवश्यकता नसते.
हा व्यवसाय करण्यासाठी वेळेचे किंवा अंतराचे कोणतेही बंधन नाही. व्यवसाय चालवण्याचे हे एक नवीन आणि स्वस्त साधन आहे.
करिअर कसे करावे-
तुम्हाला या क्षेत्रात करिअर करायचे असेल तर बारावीनंतर सुरू करता येईल. इ-कॉमर्समधील बॅचलर ऑफ ई-कॉमर्स, बॅचलर ऑफ बिझनेस अॅडमिनिस्ट्रेशन इन ई-कॉमर्स सारखे अभ्यासक्रम 12वी नंतर उपलब्ध आहेत, ई-कॉमर्समधील प्रमाणपत्र किंवा वेब आणि ई-कॉमर्स तंत्रज्ञानातील प्रमाणपत्र. याशिवाय पदव्युत्तर स्तरावरील अभ्यासक्रमही उपलब्ध आहेत. जसे की, ई-कॉमर्समध्ये एमबीए, ई-कॉमर्समध्ये मास्टर, ई-कॉमर्समध्ये मास्टर ऑफ इंजिनीअरिंग, ई-कॉमर्स अॅप्लिकेशन्समध्ये मास्टर ऑफ सायन्स, ई-कॉमर्स अॅप्लिकेशन्समध्ये पोस्ट ग्रॅज्युएट डिप्लोमा, माहिती तंत्रज्ञानातील पीजी डिप्लोमा आणि ई मध्ये व्यवस्थापन -कॉमर्स. - वाणिज्य, वेब आणि ई-कॉमर्स तंत्रज्ञानातील अॅडव्हान्स डिप्लोमा, ई-कॉमर्स अॅप्लिकेशन प्रोग्रामर इ. याशिवाय ऑनलाइन माध्यमातून अल्प मुदतीचे अभ्यासक्रमही करता येतात.
ई-कॉमर्स व्यवसायासाठी ही कौशल्ये आवश्यक आहेत
ई-कॉमर्सच्या स्पेशलायझेशनसोबतच उत्तम इंग्रजी, संगणक प्रवीणता, निर्णय घेण्याची क्षमता, मेहनत, संवाद आणि तांत्रिक कौशल्ये आणि जनसंवादाशी संबंधित कौशल्ये असणे व्यवसायासाठी फायदेशीर ठरतात
कोर्स कुठून करावे-
श्री राम कॉलेज ऑफ कॉमर्स, दिल्ली
लेडी श्री राम कॉलेज, दिल्ली विद्यापीठ, दिल्ली
नरसी मोंजी कॉलेज ऑफ कॉमर्स अँड इकॉनॉमिक्स, मुंबई
इंडियन इन्स्टिट्यूट ऑफ मॅनेजमेंट (त्यांचे अनेक ठिकाणी कॅम्पस आहेत) येथून कोर्स करा