रिझर्व्ह बँक ऑफ इंडिया (RBI)ने क्रेडिट कार्ड आणि डेबिट कार्ड जारी करणे आणि ऑपरेशनशी संबंधित मूलभूत मार्गदर्शक तत्त्वे जारी केली आहेत. ही मार्गदर्शक तत्त्वे 1 जुलै 2022 पासून लागू होतील. पेमेंट बँका, राज्य सहकारी बँका आणि जिल्हा मध्यवर्ती सहकारी बँका वगळता देशात कार्यरत असलेल्या सर्व बँका आणि बिगर बँकिंग वित्तीय संस्थांनी (NBFCs)या नवीन नियमांचे पालन करावे लागेल.
रिझर्व्ह बँकेने केलेल्या या मूलभूत मार्गदर्शक तत्त्वांची विशेष बाब म्हणजे क्रेडिट कार्ड आणि डेबिट कार्ड जारी करणाऱ्या बँका ग्राहकांशी मनमानी करू शकणार नाहीत. विशेषतः क्रेडिट आणि डेबिट कार्ड खाती बंद करण्याच्या बाबतीत. कार्डधारकाच्या विनंतीनुसार कार्ड जारी करणाऱ्या कोणत्याही संस्थेने कार्ड खाते बंद करण्यास उशीर केल्यास, ती कार्डधारकास दंड भरण्यास जबाबदार असेल.
7 दिवसांच्या आत खाते बंद केले जाईल
नवीन मार्गदर्शक तत्त्वे लागू झाल्यानंतर, जर एखाद्या कार्डधारकाने सर्व देय रक्कम भरून क्रेडिट किंवा डेबिट कार्ड खाते बंद करण्यासाठी अर्ज केला, तर अशा परिस्थितीत कार्ड जारी करणाऱ्या वित्तीय संस्थेला कार्ड बंद करावे लागेल. सात दिवसात करावे लागेल. एवढेच नाही तर कार्डधारकाला ई-मेल किंवा एसएमएसद्वारे कार्ड बंद झाल्याची माहिती तात्काळ द्यावी लागेल. क्रेडिट कार्ड बंद करण्यासाठी अर्ज करण्यासाठी, कार्ड जारी करणार्‍याला कार्डधारकाला हेल्पलाइन, ई-मेल आयडी, आयव्हीआर, वेबसाइटवर चांगली दृश्यमान लिंक, इंटरनेट बँकिंग किंवा मोबाइल अॅप यांसारख्या सुविधा द्याव्या लागतील.
दंड भरावा लागेल
जर कार्डधारकाकडून कोणतीही देय रक्कम नसेल आणि कार्ड बंद करण्यासाठी अर्ज केल्यापासून सात दिवसांच्या आत क्रेडिट किंवा डेबिट कार्ड बंद केले नाही, तर क्रेडिट कार्ड जारी करणाऱ्या संस्थेला दंड भरावा लागेल. हे खाते बंद होण्याच्या दिवसापर्यंत 500 रुपये प्रतिदिन दराने असेल. बँक किंवा क्रेडिट किंवा डेबिट जारी करणारी कोणतीही NBFCकार्डधारकाला कार्ड बंद करण्याचा अर्ज पोस्टाने किंवा इतर कोणत्याही माध्यमाने पाठवण्यास भाग पाडणार नाही, ज्यास अर्ज पोहोचण्यास जास्त वेळ लागेल.
क्रेडिट कार्ड जारी केल्याच्या तारखेपासून एक वर्षापेक्षा जास्त काळ वापरला नसल्यास, कार्ड जारी करणारी बँक कार्डधारकाला कळवून ते बंद करू शकेल. त्याचप्रमाणे, कार्ड खाते बंद झाल्याची माहिती बँकेच्या कार्डधारकाला दिल्यानंतर 30 दिवसांच्या आत कार्डधारकाकडून कोणताही प्रतिसाद न मिळाल्यास, बँक ते कार्ड खाते बंद करू शकेल. क्रेडिट इन्फॉर्मेशन कंपनीला देखील 30 दिवसांच्या आत कार्ड बंद झाल्याबद्दल बँकेला कळवावे लागेल. क्रेडिट कार्ड खाते बंद केल्यानंतर, जर त्या खात्यात काही पैसे शिल्लक असतील, तर ते क्रेडिट कार्डधारकाच्या बँक खात्यात हस्तांतरित करावे लागतील.