भगवान जगन्नाथाच्या स्मरणार्थ काढण्यात येणाऱ्या 'जगन्नाथ रथयात्रे'ची लोक आतुरतेने वाट पाहत असतात. जगन्नाथ मंदिर हे हिंदूंच्या चार धामांपैकी एक आहे. हे भगवान विष्णूचे अवतार भगवान कृष्ण यांना समर्पित वैष्णव मंदिर आहे. हे भारताच्या ओडिशा राज्यातील पुरी या किनारी शहरामध्ये आहे. जगन्नाथ या शब्दाचा अर्थ 'जगाचा स्वामी' असा होतो. म्हणूनच संपूर्ण शहराला 'जगन्नाथपुरी' म्हणतात.
1 जुलैपासून रथयात्रा उत्सवाला सुरुवात होत आहे
या मंदिराचा वार्षिक रथयात्रा उत्सव जगभरात प्रसिद्ध आहे, दरवर्षी रथयात्रा आषाढ महिन्याच्या शुक्ल पक्षाच्या दुसऱ्या दिवशी सुरू होते आणि शुक्ल पक्षाच्या 11 व्या दिवशी समाप्त होते. यावर्षी रथयात्रेचा उत्सव 01 जुलै 2022 पासून शुक्रवारपासून सुरू होत आहे. ढोल, तुतारी आणि शंखांच्या आवाजात भाविक हे रथ ओढतात.
बलरामजींचा रथ रथयात्रेच्या अग्रभागी असतो.
हे लक्षात घेण्यासारखे आहे की रथयात्रेत बलरामजींचा रथ अग्रभागी असतो, त्यानंतर मध्यभागी देवी सुभद्राचा रथ आणि मागच्या बाजूला भगवान जगन्नाथ श्रीकृष्णाचा रथ असतो. तिघांचेही रथ ओढून मावशीच्या घरी म्हणजेच जगन्नाथ मंदिरापासून तीन किलोमीटर अंतरावर असलेल्या गुंडीचा मंदिरात आणले जातात.
भगवान जगन्नाथाच्या रथाला 'नंदीघोष' म्हणतात
बलरामाच्या रथाला 'तलध्वज' म्हणतात, ज्याचा रंग लाल आणि हिरवा आहे. देवी सुभद्राच्या रथाला 'दर्पदलन' किंवा 'पद्मरथ' म्हणतात, जो काळा किंवा निळा आणि लाल रंगाचा असतो, तर भगवान जगन्नाथाच्या रथाला 'नंदीघोष' किंवा 'गरुध्वज' म्हणतात. त्याचा रंग लाल आणि पिवळा असतो.
रथ ओढल्याने माणसाची सर्व पापे नष्ट होतात
रथयात्रेचा रथ ओढल्याने माणसाची सर्व पापे नष्ट होतात आणि त्याला 100 जन्मांचे पुण्य आणि मोक्ष प्राप्त होतो, अशी श्रद्धा आहे. या वर्षी आषाढ शुक्ल द्वितीया तिथी 30 जून रोजी सकाळी 10:49 वाजता सुरू होईल आणि 1 जुलै रोजी दुपारी 01:09 वाजता समाप्त होईल. त्यामुळे शुक्रवार 1 जुलैपासून जगन्नाथ यात्रा सुरू होणार आहे.