हिंदू धर्मात एकादशीच्या तिथीचं विशेष महत्त्व मानलं जातं. श्रावण महिन्याच्या वद्य पक्षात साजऱ्या केल्या जाणाऱ्या एकादशीला अजा एकादशी असे म्हटले जाते. या दिवशी व्रत करणाऱ्यांनी सकाळी सूर्योदयापूर्वी उठून, आंघोळीतून निवृत्त झाल्यानंतर, स्वच्छ कपडे परिधान करून आणि पूजास्थळाची स्वच्छता केल्यानंतर श्री विष्णू आणि लक्ष्मी देवीची पूजा करावी. ही एकादशी सर्व पापांचा नाश करणारी आहे आणि अश्वमेध यज्ञाचे फळ देते.
या दिवशी विधीपूर्वक पूजा केल्यानंतर कथा वाचावी किंवा ऐकावी. निराहार राहून सायंकाळी फराळ करावा तसंच दुसऱ्या दिवशी ब्राह्मणांना अन्न आणि दक्षिणा दिल्यानंतरच अन्न ग्रहण करावे. धार्मिक श्रद्धेनुसार, जो माणूस हे व्रत करतो तो शेवटी सर्व सुख उपभोगल्यानंतर विष्णू लोकात जातो.
मुहूर्त -
एकादशी तिथी 22 ऑगस्ट 2022 रोजी पहाटे 03:35 पासून सुरू होईल आणि 23 ऑगस्ट 2022 रोजी सकाळी 06:06 पर्यंत चालू राहील. एकादशीचे व्रत सूर्योदयापासून पुढच्या सूर्योदयापर्यंत ठेवले जाते आणि व्रताचे पूर्ण फळ मिळावे म्हणून विधीपूर्वक व्रत पाळल्यानंतर दुसऱ्या दिवशी सूर्योदयानंतर शुभ मुहूर्तावर तो मोडला जातो. पंचांगानुसार, ऑगस्ट महिन्यात येणारे अजा एकादशी व्रत 23 ऑगस्ट 2022 रोजी पाळले जाईल आणि त्याचे पारण 24 ऑगस्ट 2022 रोजी सकाळी 05:55 ते 08:30 पर्यंत केले जाऊ शकते.
अजा एकादशी कथा-
एकादशीच्या कथेनुसार, प्राचीन काळी हरिश्चंद्र नावाच्या चक्रवर्ती राजाने राज्य केले. त्याने काही कर्माच्या प्रभावाखाली आपले सर्व राज्य आणि संपत्तीचा त्याग केला, तसेच त्यांची पत्नी, मुलगा आणि स्वतःला विकले. राजा चंडाळाचा गुलाम म्हणून, सत्याचे धारण करत, मृतांचे कपडे ग्रहण करत राहिला. परंतु कोणत्याही प्रकारे सत्यापासून विचलित झाला नाही. कित्येकदा राजा चिंतेच्या समुद्रात बुडाला आणि मनात विचार करू लागला की मी कुठे जावे, मी काय करावे, जेणेकरून माझा उद्दार होईल.
अशा प्रकारे बरीच वर्षे निघून गेली. एके दिवशी गौतम ऋषी आले. तेव्हा राजाने नतमस्तक होऊन त्यांना आपली सर्व दुःखद कहाणी सांगितली. हे ऐकल्यावर गौतम ऋषी सांगू लागले की राजन, आजपासून सात दिवसांनी, अजा नावाची एकादशी येईल, तुझ्या नशीबाने, तू ते व्रत कर.
गौतम ऋषी म्हणाले की या व्रताच्या पुण्यकारक परिणामामुळे तुमची सर्व पापे नष्ट होतील. अशा प्रकारे, राजाला मार्ग दाखवून गौतम ऋषी त्याच अंतर्ध्यान झाले. त्यांच्या वक्तव्यानुसार, एकादशीच्या आगमनानंतर राजाने पद्धतशीरपणे उपवास आणि प्रबोधन पाळले. त्या व्रताच्या प्रभावाने राजाची सर्व पापे नष्ट झाली. स्वर्गातून शिंगे वाजू लागली आणि फुलांचा पाऊस पडू लागला. त्याने आपला मृत मुलगा जिवंत आणि पत्नीला वस्त्र आणि दागिन्यांसह पाहिले.
उपवासाच्या प्रभावामुळे राजाला पुन्हा राज्य मिळाले. शेवटी तो आपल्या कुटुंबासह स्वर्गात गेला. हे सर्व अजा एकादशीच्या प्रभावामुळे घडले. म्हणून, जे लोक मेहनतीने हे व्रत पाळत रात्र जागृत करतात, त्यांच्या सर्व पापांचा नाश होतो आणि शेवटी ते स्वर्ग गाठतात. या एकादशीची कथा ऐकल्याने अश्वमेध यज्ञाचे फळ प्राप्त होते.