What is Amrit Bharat Station Scheme देशातील रेल्वे स्थानकांच्या आधुनिकीकरणासाठी राबविण्यात येणाऱ्या ‘अमृत भारत स्थानक’ योजनेचा शुभारंभ प्रधानमंत्री नरेंद्र मोदी यांच्या हस्ते झाला. या योजनेत महाराष्ट्रातील 44 रेल्वे स्थानकांचा समावेश केल्याबद्दल मुख्यमंत्री एकनाथ शिंदे यांनी प्रधानमंत्री नरेंद्र मोदी आणि केंद्रीय रेल्वेमंत्री अश्विनी वैष्णव यांचे आभार मानले आहेत.
1000 छोट्या गाड्यांचे नूतनीकरण, अमृत भारत स्टेशन योजनेचे उद्दिष्ट, अंमलबजावणी आणि फायदे – अमृत भारत स्टेशन योजना भारतीय रेल्वे बोर्डाने छोट्या स्थानकांचे आधुनिकीकरण करण्यासाठी सुरू केली आहे. या योजनेमुळे देशातील सुमारे 1000 लहान रेल्वे स्थानकांचे आधुनिकीकरण आणि विकास करण्यात येणार आहे. याव्यतिरिक्त, योजना दीर्घकालीन मास्टर प्लॅन तयार करणे आणि मास्टर प्लॅनच्या घटकांच्या अंमलबजावणीवर आधारित आहे. आजच्या लेखात, आम्ही तुम्हाला अमृत भारत स्टेशन योजना 2023 शी संबंधित सर्व महत्त्वाची माहिती देणार आहोत, जसे की भारतीय रेल्वे बोर्डाने ही योजना कोणत्या उद्देशाने सुरू केली आहे, आणि त्याचे काय फायदे आहेत, त्याद्वारे कोणत्या सुविधा असतील. प्रदान इ.
अमृत भारत स्टेशन योजना 2023
रेल्वे स्थानकांचे आधुनिकीकरण करण्यासाठी भारतीय रेल्वे बोर्डाने अमृत भारत स्टेशन योजना 2023 सुरू केली आहे. या योजनेद्वारे देशातील 1000 हून अधिक महत्त्वाच्या आणि लहान रेल्वे स्थानकांचे आधुनिकीकरण केले जाईल. याशिवाय ओडिशाच्या खुर्दा रेल्वे स्थानकाचाही या योजनेतून विकास करण्यात आला असून, या स्थानकाच्या विकासासाठी रेल्वे बोर्डाने सुमारे ४ कोटी रुपये खर्च केले आहेत. याशिवाय, अमृत भारत स्टेशन योजना 2023 च्या माध्यमातून देशातील 68 मंडळांमधील सर्व 15 स्थानकांचा विकास केला जाईल, या अंतर्गत कोणत्याही स्थानकाचे नूतनीकरण आणि अपग्रेडेशन किमान दीड वर्षात पूर्ण केले जाईल. भारतीय मंडळाने सुरू केलेल्या 200 मोठ्या स्थानकांचे नूतनीकरण करण्याच्या या योजनेव्यतिरिक्त, अमृत भारत स्टेशन योजनेद्वारे 1000 हून अधिक लहान स्थानकांचा पुनर्विकास केला जाईल.
अमृत भारत स्टेशन योजनेचे उद्दिष्ट
अमृत भारत स्टेशन योजना 2023 चा मुख्य उद्देश देशातील सुमारे 1000 लहान आणि महत्त्वाच्या स्थानकांचे आधुनिकीकरण करणे आणि त्यांच्या सुविधा वाढवणे हे आहे. यासोबतच या योजनेद्वारे सर्व रेल्वे स्थानकांवर रूफ प्लाझा आणि सिटी सेंटर विकसित केले जाणार आहेत. याशिवाय स्थानकांच्या नूतनीकरणात दिव्यांग नागरिकांसाठी विशेष सुविधांचीही व्यवस्था करण्यात येणार आहे. याशिवाय अमृत भारत स्थानक योजनेच्या माध्यमातून स्थानकांमध्ये नवीन सुविधा सुरू करण्याबरोबरच जुन्या सुविधांचाही विकास करण्यात येणार आहे. देशातील ज्या स्थानकांचा तपशीलवार तांत्रिक-आर्थिक व्यवहार्यता अभ्यास करण्यात आला आहे त्यांचाही या योजनेत समावेश केला जाईल.
अमृत भारत स्थानक योजनेंतर्गत मोठमोठे होर्डिंग्ज उभारण्यात येणार आहेत
भारतीय रेल्वे बोर्डाने सुरू केलेल्या अमृत भारत स्टेशन योजना 2023 च्या माध्यमातून देशातील सर्व नागरिकांना ट्रेनची योग्य माहिती मिळू शकणार आहे. हे काम सुरळीत पार पाडण्यासाठी रेल्वे बोर्डातर्फे महत्त्वाच्या ठिकाणी मोठमोठे होर्डिंग्ज लावण्यात येणार असून, त्याद्वारे रेल्वेचा वेळ व इतर माहिती घेण्यासाठी कोणालाही अन्य कोणाला विचारावे लागणार नाही. अमृत भारत स्टेशन योजना 2023 मध्ये बांधण्यात येणार्‍या या होल्डिंग्सचा आकार 10 ते 20 मीटर इतका असेल जेणेकरून नागरिकांना ते सहज पाहता येईल.
अमृत भारत स्टेशन योजनेअंतर्गत कोणत्या गोष्टींचे नूतनीकरण केले जाणार आहे
अमृत भारत स्थानक योजनेद्वारे रेल्वे स्थानकांवर इमारत बांधकामाचा निर्णय घेणे सुलभ करण्यासाठी माहिती डीआरएमला प्रदान करण्यात आली आहे. या अंतर्गत इमारतीच्या बांधकामासाठी डीआरएमचा निर्णय हा अंतिम निर्णय असेल, या योजनेच्या माध्यमातून सर्वोत्कृष्ट प्रकाश सुविधा उपलब्ध करून देणे, नको असलेली बांधकामे हटवणे, पदपथ तयार करणे, रस्त्याचे रुंदीकरण आणि पार्किंग क्षेत्राचे आधुनिकीकरण करणे आदी कामे होणार आहेत. पूर्ण यासोबतच, नागरिकांना उत्तम अनुभव देण्यासाठी अमृत भारत स्टेशन योजना 2023 द्वारे स्थानिक कला आणि संस्कृतीचा हिरवा पॅच आणि वापर प्रदान केला जाईल, तसेच उपस्थानकाजवळ दुसरे प्रवेश स्टेशन देखील तयार केले जाईल.
सर्व नागरिकांना स्टेशनच्या वेटिंग रूममध्ये बैठका घेता येणार आहेत
जुन्या आणि पडक्या इमारतींचा वापर करून अमृत भारत स्टेशन योजना 2023 द्वारे उच्च प्राधान्य प्रवासी संबंधित उपक्रम तयार केले जातील. याशिवाय, स्टेशनच्या नूतनीकरणामध्ये चांगल्या कॅफेटेरिया सुविधेसह वेगवेगळ्या श्रेणी/प्रकारच्या प्रतीक्षालयांचे क्लबिंग देखील जोडले जाईल, ज्यामध्ये प्रतीक्षालयांचे छोट्या विभागांमध्ये वर्गीकरण केले जाईल. यासोबतच अमृत भारत स्टेशन योजना 2023 अंतर्गत एक्झिक्युटिव्ह लाउंज आणि छोट्या व्यावसायिक बैठकीसाठी जागेची व्यवस्था केली जाईल.
नागरिकांना जॅमपासून मुक्ती मिळेल
अमृत भारत स्टेशन प्लॅन 2023 द्वारे भारतीय रेल्वे बोर्डाकडून रस्त्यांचे रुंदीकरण केले जाणार आहे आणि त्यासोबतच या योजनेद्वारे योग्य प्रकारे डिझाइन केलेले चिन्ह, पदपथ, सुनियोजित पार्किंग क्षेत्र इत्यादींचीही व्यवस्था केली जाईल. या व्यतिरिक्त, या योजनेद्वारे, वापरकर्त्यांना आनंददायी अनुभव देण्यासाठी लँडस्केपिंग, हिरवे पॅचेस, स्थानकांमध्ये स्थानिक कला आणि सांस्कृतिक घटक इत्यादींसह देशातील नागरिकांचा सहज प्रवेश सुनिश्चित करण्यासाठी स्थानके सुधारली जातील. उत्साही व्हा, योग्य व्यावसायिकांच्या मदतीने हे काम पूर्ण केले जाईल.
मोफत वाय-फाय सुविधा दिली जाईल
या योजनेअंतर्गत, सर्व श्रेणींच्या स्थानकांवर उच्च-स्तरीय प्लॅटफॉर्म बांधले जातील, ज्या अंतर्गत प्लॅटफॉर्मची लांबी सुमारे 600 मीटर असेल. याशिवाय स्थानकांवर सर्व नागरिकांना सरकारकडून मोफत वाय-फाय सुविधाही दिली जाणार आहे. यासोबतच 5G टॉवर्ससाठी मास्टर प्लॅन अंतर्गत योग्य जागेची व्यवस्था केली जाईल. याअंतर्गत प्रतीक्षालय, प्लॅटफॉर्म, विश्रामगृह, कार्यालये या ठिकाणी उपलब्ध असलेल्या फर्निचरचा आढावा घेऊन अधिक आरामदायी आणि टिकाऊ फर्निचरची व्यवस्था करण्यात येणार आहे. याअंतर्गत टप्प्याटप्प्याने मल्टी-डिझाइन फर्निचर नष्ट करण्याचा आराखडा तयार करण्यात येणार आहे.
महिला आणि दिव्यांगांसाठी विशेष सुविधांची तरतूद
अमृत भारत स्टेशन योजना 2023 अंतर्गत, सरकार महिला आणि दिव्यांगांना सुविधा देण्यासाठी विचारात घेणार आहे. याशिवाय महिला आणि दिव्यांगांसाठी सर्व श्रेणीतील स्थानकांवर पुरेशा प्रमाणात स्वच्छतागृहे बांधली जातील. याअंतर्गत सहज दिसणाऱ्या, स्थानकाच्या वापरासाठी योग्य अशा ठिकाणी स्वच्छतागृहे विकसित करण्यात येणार आहेत.
अमृत भारत स्टेशन योजनेचे प्रमुख मुद्दे
भारतीय रेल्वे बोर्डाने सुरू केलेल्या अमृत भारत स्टेशन स्कीम 2023 द्वारे, स्थानकांमध्ये रूफटॉप प्लाझा, लांब प्लॅटफॉर्म, बॅलेस्टलेस ट्रॅक, 5G कनेक्टिव्हिटी इत्यादींची तरतूद केली जाईल.
या योजनेच्या माध्यमातून त्या सर्व पुनर्विकसित प्रकल्पांचा समावेश केला जाईल, जेथे अद्याप काम सुरू झालेले नाही.
याशिवाय या योजनेतून रेल्वे स्थानकांचा विकास करण्यासाठी मास्टर प्लॅन तयार करावा लागणार असून, त्याअंतर्गत टप्प्याटप्प्याने सुविधांमध्ये वाढ करण्यासाठी मास्टर प्लॅनची अंमलबजावणी करण्यात येणार आहे.
यासोबतच ही योजना सुरळीत पार पाडण्यासाठी मंजूर स्थानकांची निवड करण्याची जबाबदारी रेल्वेच्या वरिष्ठ अधिकाऱ्यांच्या समितीने रेल्वेला दिली आहे.
या अंतर्गत, इनपुट्ससारख्या घटकांच्या आधारे भागधारकांद्वारे निकाल आणि योजना मंजूर केल्या जातील.
अमृत भारत स्टेशन योजना 2023 अंतर्गत भारतीय रेल्वे बोर्डाने नियोजित केलेला कमी खर्चाचा पुनर्विकास वेळेवर पूर्ण होण्याची शक्यता आहे.
भविष्यातील विकासासाठी प्रवाशांशी संबंधित उच्च प्राथमिकता असलेल्या उपक्रमांची पूर्तता करण्यासाठी जुन्या इमारतींचे या योजनेअंतर्गत किफायतशीर पद्धतीने स्थलांतर केले जाईल.
अमृत भारत स्टेशन योजना 2023 चे फायदे आणि वैशिष्ट्ये
भारतीय रेल्वे बोर्डाने सुरू केलेल्या अमृत भारत स्टेशन योजना 2023 द्वारे देशातील 1000 हून अधिक लहान स्थानकांचे आधुनिकीकरण केले जाईल.
या योजनेच्या माध्यमातून 68 विभागांपैकी सर्व 15 स्थानकांचे नूतनीकरण करण्यात येणार असून, स्थानकांच्या नूतनीकरणामुळे नागरिकांना स्थानकांच्या सुविधांचा लाभ मिळणार असून त्यांचा अनुभवही चांगला येणार आहे.
याशिवाय ते ज्या स्थानकावर मुक्काम करतात, त्या शहराच्या कला-संस्कृतीची माहिती नागरिकांना मिळणार आहे.
यासोबतच रेल्वे स्टेशन रस्त्याचे रुंदीकरण, पादचारी मार्ग बनवणे, पार्किंगची सोय आणि प्रकाश व्यवस्था चांगली करणे ही कामे अमृत भारत स्टेशन योजना 2023 मधून केली जाणार आहेत.
या योजनेंतर्गत रेल्वे स्थानकांच्या विकासासाठी 10 ते 20 कोटी रुपये खर्च करण्याची तरतूद भारतीय रेल्वे बोर्डाकडून करण्यात आली आहे.
सर्व पुनर्विकसित रेल्वे स्थानकांवर रूफ प्लाझा आणि सिटी सेंटर्सची स्थापना केली जाईल, या योजनेअंतर्गत देशातील लहान आणि महत्त्वाच्या स्थानकांचा विकास केला जाईल.
‘अमृत भारत स्थानक योजने’त समाविष्ट महाराष्ट्रातील रेल्वे स्थानके :
सोलापूर रेल्वे विभाग – अहमदनगर, दौंड, कोपरगाव, कुर्डुवाडी जंक्शन, लातूर, उस्मानाबाद, पंढरपूर, सोलापूर
पुणे रेल्वे विभाग – आकुर्डी, कोल्हापूर, तळेगाव
भुसावळ रेल्वे विभाग – बडनेरा, मलकापूर, चाळीसगाव, मनमाड, शेगाव
नागपूर रेल्वे विभाग – वडसा, गोंदिया, चांदाफोर्ट, बल्लारशाह, चंद्रपूर, धामणगाव, गोधनी, हिंगणघाट, काटोल, सेवाग्राम, नरखेड, पुलगाव
मुंबई रेल्वे विभाग – कांजुरमार्ग, परळ, विक्रोळी
नांदेड रेल्वे विभाग – औरंगाबाद, गंगाखेड, हिंगोली डेकन, जालना, किनवट, मुदखेड, नगरसोल, परभणी, परतूर, पूर्णा, सेलू, वाशिम
सिकंदराबाद रेल्वे विभाग – परळी वैजनाथ
Edited by : Ratnadeep Ranshoor