Vat Purnima 2022 हिंदू धर्मात सर्व पौर्णिमेच्या तारखांना वेगळे महत्त्व आहे आणि पूर्ण भक्तीभावाने त्यांची पूजा करण्याचा कायदा आहे. वर्षभरात 12 पौर्णिमा तिथी असतात, त्यापैकी ज्येष्ठ महिन्यातील वट पौर्णिमेला विशेष महत्त्व असते. पौराणिक मान्यतेनुसार या पौर्णिमेला विवाहित स्त्रिया पतीच्या दीर्घायुष्यासाठी व्रत आणि पूजा करतात आणि वटवृक्षाची प्रदक्षिणा करतात.
जी स्त्री वटपौर्णिमा पूजन करून व्रत करते, तिच्या पतीला दीर्घायुष्य लाभते आणि पतीचे आरोग्य उत्तम राहते, असे मानले जाते.
अंघोळ करुन नवीन वस्त्रे परिधान करुन श्रृंगार करावे.
पूजेच्या ताटात सर्व साहित्य सजवावे.
घराभोवती वटवृक्षाची पूजा करावी.
सर्व प्रथम वटवृक्षाला त्यांची पूजा स्वीकारण्यासाठी प्रार्थना करावी.
वटवृक्षाभोवती स्वच्छता केल्यावर त्याला पाणी अर्पण करावे.
श्रीगणेशाचे ध्यान केल्यानंतर पूजा सुरू करण्याची परवानगी मागावी.
माता पार्वती आणि पिता शिव यांचे ध्यान करावे आणि त्यांची पूजा करावी.
सावित्री आणि सत्यवान यांची मूर्ती किंवा त्यांच्या चित्राला फुलांच्या माळांनी सजवावे.
वटवृक्षाला प्रदक्षिणा घालावी आणि सावित्रीला सर्व सवाष्‍णीचे साहित्य अर्पण करावे.
वडाच्या झाडाला कुमकुम, हळदीचे पाणी द्यावे.
पूजेदरम्यान वटवृक्षावर रोळी आणि लाल सुती धागा गुंडाळावा.
वटवृक्षाखाली बसून वट सावित्री पौर्णिमा व्रताची कथा ऐकावी.
वडीलधाऱ्यांचा आशीर्वाद घ्यावा आणि नवऱ्याच्या चरणांना स्पर्श करूनही आशीर्वाद घ्यावा.
व्रताच्या दिवशी गरजूंना काहीही दान करावे. यामुळे पूजेचे पूर्ण फळ मिळते.
वट सावित्री व्रताची कथा
वट सावित्री व्रत हा सावित्री आणि तिचा पती सत्यवान यांच्या स्मरणाचा अनोखा सण आहे. आख्यायिकेनुसार सावित्री ही राजा अश्वपतीची कन्या होती आणि ती अतिशय सुंदर आणि चारित्र्यवान होती, असे सांगितले जाते. मोठ्या काळजीने सावित्रीचा विवाह सत्यवान नावाच्या तरुणाशी झाला. सत्यवान अत्यंत कर्तव्यदक्ष आणि परमेश्वराचा खरा भक्त होता. एके दिवशी नारदजींनी सावित्रीला सांगितले की, सत्यवानाचे वय कमी आहे. तेव्हा सावित्रीने सत्यवानाच्या जीवनासाठी कठोर तपश्चर्या केली. पण नियोजित तारखेनुसार यमराज सत्यवानाला मारण्यासाठी आले तेव्हा सावित्रीने पतीच्या बळावर यमराजाला रोखले. तेव्हा यमराजांनी सावित्रीला वरदान मागायला सांगितले.
सावित्रीने तीन वेगवेगळ्या प्रकारचे वरदान मागितले, पण शेवटी सावित्रीने पुत्राचे वरदान मागितले. विचार न करता यमराजांनी सावित्रीला हे वरदान दिले. पण पतीशिवाय पुत्रप्राप्ती शक्य नाही, म्हणून यमराजाला आपले वचन पूर्ण करण्यासाठी सावित्रीच्या पती सत्यवानाचे प्राण परत करावे लागले. वट सावित्री व्रताच्या दिवशी स्त्रिया सावित्रीची ही कथा ऐकून आपले व्रत पूर्ण करतात आणि आपल्या पतीचेही अकाली मृत्यूपासून रक्षण होईल आणि आपला संसार वडाच्या वृक्षाप्रमाणे हिरवागार होईल अशी श्रद्धा आहे. त्यामुळे वट पौर्णिमेला विशेष महत्त्व आहे आणि विवाहित महिलांसाठी हे व्रत वरदान आहे.