प्रत्येक शिवभक्ताला आयुष्यात एकदा 12 ज्योतिर्लिंगांचे दर्शन घडावे अशी इच्छा असते. हिंदू धर्मात ज्योतिर्लिंगाचे दर्शन आणि पूजेला विशेष महत्त्व दिले गेले आहे. असे म्हणतात की ज्योतिर्लिंगाचे दर्शन घेतल्याने माणसाच्या जीवनातील सर्व दु:ख, संकटे दूर होतात. याशिवाय दररोज किंवा सोमवारी शिवलिंगाची पूजा केल्यास मनोकामना पूर्ण होतात. धार्मिक मान्यतेनुसार दररोज शिवलिंगाला जल अर्पण केल्याने महादेव प्रसन्न होतात आणि भक्तांच्या सर्व इच्छा पूर्ण करतात. येथे आम्ही तुम्हाला सांगतो की शिवलिंग आणि ज्योतिर्लिंगामध्ये फरक आहे. बहुतेक लोक शिवलिंग आणि ज्योतिर्लिंगाला एकच मानतात पण यामधील फरक माहित नसतो तर चला जाणून घ्या काय फरक आहे-
ज्योतिर्लिंग आणि शिवलिंगामध्ये काय फरक आहे?
शिवपुराणात एक कथा आहे, त्यानुसार एकदा निर्माता ब्रह्मा आणि जगाचे रक्षक विष्णू यांच्यात त्यांच्यामध्ये श्रेष्ठ कोण असा वाद झाला? मग त्यांच्या भ्रमाचा अंत करण्यासाठी, शिव एका मोठ्या प्रकाशस्तंभाच्या रूपात प्रकट झाले, याला ज्योतिर्लिंग म्हणतात.
दुसरीकडे जुसरी आणि लिंग म्हणजे प्रतीक, म्हणजे प्रकाशाच्या रूपात शिवाचे स्वरूप आणि विश्वाच्या निर्मितीचे प्रतीक. ज्योतिर्लिंग हे स्वयंभू असतात तर शिवलिंगे मानवाद्वारे स्थापित आणि स्वयं-प्रकट दोन्ही असू शकतात.
हिंदू धर्मग्रंथांमध्ये शिवाच्या 12 ज्योतिर्लिंगांचा उल्लेख आहे. या शिवज्योतिर्लिंगांची जिथे जिथे स्थापना आहे, तिथे आज भव्य शिवमंदिरे बांधली गेली आहेत. ही ज्योतिर्लिंगे देशाच्या विविध भागात वसलेली आहेत. मान्यतेनुसार 12 ज्योतिर्लिंगांच्या दर्शनाने महादेवाचा विशेष आशीर्वाद मिळतो. त्यांच्याबद्दल जाणून घेऊया.
12 ज्योतिर्लिंगांची नावे आणि ते कुठे आहेत?
सोमनाथ ज्योतिर्लिंग - गुजरात (गिर सोमनाथ)
मल्लिकार्जुन ज्योतिर्लिंग- आंध्र प्रदेश (श्रीशैलम)
महाकालेश्वर ज्योतिर्लिंग - मध्य प्रदेश (उज्जैन)
ओंकारेश्वर ज्योतिर्लिंग - मध्य प्रदेश (खंडवा)
वैद्यनाथ ज्योतिर्लिंग - महाराष्ट्र (बीड)
भीमाशंकर ज्योतिर्लिंग - महाराष्ट्र (पुणे)
रामेश्वरम ज्योतिर्लिंग- तामिळनाडू (रामेश्वरम)
नागेश्वर ज्योतिर्लिंग - गुजरात (द्वारका)
काशी विश्वनाथ ज्योतिर्लिंग - उत्तर प्रदेश (वाराणसी)