मातृभाषा महती

-प्र. ग. सहस्त्रबुद्धे

मराठ ी अस े आमुच ी मायबोल ी, म्हणाय ा जर ी राज्यभाष ा अस े
घर ी आण ि दार ी कुण ी न ा विचार ी अनाथपर ी दी न द ु: ख ी दिस े
गुळाच ा कळ े स्वा द न ा गाढवांन ा, उकिर्डे च त े नित् य धुंडाळत ी
तस े ह ा! मराठी स सारुन ि दूर ी कित ी मू ढ ह े विंग्रज ी भुंकती। ।1 । ।

मुलांन ा, मुलींन ा शिशुंन ा जय ा आंग्लभाषे त शिक्ष ा दिल ी
अतिक्लिष् ट भाष ा महाशत्रुभाष ा जयांन ी स्वपाल्यावर ी थोपल ी
तयांन ी गण ा आत्मजांची च जिव्ह ा स्वहस्त े अस े कापिल ी छाटल ी
तयांन ी घराल ा, यशाल ा, सुखाल ा स्वहस्ते च क ी आ ग ह ो लावली। ।2 । ।

' घरामाज ी बाहे र बोले न भाष ा मराठी च' य ा आग्रहात े धर ा
शुभेच्छ ा, क्षमेच्छ ा, तश ी स्वागतेच्छ ा मराठीमध े सर् व काह ी कर ा
मराठीमधय े सांगत ा ये त नाह ी अस े य ा जगामाज ि काह ी नस े
मराठ ी फिक ी इंग्रजीच्य ा पुढ े य ा महान्यूगंडा स सोड ा कसे। ।3 । ।

मराठ ी अस ो गुर्जर ी कानड ी व ा तुळ ू तेलग ू तामिळीह ी अस ो
अस ो ओरिय ा बंगल ा आण ि हिन्द ी असाम ी तश ी कोंकण ी क ा अस ो
अस ू द्या त वाण ी गुरुंच्य ा मुखींच ी, अस ू द्या त मल्या ळ सिंध ी अस ो
गण ू य ा स्वदेश ी स्वभाषा च आम्ह ी परंत ु कुठ े विंग्रज ी त ी नसो। ।4 । ।

अह ो इंग्रज ी ए क कृत्य ा म्हणाव ी तिन े सर् व देशा स य ा भक्षिल े
तिन े एकत ा भंगिल ी भारताच ी तिन े भांडणात े अस े रोविल े
तिन े प्रान् त भाषां त बांधू न भिंत ी आम्हाल ा न एकत् र ये ऊ दिल े
अह ो राक्षसील ा त्वरे ं घालव ा त्य ा, तर ी रक्ष ु स्वातंत्र् य संपादिल े । ।5 । ।

अमांगल्यपूर्ण ा, अभद्र ा दरिद्र ा, महाबोबड ी तोकड ी ज ी अस े
अतिक्रूरकर्म ी जग ी क्रौर्यधर्म ी खळ ा- राक्षसांची च भाष ा अस े
जर ी प्रा ण कंठा स आल े तरीह ी कध ी यावन ी भा ष बोल ू नक ा
ऋषींच े मुनींच े विचारीजनांच े अस े सांगण े तुच् छ मान ू नका। ।6 । ।

जगामाज ि भाष ा अनेक ा अनेक ा परिश्रेष् ठ त ी मातृभाष ा अस े
तिच ा मा न सन्मा न व ा स्था न घेण्य ा जग ी य ा कुण ी अन् य भाष ा नस े
तशातू न शास्त्र े- कल ा- ज्ञानपूर्ण ा महाशक्तीशाल ी मराठ ी अस े
शिकाय ा जगाच ी कुण ी अन् य भाष ा गण ा मातृभाषा च किल्ल ी असे। ।7 । ।

निमंत्रावय ा लग् न मुंजी स आल ी, अश ी छापिल ी सुंदर ा पत्रिक ा
कळेन ा अमांगल्यपूर्ण ा अभद्र ा करंट्य ा अश ा आंग्लभाषे त क ा?
नव े वर् ष दीपावल ी पुत्रजन्म ी शुभेच्छ ा कुणाल ा कुण ी धाडत ी
अशाह ी प्रसंग ी पह ा मोठमोठ े, स्वभाष ा न ह ा! विंग्रज ी योजिती। ।8 । ।

मराठ ी अस े ह ो जर ी मायबोल ी, न य े ज्ञानदेव ी तया ं वाचत ा
न य े नामदेव ी तुकारा म गाथ ा, न य े श्लो क आर्याद ि उच्चारत ा
जर ी पत् र आल े मराठी त साध े तयालाग ि त े येईन ा वाचत ा
शिर ी बैसल ी विंग्रजीना म कृत्य ा तिल ा येईन ा ह ो मुळ ी फेकता। ।9 । ।

पुर ी, पे ठ व ा मार् ग, यांन ा कशाल ा हव े ना म त्य ा भ्रष् ट भाषेतल े?
घराल ा, स्वनामांकित ा पट्टिकेल ा, लिहीत ा स्वभाषे त क ा वांगल े?
दुकानाप्रत ी ना म काह ो विदेश ी? धनप्राप्तीच ी पावत ी विंग्रज ी
कित ी रं ग त े, अं क व ा स्वाक्षरीह ी अजून ी पह ा विंग्रज ी घासत ी । ।10 । ।

कुण ी सांगत ी त ी अस े विश्वभाष ा, तिच े ग्रंथभांडा र मोठ े अस े
अह ो ज्ञानविज्ञा न स्थापत् य वैद्याद ि शास्त्र े तिच्यावी ण येत ी कस े ?
तिच्यावी ण न्यायालया ं मूकत ा य े तिच्यावी ण आदे श देत ा नय े
अस े सर् व मिथ्य ा तय ा विंग्रजील ा म्हणाव े ' कर ी तों ड काळ े बय े' । ।11 । ।

अरण्यामध्य े खावय ा रामरायवार ी जेधव ा ताडक ा धावल ी
' न किंत ू धर ी, ठा र मार ी तिल ा त ू' गुरुंन ी अश ी स्पष् ट आज्ञ ा दिल ी
तद ा राघवान े शराधा त केल ा, जश ी दुष् ट त ी राक्षस ी मारिल ी
तश ी देशव्याप ी महाताडक ा ह ी, हिल ा पाहिज े आ ज संहारिली। ।12 ।। ।

शिश ु बालका ं ठा र मारावयाल ा जिल ा पाठव ी कं स वृंदावन ी
कित ी लाघव ी बोलण े चालण े ह ो विषाल ा पर ी चोपड ी स्वस्तन ी
यशोदासुतान े बय ा पूतनेल ा, तिच्य ा दुष् ट हेतूसव े मारिल े
तस े इंग्रजीरु प य ा पूतनेल ा यमाच्य ा घर ी पाहिज े धाडले। ।13 । ।

कुण ी सांगत ी ती स संपर् क भाष ा, महापापसंपर् क त ी जोडत े
कर ी भे द निर्मा ण प्रांता त भाषां त, आम्हामध े फू ट त ी पाडत े
स्वदेशी य भाषां स धिक्कारून ी ज े, अह ो विंग्रजील ा महामानत ी
कस े स्वाभिमाना स टाकू न देत ी कित ी सन्मत ी जाहल े दुर्मत ी । ।14 । ।

मराठ ी अस े आमुच ी मायबोल ी, तिल ा रज् य क ा? विश्वभाष ा कर ू
जगाती ल विद्य ा तश ी सर् व शास्त्र े तिच्यामाज ी आणो न आम्ह ी भर ू
पुन्ह ा पेटव ू स्वाभिमान स आम्ह ी पुन्ह ा एकद ा शौर् य धैर्य ा धर ू
मराठी स तार ू, स्वदेशा स तार ु सुख ी विश् व होई ल ऐस े कर ु । ।15 । ।

मराठ ी अस े सर्वथ ा श्रेष् ठ भाष ा जिन े गाजविल्य ा दहाह ी दिश ा
तिच े पुत् र आम्ह ी कस े साहताह ो, कश ी जाहलीस े तिच ी दुर्दश ा
मन ी आठव ू भक् त श्रीनामदेव ा, गुरुग्रंथसाहे ब ज ो भूषव ि
रघुनाथरावा स त्य ा पेशव्याल ा, मराठी स सिंधूवर ी पोचवी। ।16 । ।

अह ो आठव ा सं त त े मानभाव ी जयांन ी दिश ा दक्षिण ी जिंकल ी
तस े काबुल ी कृष्णभक्तां स त्यांन ी अस े धर्मभाष ा मराठ ी दिल ी
मराठ ी अस े अमृताची च थाळ ी जिल ा ज्ञानदेवे ं स्वय ं रांधिल ी
तिच ी पाहिज े ह ो ध्वज ा उं च केल ी,
पुन्ह ा उच् च ‍ स्थान ी तिल ा स्थापिल ी । ।17 । ।