मासिक पाळी म्हणजे काय? संपूर्ण माहिती जाणून घ्या
मासिक पाळी का येते?
मासिक पाळी ही एक सामान्य नैसर्गिक जैविक प्रक्रिया आहे ज्यामध्ये तुमच्या गर्भाशयाच्या आतील रक्त आणि ऊती योनीमार्गे बाहेर टाकल्या जातात. हे सहसा महिन्यातून एकदा होते. मुलींमध्ये मासिक पाळी सुरू होणे म्हणजे त्यांचे शरीर संभाव्य गर्भधारणेसाठी स्वतःला तयार करते. इस्ट्रोजेन आणि प्रोजेस्टेरॉन सारखे हार्मोन्स अंडाशयातून बाहेर पडतात. हे स्त्री लैंगिक संप्रेरके आहेत जे गर्भाशयाच्या अस्तर किंवा एंडोमेट्रियमच्या निर्मितीस चालना देतात, जे फलित अंडीचे पोषण करतात.
हे संप्रेरक ओव्हुलेशन दरम्यान अंडाशयांपैकी एकातून अंडी सोडण्याची प्रक्रिया देखील सुरू करतात. हे अंडे फॅलोपियन ट्यूबमधून जाते आणि गर्भाशयाच्या अस्तराला जोडते जे की गर्भाधानासाठी तयार आहे.
हे अस्तर तयार होण्यास, तुटण्यास आणि पडण्यास सुमारे 28 दिवस लागतात. बहुतेक स्त्रियांना मासिक पाळी 21 ते 35 दिवसांच्या दरम्यान असते.
मासिक पाळी येण्याची लक्षणे -
कोणत्याही मुलीसाठी तारुण्य ही अशी वेळ असते जेव्हा तिचे शरीर अंडाशयातून तयार होणाऱ्या हार्मोन्समुळे बदलत असते. हे सहसा 8 ते 13 वयोगटात सुरू होते आणि स्तनांचा विकास, अंडरआर्म्स तसेच जघन भागात केसांची वाढ, शरीरात दुर्गंधी आणि हार्मोन्सच्या प्रभावामुळे व्हर्जिन क्षेत्रातून काही स्त्राव होऊ शकतो. ही चिन्हे सूचित करतात की तुमची पहिली मासिक पाळी येणार आहे. या व्यतिरिक्त पोटात, कंबरेत वेदना, पोट फुगणे, पिंपल्स येणे याची लक्षणे असू शकतात.
साधारणपणे मुलीच्या मासिक पाळीचा काळ स्तनाच्या वाढीच्या दोन ते तीन वर्षांनी सुरू होतो. जास्त वजन असलेल्या मुलींमध्ये हे आधी सुरु होतो आणि नंतर कमी वजन असलेल्या किंवा खेळ, नृत्य, जिम्नॅस्टिक किंवा ट्रॅकिंग यासारख्या क्रियाकलापांमध्ये गुंतलेल्या मुलींमध्ये याची सुरुवात होऊ शकते.
मासिक पाळीत किती दिवस रक्त स्त्राव होतो ?
सामान्यत: दोन ते सहा दिवस रक्त स्त्राव होऊ शकतो. रक्तस्रावाचे प्रमाण दिवसेंदिवस बदलते. सहसा सर्वात जास्त रक्तस्त्राव सुरुवातीच्या काळात होतो आणि कमीत कमी शेवटी होतो. मुलींना पहिल्यांदा मासिक पाळी आल्यावर खूप हेवी सायकल येऊ शकते आणि नंतर खूप हलकी. साधारण 60 ते 80 एमएल इतका रक्तस्त्राव दर महिन्याला होऊ शकतो. या दरम्यान योग्य आहार घ्यावा.
मासिक पाळी किती दिवसांनी येते?
महिलांना दर महिन्याला मासिक पाळी येते. सामान्य मासिक पाळी 28 दिवसांची असते. याचा अर्थ कालावधीच्या पहिल्या दिवसापासून पुढील कालावधीच्या पहिल्या दिवसापर्यंत अंदाजे 28 दिवस. 28 दिवस ही सरासरी संख्या आहे, परंतु ती 21 ते 35 दिवसांच्या दरम्यान असणे देखील सामान्य आहे. मुलीला एक किंवा दोन वर्षे अनियमित मासिक पाळी येणे सामान्य आहे.
तुम्ही तुमच्या वार्षिक तपासणीसाठी जाता तेव्हा तुम्ही तुमचे पीरियड कॅलेंडर डॉक्टरांशी शेअर केले पाहिजे. तुमच्या मासिक पाळीच्या दुसर्‍या वर्षी 6 पेक्षा कमी पाळी येत असल्यास किंवा त्यानंतर वर्षातून 8 वेळा कमी असल्यास, ते तणाव, जास्त व्यायाम, वजन कमी करणे किंवा आहारामुळे असू शकते. जर तुमच्या मासिक पाळीत 35 दिवसांपेक्षा जास्त अंतर असेल तर तुम्ही चाचणी करून घ्यावी.
तुम्हाला तुमच्या मासिक पाळीबद्दल माहिती असावी का?
तुमची मासिक पाळी कधी सुरू होते आणि कधी थांबते हे पाहण्याचा एक चांगला मार्ग म्हणजे तुमच्या मासिक पाळीत काही पॅटर्न आहे का हे लक्षात घेणे. तुम्हाला किती दिवस मासिक पाळी आली आणि तुमच्या रक्तप्रवाहाचे प्रमाण लिहिणे देखील महत्त्वाचे आहे. तुम्ही हे पाहता तेव्हा, तुमचा पीरियड ट्रॅकर तुमच्यासोबत आणा जेणेकरून ते तुमच्या मासिक पाळीचा मागोवा घेऊ शकेल.
मासिक पाळीत होणारे त्रास कोणते?
पोट दुखी, कंबर दुखी, मळमळ, उलटी, हातापायात गोळे येणे, भूक न लागणे, अंगदुखी, डोकेदुखी, झोप न येणे असे त्रास होऊ शकतात. मात्र या वेदना तीव्र असल्यास डॉक्टरांचा सल्ला घ्यावा.
अनियमित पाळी म्हणजे काय?
दोन महिने पाळी न येणे, किंवा एमसी सायकल 21 दिवसांपेक्षा कमी काळाची असणे, अधिक ब्लीडिंग होणे, एक महिन्यात थांबून- थांबून पाळी येणे, सतत पीरियड्स सायकल बदलणे अशात डॉक्टरांचा सल्ला घ्यावा.
मासिक पाळी न आल्यास?
40 ते 50 या वयानंतर नियमित मासिक पाळी येणे बंद होते. याला मेनोपॉज किंवा रजोनिवृत्ती असे म्हणतात. या व्यतिरिक्त मासिक पाळी न येण्याच्या कारणात गर्भधारणा, ताण, ब्रेस्टफीडिंग, बर्थ कंट्रोल पिल्स, असंतुलित हार्मोन, प्रोलॅक्टिनची पातळी वाढणे, थायरॉइड किंवा अती व्यायाम करणे देखील सामील असू शकतं.
मासिक पाळी दरम्यान काय करावे?
तुम्ही कोमट पाण्यात अंघोळ करू शकता कारण त्यामुळे खूप आराम मिळतो. कोमट पाण्यानेही दुखण्यात थोडा आराम मिळतो.
कोणत्याही शारीरिक हालचाली किंवा हलक्या व्यायामाद्वारे स्वतःला सक्रिय ठेवा. यातून ऊर्जा मिळत राहील, मनःस्थितीही प्रसन्न राहील आणि वेदनाही दूर होतील.
स्वतःला हायड्रेटेड ठेवा आणि दिवसभर भरपूर पाणी प्या.
तुम्ही डार्क चॉकलेटचे सेवन करू शकता. यामुळे क्रेविंग शांत होईल. हे लक्षणे कमी करण्यास देखील खूप मदत करते.
जास्तीत जास्त प्रथिनांचे सेवन केले पाहिजे.
मासिक पाळी दरम्यान काय करु नये?
यावेळी असुरक्षित सेक्स करू नये. यामुळे संसर्गाचा धोका वाढू शकतो.
जंक फूड आणि बाहेरचे अन्न खाणे टाळण्याचाही प्रयत्न केला पाहिजे.
कॉफीचे वारंवार सेवन करू नये. दररोज एक कपपेक्षा जास्त कॉफी पिऊ नका.
हीटिंग पॅड वापरणे आरामदायक वाटेल, परंतु त्याचा पोटावर वाईट परिणाम होतो.
तसेच अल्कोहोलचे सेवन करु नये.