वर्ष 1983, तारीख 25 जून. म्हणजेच आजपासून 38 वर्षांपूर्वी भारतीय क्रिकेट संघाने इतिहास रचला होता, पहिल्यांदाच संघाला विश्व क्रिकेटचा प्रमुख बनविणार्या कपिल देवच्या संघाने ‘क्रिकेट के मक्का’ या ऐतिहासिक विजयाचे दर्शन अजूनही आठवते. क्रिकेट 'जेव्हा लॉर्ड्सची बाल्कनी पण उभा राहून त्याने विश्व क्रिकेटच्या शिखरावर ठोठावले होते.
25 जून 1983 रोजी शनिवार होता आणि दोन वेळा चॅम्पियन वेस्ट इंडिजला (India vs West Indies, world cup in 1983) हरवून भारताने प्रथमच विश्वचषक जिंकला तेव्हा संपूर्ण देश शांत झाला होता. त्यानंतर आता 38 वर्षे उलटून गेली आहेत पण कपिलच्या चेहर्या वरचा हास्य हातात धरलेला कप क्रिकेटप्रेमी अजूनही आठवतात.
दर चार वर्षांनी वर्ल्ड कप दरम्यान ते नजरे टीव्हीवर पुन्हा पुन्हा डोळ्यांसमोर येतात. त्यानंतर एप्रिलमध्ये वानखेडे स्टेडियमवर वर्ल्ड कप पुन्हा एकदा आपल्या शर्यतीत आला तेव्हा भारताला 28 वर्षे वाट पाहावी लागली. युवराजसिंग आणि हरभजन सिंग, सचिन तेंडुलकर आणि विराट कोहलीच्या खांद्यावरून अश्रू आणि देशभरात दिवाळी साजरी. सुनील गावस्कर, कपिल देव आणि क्रिस श्रीकांत यांच्या पिढीची आवड तेंडुलकर, महेंद्रसिंग धोनी आणि वीरेंद्र सेहवाग सारख्या तारेने पुढे आणली.
असा सामना होता
इंग्लंडमधील लॉर्ड्स येथे झालेल्या 1983 च्या वर्ल्ड कप फायनलमध्ये भारताने वेस्ट इंडिजच्या मजबूत संघाला 43 धावांनी पराभूत केले. कपिल देवच्या नेतृत्वाखालील संघाने दोन वेळाच्या चॅम्पियन वेस्ट इंडिजला 140 धावा देऊन बाद केले.
भारतीय क्रिकेटमधील ऐतिहासिक क्षण
तज्ज्ञांचे मत आहे की भारतीय क्रिकेटचे आज श्रेय 1983 च्या संघाला जाते. कपिलने नुकताच एका वेब शोमध्ये म्हटले होते की त्यांना बऱ्याच गोष्टी आठवत नाहीत. आपल्या कारकीर्दीत असंख्य कर्तृत्व गाजविणाऱ्या दिग्गज व्यक्तीसाठी ही वयाची गरजही नैसर्गिक आहे. मदनलाल म्हणाले होते की, 'मी माझ्या कारकीर्दीतील सर्वात मोठी कामगिरी कशी विसरू शकतो. मला खूप आठवते. कपिलचा तो डाव वेस्ट इंडीजला पराभूत करून कीर्ती आझादाने इयान बोथमला बाद केले आणि ऑस्ट्रेलियाला पराभूत केले.
जेव्हा श्रीकांताने हनीमूनची तिकिटे बुक केली होती
श्रीकांतने एका कार्यक्रमात म्हटले होते की भारत सेमीफायनलमध्ये पोहोचणार नाही याची आपल्याला खात्री आहे, त्यामुळे अमेरिकेत हनीमूनसाठी जायचे आहे. तो म्हणाला होता, 'मी 23 वर्षांचा होतो आणि तेथे नवीन लग्न झाले होते. माझी पत्नी 18 वर्षांची होती आणि दोन महिन्यांपूर्वीच लग्न झाले. आम्हाला अमेरिकेला जायचे होते. आम्हाला लंडनहून न्यूयॉर्कसाठी 10,000 रुपयांमध्ये तिकिटही मिळाले होते.
प्रत्येकी एक लाख मिळाले होते
2011 वर्ल्ड कप जिंकणार्या संघातील प्रत्येक सदस्याला बीसीसीआयने २ कोटी रुपये दिले होते, परंतु 1983 विश्वचषक जिंकणारे ते भाग्यवान नव्हते. नॅशनल स्टेडियममध्ये लता मंगेशकर यांनी कन्सर्ट केला. त्यांच्याकडून मिळणाऱ्यांना कमाई पैकी आम्हाला सर्वांना प्रत्येकी 1 लाख रुपये देण्यात आले.
त्या वर्ल्ड कपने दिली ओळख
माजी मुख्य प्रशिक्षक आणि निवडकर्ता मदन लाल म्हणाले होते की, 'मी आज तज्ञ म्हणून राष्ट्रीय वाहिनीवर जात आहे. आमचे यश खूप महत्त्वाचे होते आणि पुढच्या जातीला त्याचा फायदा झाला ज्याचा मला आनंद आहे. 'यशपाल शर्मा म्हणाले होते,' माझा मालकॅम मार्शलशी करार होता. तो येताच मला बाउन्सर द्यायचा. ’सुनील वल्सन तर क्विजचा एक प्रश्न होता की 1983 च्या विश्वचषकात एकही सामना न खेळणारा खेळाडू कोण होता. कपिल, मदन आणि रॉजर इतकी चांगली गोलंदाजी करत होते की संधी मिळणे कठीण होते. मला बाहेर बसावे लागले पण त्याबद्दल मला काही वाईट नाही. '