यंदा मकर संक्रांती १४ जानेवारीला साजरी केली जाणार आहे. मकर संक्रांतीला सूर्याची राशी बदलते. या दिवशी सर्व प्रकारचे शुभ कार्य सुरू होतात. मकर संक्रांतीचा महाभारताशी विशेष संबंध आहे.
असे म्हणतात की भीष्म पितामह यांनी 58 दिवस बाणांच्या शय्येवर असतानाही प्राणत्याग करूनही सूर्यदेव उत्तरायण होण्याची वाट पाहत होते. अखेर यामागे काय कारण आहे, हे आपण दंतकथेवरून जाणून घेत आहोत.
उत्तरायणाची आख्यायिका
महाभारताचे युद्ध 18 दिवस चालले होते हे सहसा सर्वांना माहीत आहे. ज्यामध्ये भीष्म पितामह 10 दिवस कौरवांप्रमाणे लढले. भीष्म पितामह यांच्या युद्धनीतीमुळे पांडव त्रस्त झाले होते. शिखंडीच्या मदतीने पांडवांनी भीष्मांना धनुष्य टाकण्यास भाग पाडले. त्यानंतर सेनापती अर्जुनने आपल्या बाणांनी त्यांना पृथ्वीवर टाकले. कारण भीष्म पितामह यांना मृत्यूचे वरदान मिळाले होते. त्यामुळे अर्जुनाच्या बाणांनी गंभीर जखमी होऊनही तो वाचले. दुसरीकडे, हस्तिनापूर सर्व बाजूंनी सुरक्षित होईपर्यंत प्राण सोडणार नाही, अशी शपथ भीष्माने घेतली होती. याशिवाय जीवाचा त्याग करण्यासाठी तो उत्तरायण होण्याची सूर्याची वाट पाहत होते. कारण या दिवशी प्राणत्याग केल्याने मोक्षप्राप्ती होते.
कृष्णानेही उत्तरायणाचे महत्त्व सांगितले
शास्त्रानुसार भगवान श्रीकृष्णानेही उत्तरायणाचे महत्त्व सांगितले होते. उत्तरायणात शरीराचा त्याग केल्याने जीवन-मरणाच्या बंधनातून मुक्ती मिळते. माणसाला थेट मोक्ष मिळतो. यामुळेच भीष्म पितामहांनी प्राणत्याग करण्यासाठी सूर्य उत्तरायण होण्याची वाट पाहिली.
(अस्वीकरण: येथे दिलेली माहिती सामान्य गृहीतके आणि माहितीवर आधारित आहे. वेबदुनिया याची पुष्टी करत नाही.)